Saturday, March 13, 2010

Ακριβή ανάπτυξη και δίκαιη λιτότητα

Του Μάνου Ματσαγγάνη*
Αυγή, 7-3-2010

Η τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η οικονομία έχει διάφορες όψεις. Η δημόσια συζήτηση συχνά επικεντρώνεται στις πιο ορατές από αυτές, όπως για παράδειγμα στα περίφημα σπρεντς, δηλαδή στο υψηλό κόστος δανεισμού. Αυτό είναι λογικό, αφού οι ορατές όψεις της κρίσης τυχαίνει να είναι οι πιο επείγουσες. Από την άλλη, είναι και συγκυριακές, καθώς και άμεσα (όχι εύκολα) αντιμετωπίσιμες.

Κάποια στιγμή η κερδοσκοπική πίεση στην οικονομία θα υποχωρήσει. Όμως, δεν θα έχει περάσει η κρίση όταν συμβεί αυτό. Αντίθετα, τότε θα έλθει στην επιφάνεια η μονιμότερη αιτία της, η ουσία της παθογένειας που παράγει ελλείμματα. Και αυτή δεν είναι άλλη από τη δραματική απόσταση μεταξύ των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας και των καταναλωτικών προσδοκιών των πολιτών.

Το παραγωγικό μοντέλο που έχει διαμορφωθεί βασίζεται:

-στους χαμηλούς μισθούς,
-στη χαμηλή εξειδίκευση,
-στην περιορισμένη αξιοποίηση της τεχνολογίας,
-στη δυσπιστία των επιχειρήσεων απέναντι στην καινοτομία,
-στην κατά συρροή παραβίαση του εργατικού δικαίου,
-στην περιφρόνηση των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων,
-στην κατασπατάληση των φυσικών πόρων.

Πρόκειται για ένα παραγωγικό μοντέλο «φτηνής ανάπτυξης», το οποίο έχει προ πολλού εξαντλήσει την όποια δυναμική του.

Αντίθετα, τα καταναλωτικά πρότυπα που έχουμε υιοθετήσει είναι εφάμιλλο, αν όχι ακριβότερα -πολύ πιο προηγμένων οικονομιών από τη δική μας. Ταυτόχρονα, η παρακμή της δημόσιας παροχής (π.χ. στους τομείς των υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης) σημαίνει μεγάλη επιβάρυνση για αγαθά που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρέχονται δωρεάν από το κράτος.

Με άλλα λόγια, την ώρα που η εθνική οικονομία χάνει έδαφος στις διεθνείς αγορές επειδή παράγει προϊόντα χαμηλής ποιότητας σε όχι συμφέρουσες τιμές, η εγχώρια ζήτηση απορροφά ένα υψηλό επίπεδο κατανάλωσης. Η κατανάλωση αυτή συχνά αφορά εισαγόμενα προϊόντα, ενώ σε σημαντικό βαθμό χρηματοδοτείται από δανεισμό (ιδιωτικό ή δημόσιο).

Είναι φανερό ότι η κατάσταση αυτή δεν είναι βιώσιμη. Όταν κάποιος ζει συνεχώς με δανεικά, το χρέος του διογκώνεται και στο τέλος κανείς δεν είναι πρόθυμος να του δανείσει χωρίς όλο και μεγαλύτερες εγγυήσεις. Σε τελευταία ανάλυση, το δίλημμα δεν είναι μεταξύ «σκληρών» ή μη μέτρων σταθεροποίησης, αλλά μεταξύ εξυγίανσης και χρεοκοπίας.

Το δυστύχημα είναι ότι, επειδή σπαταλήσαμε τα χρόνια των παχιών αγελάδων (υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης από τα μέσα της δεκαετίας του '90), είμαστε τώρα υποχρεωμένοι να επιχειρήσουμε την εξυγίανση μέσα σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης.

Η μετάβαση προς ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο είναι κάθε άλλο παρά εύκολη.
Απαιτεί μια διαφορετική επιχειρηματική κουλτούρα που να σέβεται την εργασία και να επενδύει σε αυτή, με στόχο την παραγωγή ελκυστικών προϊόντων σε ανταγωνιστικές τιμές.

Προϋποθέτει επίσης την επικράτηση μιας πιο απαιτητικής ηθικής της εργασίας εκ μέρους των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους.

Συνεπάγεται τέλος βαθιές μεταρρυθμίσεις για την αποτελεσματική καταπολέμηση χρόνιων προβλημάτων στην οικονομία, στην απασχόληση, στην ασφάλιση, στην εκπαίδευση, στη δικαιοσύνη.

Πάντως, όσο αποφασιστικά (και όσο γρήγορα) και αν κινηθούμε προς την κατεύθυνση της ακριβής ανάπτυξης, η κρίση δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστη την κατανάλωση. Κατ' αρχήν ποσοτικά: λίγοι αμφιβάλλουν ότι μας περιμένουν θυσίες, και μάλιστα για αρκετό καιρό. Όμως, η μονόπλευρη μείωση των εισοδημάτων των μισθωτών δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα όσο:

-διαιωνίζεται η φορολογική ασυλία άλλων κατηγοριών,
-παραμένει κανόνας η κακοδιαχείριση των δημόσιων πόρων,
-η διαφθορά εξακολουθεί να κυριαρχεί στη δημόσια ζωή.

Συνεπώς, για να έχει αποτέλεσμα η προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης, θα πρέπει να συμπέσει με την αποκατάσταση της νομιμότητας και την περικοπή της σπατάλης σε όλους τους τομείς. Επίσης, θα πρέπει οι θυσίες να επιμερίζονται ανάλογα με τη δυνατότητα καθενός να συνεισφέρει, αρχής γενομένης από όσους την τελευταία περίοδο πλούτισαν εύκολα.

Συνεπώς, η λιτότητα για να είναι οικονομικά αποδοτική και κοινωνικά αποδεκτή θα πρέπει να είναι δίκαιη.

Επί πλέον, η μεγάλη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης την προηγούμενη περίοδο δεν έκανε ευτυχέστερους τους πολίτες:

-τροφοδότησε μια επίπλαστη ευημερία που εξαντλήθηκε στη ρηχή και επιδεικτική συσσώρευση υλικών αγαθών,
-ενέτεινε τις οικονομικές ανισότητες,
-ενίσχυσε τις κοινωνικές παθογένειες (το στρες, την εγκληματικότητα),
-επιδείνωσε την καθυστέρηση της δημόσιας υποδομής,
-επιτάχυνε την καταστροφή του περιβάλλοντος.

Βέβαια, παρότι η αύξηση του εισοδήματος δεν εγγυάται πραγματική ευημερία, η μείωσή του προκαλεί μεγαλύτερη δυστυχία, ιδίως βραχυπρόθεσμα, αφού ανατρέπει προσδοκίες και σχέδια.

Ίσως όμως, μεσοπρόθεσμα, η λιτότητα να είναι ευκαιρία για μια αλλαγή πορείας. Αρκεί να αντιστραφεί η τάση ιδιωτικοποίησης των κοινωνικών αγαθών. Αρκεί να ενισχυθεί η ποιότητα των δημοσίων αγαθών -των ελεύθερων χώρων, των δρόμων και των πλατειών, των αστικών πάρκων και των εθνικών δρυμών, όχι μόνο των δημόσιων νοσοκομείων και σχολείων.

Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε μια εναλλακτική καθημερινότητα: τα παιδιά πηγαίνουν στο δημόσιο σχολείο της γειτονιάς, οι επισκέψεις στο γιατρό είναι δωρεάν, οδηγούμε λιγότερο, περπατάμε και ποδηλατούμε περισσότερο, κυκλοφορούμε με το μετρό ή το λεωφορείο, κολυμπάμε σε ελεύθερες παραλίες (όχι σε οργανωμένες πλαζ), αθλούμαστε στα πάρκα μαζί με τους φίλους μας (όχι στο ιδιωτικό γυμναστήριο μόνοι μας), μαγειρεύουμε συχνότερα στο σπίτι με φίλους, μποϋκοτάρουμε τα πληκτικά αλλά υπερτιμημένα μπαρ ή εστιατόρια.

Ποιος αμφιβάλλει ότι, εάν όλα αυτά συνέβαιναν αληθινά, η λιτότητα (δηλαδή η μείωση των χρηματικών εισοδημάτων) θα συμβάδιζε με τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας;

*Ο Μάνος Ματσαγγάνης διδάσκει κοινωνική πολιτική στο οικονομικό πανεπιστήμιο Αθηνών

16 comments:

  1. Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε μια εναλλακτική καθημερινότητα: τα παιδιά πηγαίνουν στο δημόσιο σχολείο της γειτονιάς, οι επισκέψεις στο γιατρό είναι δωρεάν, οδηγούμε λιγότερο, περπατάμε και ποδηλατούμε περισσότερο, κυκλοφορούμε με το μετρό ή το λεωφορείο, κολυμπάμε σε ελεύθερες παραλίες (όχι σε οργανωμένες πλαζ), αθλούμαστε στα πάρκα μαζί με τους φίλους μας (όχι στο ιδιωτικό γυμναστήριο μόνοι μας), μαγειρεύουμε συχνότερα στο σπίτι με φίλους, μποϋκοτάρουμε τα πληκτικά αλλά υπερτιμημένα μπαρ ή εστιατόρια.


    Κι ο Χίτλερ έτσι ξεκίνησε να σκέφτεται: μια καθαρή και τακτοποιημένη και πειθαρχημένη κοινωνία που την διοικούν οι "ειδικοί" οι οποίοι μας λένε τι να κάνουμε. Αυτό ήταν και το όραμα όλων των σοσιαλιστών, εθνικών και μη: να μας πουν τι είναι καλό για μας, διότι εμείς είμαστε πολύ ανόητοι για να αποφασίσουμε, ενώ αυτοί ξέρουν καλύτερα...

    Τέλος πάντων η παραπάνω εικόνα θυμίζει λίγο διαφημίσεις νέων προαστείων στις ΗΠΑ που απέτυχαν, ή τις μπροσούρες που μοιράζουν οι Ιεχωβάδες στο δρόμο περί μιας "καθαρής", "λευκής" και τακτοποιημένης κοινωνίας στην οποία οι γονείς και τα παιδάκια τους πάνε εκδρομές πικ νικ στα πάρκα φορώντας γραβάτες.

    Τώρα, ποιος θα δώσει τον όρο abysmal stupidity να τελειώνουμε μ' αυτές τις αηδίες, ή να βρει 100 γυναίκες ή άντρες που θέλουν να μαγειρεύουν για 8 άτομα το Σαββατοκύριακο αντί να πάνε σε κάνα εστιατόριο...

    ReplyDelete
  2. Κι αυτό το τραγούδι που πάει λέει για τη Eurovision (το "Opa") τι ρεζιλίκι είναι πάλι αυτό... δεν έχει η Ελλάδα καλή μουσική... ρε με δουλεύετε...

    ReplyDelete
  3. Μώρε το τραγούδι μας μάρανε...τι τη θέλουμε φέτος τη γιουροβίζιον τσάμπα λεφτά.

    ReplyDelete
  4. ΩΠΑ!
    αυτό συμπυκνώνει τη νεοελληνική νοοτρόπία (και το ντιριντάχτα)

    ReplyDelete
  5. Α ναι, αυτά μας λένε οι κοινωνιολόγοι.

    Να είσαι σκλάβος να δουλεύεις για το κράτος (που αυτοί το ονομάζουν χαριτωμένα "κοινωνικό σύνολο") και μετά να κάνεις και το σκλάβο σε 8 καλεσμένους επειδή δεν σου έχουν μείνει λεφτά να τους πας σε καμιά ταβέρνα.
    Και να εμπιστεύεσαι και το κράτος 100%. Αν είναι δυνατόν... και να είσαι και χαζοχαρούμενος από πάνω, με ένα απλανές χαμόγελο Σκανδιναβικού τύπου του στυλ "ε, με κερατώνει η γυναίκα αλλά πρέπει να σκέφτομαι θετικά γι' αυτό χαμογελώ όλη την ώρα, μου το είπε το ψυχολόγος μου".


    Μάγκες, ο δυτικός κόσμος δεν μπορεί να ανταγωνιστεί μια Κίνα η οποία δεν έχει κοινωνικά προγράμματα, συνταξιοδοτικά και όλες αυτές τις δαπάνες. Δεν είναι καλό που δεν έχουν κοινωνικές παροχές του επιπέδου της καπιταλιστικής δύσης, αλλά αυτό όμως τους έχει κάνει ιδιαίτερα ισχυρούς, ασταμάτητους. Σκεφτείτε ότι η Κίνα έχει 180 πόλεις με πληθυσμό άνω του 1.000.000.

    Καημένη Ελλάδα, καημένη δύση (να δείτε που στο τέλος, επειδή οι Έλληνες έχουν τουλάχιστον σπίτια και οικογένειες, θα περνάνε καλύτερα από τους Γερμανούς που νομίζουν ότι μπορούν να ανταγωνιστούν τον Ασιάτη υπεργίγαντα).

    ReplyDelete
  6. @Lefteris

    H Δύση έπεσε θύμα της ίδιας της της προπαγάνδας. Τώρα βρίσκεται στο ταμείο και πληρώνει για το "ελεύθερο εμπόριο" τα "ανθρώπινα δικαιώματα" και την παγκοσμιοποίηση (του Κινεζικού καπιταλισμού κυρίως).
    Αν δεν υπάρξει μια "μεταφυσικού τύπου" πλανητική μεταστροφή με την οποία θα επανατοποθετηθούν οι σταθερές και τα αξιώματα της λογικής σκέψης σε νέες βάσεις, βαδίζουμε με μαθηματική ακρίβεια στο απόλυτο χάος. Ο Π. Κονδύλης το είχε επισημάνει ήδη από το 1998 στο βιβλίο του "Από το 20ο στον 21ο αιώνα":

    Η εσωτερική λογική του «ελεύθερου εμπορίου» θα στραφεί σύντομα εναντίον της Δύσης, και τότε αυτή θα εγκαταλείψει τις σημερινές ιδεολογικές της θέσεις. Είναι βέβαια πολύ αμφίβολο αν κι έτσι ακόμη θα μπορέσει να κερδίσει τους τρομακτικούς αγώνες κατανομής, οι οποίοι θα συγκλονίσουν τον 21ο αιώνα.

    Με άλλα λόγια οι Έλληνες, οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Αμερικανοί, οι Ολλανδοί, οι Ιταλοί είναι αμφίβολο ότι θα κάτσουν σπίτι τους να κλαίνε την μοίρα τους. Θα διεκδικήσουν ακόμα και βίαια ότι ο καθένας θεωρεί ως αναφαίρετο δικαίωμά του. Το μεγάλο δυστύχημα της υπόθεσης είναι ότι τα δικαιώματα αυτά μέσα στην ανθρώπινη λογική έχουν υλική ερμηνεία, δεν αφορούν την μεταθάνατον ζωή...

    ReplyDelete
  7. To άλλο μεγάλο δυστύχημα της ανθρώπινης λογικής σκέψης έχει να κάνει με την σχετικοποίηση των κερδών. Παρόλο που σε απόλυτους αριθμούς η ελεύθερη αγορά και η παγκοσμιοποίηση έχει βελτιώσει το βιωτικό επίπεδο του πλανήτη συνολικά, οι κοινωνίες συγκρίνουν την πρόοδό τους σε σχέση με αυτήν των ανταγωνιστών τους κι όχι σε σχέση με το δικό τους παρελθόν.
    Όλα αυτά αντικατοπτρίζουν τις αντιφάσεις και τις εντάσεις που σημαδεύουν κατά τρόπο δραματικό την παγκόσμια κοινωνία.

    ReplyDelete
  8. το άκουσα χθες και το μεταφέρω με επιφύλαξη - αν είναι αληθινό έχει πολύ ενδιαφέρον

    Η Ελλάδα απο κοινοτικά κονδύλια δικαιούταν 3 ΔΙΣ για ανάπτυξη ανθρ. δυναμικού για τα έτη 2006-2009.

    Είναι προφανές ότι οι 2 κατηγορίες που θα ωφελούνταν περισσότερο είναι οι νέοι και οι 50+ (επιμόρφωση/επανεκπαίδευση)

    Λοιπόν ξέρετε πόσα απορροφήσαμε ?

    Μόλις 4 ΕΚΑΤ. ! Σε 3 χρόνια.

    Αν είναι αλήθεια είναι σκανδαλο ηλιθιότητας και ανικανότητας

    ReplyDelete
  9. Και επειδή μίλησα για αντιφάσεις, τι να πούμε και για τις εσωτερικές αντιφάσεις του ίδιου του καπιταλισμού όπως αναφέρει και το έτερον γνήσιο τέκνο του υλισμού ο Μαρξισμός.

    Οι καπιταλιστές και οι κεφαλαιοκράτες, μας λέει η πάντα επίκαιρη μαρξιστική θεωρεία λύνουν τις κρίσεις τους δημιουργώντας νέες. Φούσκα στη φούσκα. Είχαμε λοιπόν την φούσκα των dot com, μετά την φούσκα των sub primes, και τώρα την φούσκα του δημόσιου χρέους.

    Αν σκάσει και η τελευταία τότε να δω τον "Κινέζικο γίγαντα" πόσο γίγαντας στην ανακύκλωση χαρτιού ομολόγων θα είναι. Για τους Γερμανούς δεν λέω είναι μανούλες στην ανακύκλωση. Θα βγάζουν χαρτί τουαλέτας με στάμπα την ελληνική σημαία.

    Με αυτά και με άλλα θέλω να καταλήξω ότι το πρόβλημα είναι περισσότερο παγκόσμιο παρά εσωτερικό. Χωρίς όμως από την άλλη και να θέλω να υποβαθμίσω ούτε κατά διάνοια τον καίριο και διαχρονικό ρόλο των εγχώριων "χρήσιμων ηλίθιων" στην διάλυση της χώρας.

    ReplyDelete
  10. Ser

    this is very interesting information. What was the source?

    ReplyDelete
  11. * Για το άρθρο:

    Σωστό σαν γενικότερη προσέγγιση, αλλά εκτός πραγματικότητας, ειδικά εκεί που αναφέρει "...Το παραγωγικό μοντέλο που έχει διαμορφωθεί βασίζεται:..." - αναφέρομαι κυρίως στη χρήση της τεχνολογίας, όπου οι εταιρίες σαφώς θέλουν να την αξιοποιήσουν στο έπακρο, απλώς δεν ξέρουν πως ή δεν θέλουν να επενδύσουν σε εκπαίδευση, μισθούς και υποδομή (τζάμπα δεν γίνονται αυτά τα πράγματα).

    * Γενικότερο σχόλιο:

    Η σύντομη ιστορία του σημερινού (επικρατέστερου) οικονομικού μοντέλου και το πως μας οδήγησε στο χάος που ζούμε:

    "Infowar: Η κρίση του υπαρκτού καπιταλισμού" (14/3)

    http://xstefanou.weebly.com/1/post/2010/03/infowar8.html

    http://www.skai.gr/player/Radio/?MMID=110743

    Εξαιρετικό και πολύ επίκαιρο το Infowar, όπως πάντα.

    Επίσης, μόλις άκουσα στις ειδήσεις τα εξής:

    - Μελετάνε νέο ΛΑΦΚΑ 1%-3% (κρατήσεις) στις συντάξεις για "αναπλήρωση" των προβληματικών ταμείων. Κάποιος πρέπει να τους δείξει x1000 επανάληψη τι λέγανε για το ΛΑΦΚΑ μέχρι πριν ένα χρόνο.

    - Μείωση του φόρου για τις off-shore, από 15% που λέγανε αρχικά, σε κάτω του 10%. Ξέρουν ότι το "εθνικό φιλότιμο" των υπεράκτιων φοροφυγάδων έχει και αυτό την τιμή του.

    - Στο νέο φορολογικό σχέδιο, το ΥΠΟ θα μπορεί να "διατάξει" το κλείσιμο μιας επιχείρισης αν εντοπιστεί έστω και μία μη-έκδοση απόδειξης, ανεξαρτήτως ποσού. Λουκέτο από το πρώτο μαύρο ευρώ, αλλά όχι φυσικά και για τις too-big-to-fail επιχειρήσεις.

    - Σύμφωνα με πρόσφατη εκτίμηση, το αποθεματικό των ελληνικών τραπεζών ανέρχεται σε 150 φορές (!) το ζητούμενο ποσό των 25 δις ευρώ για το κλείσιμο της εθνικής οικονομικής τρύπας. Παρόλα αυτά, η φορολογία τους παραμένει σε κωμικά χαμηλά ποσοστά. Άρα, είχαν δίκιο όταν έλεγαν ότι "λεφτά υπάρχουν".


    Οι σημερινοί "σωτήρες" του έθνους εκατέρωθεν (όλων των χρωμάτων), τα "εκσυγχρονιστήρια" του Σημίτη μοιάζουν με νεοσύλλεκτους σε κέντρο εκπαίδευσης κυβερνήσεων.

    Και εις ανώτερα.

    ReplyDelete
  12. «προσφάτως βρέθηκε με την επίσημη αποστολή στο Αμπού Ντάμπι (Κατσέλη, Παμπούκης) και ο αδελφός τού πρωθυπουργού, κ. Νίκος Παπανδρέου. Με ποια ιδιότητα, αλήθεια; Απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως σ’ ένα άλλο. Σ’ εκείνο που αφορά τις κρατικές δαπάνες, για την περιστολή των οποίων κόπτεται η κυβέρνηση Παπανδρέου: με έξοδα του κράτους πήγε στο Αμπού Ντάμπι ο κ. Ν. Παπανδρέου… Την ίδια ώρα, ουδείς γνωρίζει ακριβώς πόσες και ποιες νέες επιτροπές έχουν συσταθεί, ενώ -με τον νόμο Ραγκούση- ο πρωθυπουργός έχει το δικαίωμα να συγκροτεί επιτροπές για όποιο θέμα και πεδίο επιθυμεί, ανεξαρτήτως εκείνων που υπάρχουν στα υπουργεία… Εσχάτως η στήλη πληροφορήθηκε ότι σε κεντρικό υπουργείο έχουν προσληφθεί στα μέσα Δεκεμβρίου 15 νομικοί σύμβουλοι, κομματικοί οι περισσότεροι, οι οποίοι πήραν και τα αναδρομικά των μηνών Οκτωβρίου, Νοεμβρίου! (Θα επανέλθουμε, όταν καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε με τον αρμόδιο υπουργό)… Αν ληφθεί υπόψιν και το φιάσκο με τους Γραμματείς των υπουργείων, τους επικεφαλής των Οργανισμών κτλ., προκύπτει σαφώς ότι η σημερινή κυβέρνηση ουδόλως υπηρετεί πειστικά μέχρι στιγμής τις εξαγγελίες για αξιοκρατία, πάταξη της σπατάλης και συμμάζεμα του κράτους.»

    http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=13/03/2010&s=o-typos-twn-hlwn

    α ρε Yorgo. και δεν σου φαίνεται...

    μάλλον είσαι οπαδός του Κ.Καταλληλότερου, που ήταν οπαδός του πατέρα σου...

    ReplyDelete
  13. rat 700

    μου το μετέφερε φίλος -δεν ρώτησα από που το έμαθε, όμως γενικά είναι σοβαρός άνθρωπος και δεν λέει μπούρδες

    ReplyDelete
  14. Vagelas:

    Να τι γινόταν πριν τις κρατικές εγγυήσεις δανείων: "Να ρισκάρω, αλλά μόνο λίγα, για να μην χάσω. Φοβάμαι".

    Να τι έγινε μετά τις κρατικές εγγυήσεις δανείων: "Να ρισκάρω τα πάντα, στο κάτω κάτω το κράτος εγγυάται και καταθέσεις και δάνεια και απ' όλα, δεν φοβάμαι".

    Ο καπιταλισμός από μόνος του έχει τη δυνατότητα να ισορροπεί την "απληστία" με το "φόβο της ζημιάς".

    Ο "κρατικά εγγυημένος καπιταλισμός" είναι καταστροφή. Είναι σαν να παίζεις στο χρηματιστήριο και να σου λέει το κράτος "άμα κερδίσεις όλα δικά σου, κι άμα χάσεις θα σε αποζημιώσω από τα λεφτά των φορολογουμένων".

    Κορπορατισμός.

    ReplyDelete
  15. Αν σκάσει και η τελευταία τότε να δω τον "Κινέζικο γίγαντα" πόσο γίγαντας στην ανακύκλωση χαρτιού ομολόγων θα είναι.

    Σ' αυτό έχεις δίκιο. Οι Αμερικάνοι έχουν αρχίσει ήδη σε κάποιες περιοχές να εκδίδουν δικά τους τοπικά νομίσματα, όπως κάνανε και παλιά. Είναι συνηθισμένοι σ' αυτό, όπως και στα barter transactions (διοργανώνονται ήδη ένα σωρό εκθέσεις σε όλη τη χώρα). Χωρίς το δολάριο θα σοκαριστούν λίγο στις πόλεις αλλά η επαρχία θα συνέλθει γρήγορα. Μην ξεχνάμε ότι ο μέσος Αμερικανός έχει DNA "αγρότης-κτηνοτρόφος".
    Κι εδώ όλο και μεγαλώνει το κίνημα κατά του "αφύσικου κι αγχωτικού τρόπου ζωής".

    Οι Κινέζοι όμως... ναι, τι θα την κάνουν όλη αυτή τη χαρτούρα; Και πώς θα αντιμετωπίσουν διαδηλώσεις εκατομμυρίων;
    Βέβαια, μην ξεχνάμε ότι έχουν την Ασιάτικη αγορά, 2,5 δις κόσμος.

    Οπότε... ας ξεχάσουμε τα προνόμιά μας στη δύση προς το παρόν. Πάντα ήταν προνόμια, εμείς όμως νομίσαμε κάποια στιγμή ότι ήταν και δικαιώματα.

    ReplyDelete