Sunday, May 31, 2009

Λαϊκισμός σε περιτύλιγμα "υπευθυνότητας"

Η Νέα Δημοκρατία επέλεξε ως κεντρικό σύνθημα της προεκλογικής της εκστρατείας εν όψει των ευρωεκλογών της 7ης Ιουνίου το δίλημμα "λαϊκισμός ή υπευθυνότητα". Λαϊκιστές θεωρούνται τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με πρώτο απ' όλα το ΠΑΣΟΚ, και υπεύθυνη δύναμη η κυβέρνηση. Δυστυχώς, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν λαϊκισμό νέου τύπου, ο οποίος σε αντίθεση με τη γνωστή ανδρεοπαπανδρεϊκή κολακεία του λαού τη δεκαετία του '80 (ένας είναι ο θεσμός ο κυρίαρχος λαός), επιχειρεί αυτή τη φορά να κολακεύσει τον έλληνα νοικοκύρη που δε θέλει σκοτούρες στο κεφάλι του, ούτε τον ενδιαφέρει να αναλύσει τα πράγματα σε βάθος. Είναι ο λαϊκισμός του τσαμπουκά πρωθυπουργού που με υπερβολικές κινήσεις και τόνο στη φωνή που δεν σηκώνει πολλά πολλά, προσπαθεί να δώσει την εικόνα της κυβερνητικής υπευθυνότητας.

Είναι όμως λαϊκισμός, ο οποίος είναι το ίδιο επικίνδυνος, παραπλανητικός και αποπλανητικός, διότι στηρίζεται αποκλειστικά στη σκηνοθεσία και στην κατασκευασμένη αποφασιστικότητα. Μια αποφασιστικότητα που εξαντλείται στην ευχέρεια λόγου του κ. Καραμανλή, στην υπερβολή τω ρητορικών του σχημάτων και στην πληθωρικότητα των χειρονομιών του. Δεν είναι απόδειξη, ωστόσο, ούτε πολιτικής σοβαρότητας ούτε θεσμικής υπευθυνότητας, η άπνοια ιδεών, το νομοθετικό μπάλωμα και η «μεταρρυθμιστική» προχειρότητα.

Είναι απλώς ο "μεσαιοχωρικός" λαϊκισμός σε όλο του μεγαλείο.

Αυτού του τύπου ο λαϊκισμός, που σήμερα πωλείται σε περιτύλιγμα υπευθυνότητας, είναι η άλλη όψη του νομίσματος του αριστερού λαϊκισμού, ο οποίος εκθειάζει το λαό αποδίδοντάς του μονάχα ιδιότητες εκ των οποίων πηγάζουν δικαιώματα και μάλιστα απεριόριστα, χωρίς τις υποχρεώσεις και τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το κράτος δικαίου. Συνίσταται, καταρχάς, στην υιοθέτηση ενός ήπιου και ρητορικού, πολυσυλλεκτικού μεταρρυθμιστικού λόγου από την πλευρά της κυβέρνησης προς τους πελάτες ψηφοφόρους. Επιπλέον, στην εκτόξευση περιστασιακών επιθέσεων οξύτητας και κατηγοριών προς την αντιπολίτευση, με στόχο το ντοπάρισμα της κομματικής βάσης μέσω εκβιαστικών διλημμάτων.

Χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση λαϊκισμού που σερβίρεται σε περιτύλιγμα "υπευθυνότητας" είναι η συνεχής υποβάθμιση των συλλογικών αγαθών και το παράλογο -την ίδια στιγμή- φούσκωμα των δημοσιονομικών. Αντί, λοιπόν, της εφαρμογής μίας προγραμματικής ατζέντας μεταρρυθμίσεων, ώστε να αυξηθεί ο κοινωνικός πλούτος και η δημόσια ωφέλεια που αποδίδεται στην κοινωνία και τους πολίτες, επιλέγεται η «ήπια προσαρμογή», ενώ η μεταρρύθμιση λογίζεται σκόπιμα ως μία διαρκής διαδικασία που λαμβάνει χώρα σε βάθος χρόνου για να μπορεί και να μετατεθεί εύκολα στο μέλλον (βλ δηλώσεις Πετραλιά για το ασφαλιστικό).

Εξίσου δηλωτική αυτού του νέου τύπου λαϊκισμού είναι η προσπάθεια του επιτελείου της ΝΔ να κάνει την τρίχα τριχιά γύρω από τα πολιτικά συνθήματα των αντιπάλων. Αρχικά προσπάθησε να πείσει το εκλογικό σώμα ότι ένα κατεξοχήν σύνθετο φιλοσοφικό δίλημμα, όπως το "σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα", σημαίνει κατ' ουσίαν το απλοϊκό "πας μη πασόκος βάρβαρος" και άρα αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο αντίπαλος θεωρεί τους μισούς Έλληνες βάρβαρους. Συνεπώς είναι επικίνδυνος. Από χτες, κι αφού η παραπάνω απόπειρα έπεσε στο κενό, επιχειρεί να πείσει τους Έλληνες πολίτες ότι το πολιτικό δίλημμα που θέτει το ΠΑΣΟΚ "αλλάζουμε ή βουλιάζουμε" δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από έναν ωμό εκβιασμό της αξιωματικής αντιπολίτευσης προς το εκλογικό σώμα. Ξεχνά βέβαια η ΝΔ το αλησμόνητο προ εξαμήνου απολίτικο δίλημμα «Καραμανλής ή χάος».

Η αλήθεια είναι ότι εάν η κυβέρνηση είχε να επιδείξει χειροπιαστό έργο δε θα μιλούσαμε τώρα για "μεσαιοχωρικό" λαϊκισμό, αλλά για μία υπεύθυνη μεταρρυθμιστική δύναμη που φέρνει σε πέρας δύσκολες αλλά χρήσιμες αποστολές. Και θα τη στηρίζαμε. Γιατί η γενιά των 700 ευρώ θα έβγαινε κερδισμένη.

Δυστυχώς, όμως, σημαντικό έργο δεν υπάρχει. Τα τελευταία πέντε χρόνια η Ελλάδα έχει εξελιχτεί σε δουλοπαροικία του χρέους. Οι Ευρωπαίοι μας έχουν στην μπούκα για τη δανειοτραφή ανάπτυξη, και τον Οκτώβριο περιμένουν πενταετές σχέδιο διαρθρωτικών αλλαγών. Το ΔΝΤ, κλιμάκιο του οποίου επισκέφτηκε τη χώρα μας την περασμένη βδομάδα, προέβλεψε ύφεση -1% και τόνισε την ανάγκη να συμμαζευτεί η κατάσταση. Την ερχόμενη Πέμπτη η ΕΚΤ στη Έκθεσή της για την ΕΕ, θα αποκαλύψει το βάθος της ύφεσης σε ευρωζώνη συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με το ελληνικό έλλειμμα να φτάνει το 5,5% και το χρέος να ξεπερνάει το 100%. Ο ΟΟΣΑ τέλος προειδοποιεί ότι η Αθήνα έτσι όπως πάει, κινδυνεύει να χάσει το τρένο της ανάκαμψης. Δυστυχώς για τους υπεύθυνους αξιωματούχους της κυβέρνησης, όλοι αυτοί ΔΕΝ είναι λαϊκιστές.

Thursday, May 28, 2009

«Αλλάζουμε ή Βουλιάζουμε»

Το δίλημμα «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» τέθηκε επιτακτικά από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, κ. Γιώργο Παπανδρέου, στη χτεσινή προεκλογική συνέντευξη τύπου στο Ζάππειο. Σκοπός του ήταν να αναδείξει το διλημματικό χαρακτήρα των φετινών ευρωεκλογών. Πετυχημένο. Επιτέλους, ακούμε ένα πολιτικό σύνθημα που συμβαδίζει με το δίλημμα που επιχειρούμε κι εμείς να βάλουμε όλο αυτό το διάστημα. Επιπρόσθετα, το δίλημμα "αλλάζουμε ή βουλιάζουμε" οδηγεί τη δημόσια συζήτηση μακριά από τα παπαγαλάκια και τα πάσης φύσεως επικοινωνιακά τεχνάσματα που επιχειρούν να στρέψουν την προσοχή των πολιτών σε ήσσονος σημασίας ζητήματα, θέτοντας ένα ουσιαστικό πολιτικό διακύβευμα, έστω και κατά βάση εθνικό. Τέλος, στο δίλημμα αυτό, το οποίο εμμέσως πλην σαφώς προτρέπει τον πολίτη να δράσει αναλαμβάνοντας τις ευθύνες του, συμπυκνώνονται δύο μεγάλες αλήθειες και. Ότι πρώτον, πρέπει να αλλάξουμε επειγόντως κυβέρνηση και δεύτερον, για να πάει η χώρα μπροστά πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία και να κάνουμε βαθιές μεταρρυθμίσεις στους θεσμούς και την οικονομία.

Ως προς την πρώτη αλήθεια ο ΓΑΠ ήταν απόλυτα πειστικός. Η πραγματικότητα, όπως αυτή αποτυπώνεται σε όλες τις στατιστικές, είναι αμείλικτη για τη ΝΔ. Η συντηρητική παράταξη εξάντλησε το πολιτικό της κεφάλαιο και μαζί τα αποθέματα κοινωνικής ανοχής και τα ερείσματα στο μεσαίο χώρο, ακόμα και αυτού του «πολύ» και «καταλληλότερου» κυρίου Κώστα Καραμανλή. Δεν είναι ότι δεν έκανε τίποτα. Έκανε και είπε πολλά. Όμως με τις πολιτικές που ακολούθησε πέτυχε από πενιχρά έως μηδενικά ή ακόμα και αρνητικά αποτελέσματα στις βασικές στρατηγικές της επιλογές. Ξεκίνησε να επανιδρύσει το κράτος και το διόγκωσε στον υπερθετικό βαθμό. Είπε ότι θα περικόψει την κρατική σπατάλη και προέβη σε μεγαλύτερη και απ’ αυτήν που θα περίμενε ακόμα κι ο μεγαλύτερος λαϊκιστής. Δεσμεύτηκε ότι θα τα βάλει με τους νταβατζήδες, τους προνομιούχους και τις ειδικές ομάδες των ρετιρέ και ακόμα ευδοκιμεί ο παρεοκρατικός καπιταλισμός, τα καρτέλ και τα ολιγοπώλια της ακρίβειας, μαζί με τα κλειστά επαγγέλματα. Δικαιολογείται για τα μερεμέτια στο ασφαλιστικό, ισχυριζόμενη ότι οι αλλαγές στο σύστημα συντάξεων είναι μια διαρκής διαδικασία, ουσιαστικά προσπαθεί να αποφύγει να ασχοληθεί άμεσα και σε βάθος με το θέμα. Είπε ότι θα αυξήσει την απορροφητικότητα των κοινοτικών κονδυλίων και εδώ και τρία χρόνια δεν έχει εισρεύσει ούτε ένα ευρώ του ΕΣΠΑ στην πραγματική οικονομία σημειώνοντας αρνητικό ρεκόρ. Υποσχέθηκε σεμνότητα και ταπεινότητα και βουτήχτηκε στο βάζο με το μέλι. Μέχρι και το δικό της Κοσκωτά απέκτησε, τον φυγόδικο δραπέτη κύριο Χριστοφοράκο.

Προφανώς, ήδη βουλιάζουμε. Ακόμη χειρότερα, η οικονομική κρίση θα μας βρει κατά πάσα πιθανότητα σε μια κατάσταση L. Κάθετη πτώση και στη συνέχεια στασιμότητα ή ισχνή μεγέθυνση. Το θέμα είναι πως αλλάζουμε; Εδώ βρίσκεται και το μεγάλο ερωτηματικό. Μπορεί το ΠΑΣΟΚ να φέρει την πολυπόθητη αλλαγή; Δυνητικά δεν αμφιβάλουμε ότι θα μπορούσε. Όπως και η Νέα Δημοκρατία, είναι κόμμα-παράταξη με δυνατότητες, δυνάμεις και εμπειρία. Απέχει όμως πολύ από το να πείθει ότι θα τα καταφέρει για δύο λόγους.

Πρώτον, μια μεγάλη μερίδα των πολιτών συνεχίζει να βλέπει το ΠΑΣΟΚ με καχυποψία. Αντιλαμβάνεται ότι «δεν άλλαξε» όσο θα έπρεπε. Η ανανέωση, όπου επιχειρήθηκε σε πρόσωπα και ιδέες, ήταν λάιτ και σε μερικές περιπτώσεις έβγαλε ακόμα και αναπαλαίωση. Το «σύστημα ΠΑΣΟΚ» συνεχίζει να αποτελεί ένα σκιάχτρο για σημαντική μερίδα του πληθυσμού. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η αδιαμφισβήτητη ηθική υπεροχή που χρειάζεται ένα κόμμα για να ηγηθεί σημαντικών αλλαγών και οι ταυτίσεις που πρέπει να είναι σε θέση να δημιουργήσει με τους πολίτες έτσι ώστε να διεγείρει το συλλογικό φαντασιακό, είναι δύσκολα ζητούμενα.

Δεύτερον, οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει στην οικονομία και τους θεσμούς είναι τόσο μεγάλες που πραγματικά απαιτείται μια επανάσταση σε συνδυασμό με μια πολύ σοβαρή και συστηματική δουλειά για να υπάρξει αποτέλεσμα. Σωστό και ειλικρινές ότι το ΠΑΣΟΚ θα καταργήσει τη βιομηχανία των stage στο δημόσιο, όμως τόσο το πρόβλήμα των σταζιέρ, όσο και γενικότερα της γενιάς των 700 ευρώ είναι πολύ πιο σύνθετο. Συνδέεται και με το ασφαλιστικό που πλήττει με 44% το συνολικό κόστος εργασίας. Συνδέεται και με την επιχειρηματικότητα που είναι ρηχή. Συνδέεται και με το δυισμό που χαρακτηρίζει την ελληνική αγορά εργασίας: όλα για την προστατευμένη εργασία των μεσηλίκων, επισφάλεια και μισοδουλειές για τους νέους.

Σωστό επίσης ότι το ΠΑΣΟΚ προτίθεται να αυξήσει τα έσοδα του ελληνικού κράτους που σήμερα βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο ως προς το ΑΕΠ σε σύγκριση με τις χώρες της ευρωζώνης, όμως φτάνει αυτό για να μειωθεί το έλλειμμα και να εξυπηρετηθεί το γιγάντιο χρέος; Μόνο οι τόκοι των 60 δις ευρώ που δανείστηκε φέτος η κυβέρνηση ξεπερνούν τα 3 δις, δηλαδή είναι περισσότεροι από τις ετήσιες καθαρές εισπράξεις των κοινοτικών προγραμμάτων. Επιπρόσθετα από πού θα βρεθούν κεφάλαια για επενδύσεις όταν η εθνική αποταμίευση είναι αρνητική (-5δις ευρώ από θετική το 2001) δεδομένου ότι βάσει του ισοζυγίου εισοδημάτων το 2008 πληρώσαμε για τόκους, μερίσματα και κέρδη προς το εξωτερικό 11 δις ευρώ, από 2,4 δις το 2004, δηλαδή αύξηση της τάξης του 343%.

Μα, θα πει κάποιος, είστε πολύ αυστηροί με το ΠΑΣΟΚ και πιο πάνω ακόμα περισσότερο με τη ΝΔ. Όλο κριτική ασκείτε και μάλιστα εκ του ασφαλούς. Ναι, είμαστε. Είμαστε αυστηροί, διότι από τα δύο μεγάλα κόμματα περιμένουμε να κυβερνηθεί η χώρα. Δεν ασκούμε όμως καμία κριτική εκ του ασφαλούς. Διότι εμείς θα ζήσουμε το πρώτο μισό του 21ου αιώνα στην Ελλάδα, όχι η γενιά του πολυτεχνείου και του 114 που σταδιακά αποσύρεται. Κι επειδή βλέπουμε τις σταθερές που συντήρησαν την ανάπτυξη τις περασμένες δεκαετίες να καταρρέουν ανησυχούμε. Άρα δε γίνεται παρά να διεκδικούμε το καλύτερο δυνατό.

Αλλάζουμε ή βουλιάζουμε λοιπόν. Και αλλάζουμε σημαίνει ριζική αποχώρηση από το υπάρχον status quo στην οικονομία και τους θεσμούς. Από τη νοοτροπία του ωχαδερφισμού, της απάθειας και του «δε βαριέσαι», τον παρεοκρατικό καπιταλισμό, το πλαδαρό κι αναποτελεσματικό δημοσιοϋπαλληλικό κράτος που παράγει χαμηλή δημόσια και κοινωνική αξία, τις επετηρίδες και το ηλικιακό status quo, τις νομενκλατούρες, τον τρόπο σκέψης και τις ιδεολογικές αναφορές που είναι κολλημένες στο ’70, τα υψηλά χρέη και ελλείμματα, το εμπορικό έλλειμμα, το οικολογικό έλλειμμα, την έλλειψη συλλογικών αγαθών.

Το να αλλάξουμε προς αυτή την κατεύθυνση είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στους εαυτούς μας και ειδικά τους νέους της γενιάς των 700 ευρώ και τις μελλοντικές γενιές. Η αλλαγή όμως θα επέλθει από ένα πολιτικό project με τολμηρές παρεμβάσεις και μια αφήγηση που συνεγείρει το φαντασιακό, όχι απλώς μέσα από τη διατύπωση της καλής μας πρόθεσης και μόνο.

Tuesday, May 26, 2009

Οικολόγοι-Πράσινοι. "Σερφάροντας" στο κύμα της δημοσκοπικής ανόδου

Οι Οικολόγοι-Πράσινοι «σερφάρουν» πάνω στο κύμα αγανάκτησης, και παράλληλα προσδοκίας των Ελλήνων πολιτών για αλλαγή. Ένα κύμα που δημιουργήθηκε 100 μέρες μετά τις εκλογές του 2007 από το φουσκωμένο ποτάμι της υποβόσκουσας απαξίωσης του πολιτικού μας συστήματος και το οποίο αρχικά καρπώθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Η διαπίστωση αυτή, διατυπωμένη βεβαίως με δικά μας λόγια, ανήκει στον Αντώνη Καφετζόπουλο, ο οποίος επιχείρησε κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής εκπομπής να εξηγήσει τη δημοσκοπική απογείωση του κόμματος με το οποίο είναι συμβολικά υποψήφιος στις ευρωεκλογές.

Πράγματι, όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Οικολόγοι-Πράσινοι (ΟΠ) βάλανε πλώρη για την Ευρωβουλή, χτυπώντας ακόμα και την τρίτη θέση με ποσοστά που ξεπερνούν κατά πολύ το 5% και σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζουν ακόμα και διψήφια νούμερα. Τι συμβαίνει;

Οι ΟΠ, φαίνεται να εκπροσωπούν αυτή τη στιγμή καλύτερα από κάθε άλλο πολιτικό φορέα, τη δυσφορία των πολιτών όχι απλώς για το δικομματισμό, αλλά για την αναποτελεσματικότητα του πολιτικού μας συστήματος συνολικά, μέρος του οποίου αποτελούν και τα δύο παραδοσιακά κόμματα της Αριστεράς. Εύλογα λοιπόν, οι ΟΠ έχουν βρεθεί δημοσκοπικά στη θέση του ΣΥΡΙΖΑ ως βασικού υποδοχέα του κύματος κοινωνικής διαμαρτυρίας, ακόμα και ως οιωνεί εναλλακτικού πόλου μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων.

Οι συνθήκες τους ευνοούν. Οι Οικολόγοι-Πράσινοι, εκμεταλλευόμενοι την παγκόσμια στροφή προς την πράσινη ανάπτυξη και την οικολογία, η οποία γεννήθηκε ως απάντηση στην παγκόσμια οικονομική κρίση με τις ευλογίες και του νέου Αμερικανού προέδρου, κ. Ομπάμα, καταφέρνουν να απευθυνθούν με εξαιρετική ευστοχία στο συλλογικό φαντασιακό και να δημιουργήσουν ταυτίσεις και προσδοκίες πέρα και έξω από τα παραδοσιακά όρια του πολιτικού εκκρεμούς ανάμεσα σε αριστερά και δεξιά. Όπως συνέβη με το ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο ανάμεσα στις εκλογές του 2007 και τα Δεκεμβριανά το 2008, διεκδικούν και έχουν κατορθώσει να κερδίσουν, τουλάχιστον στις δημοσκοπήσεις, τη σκυτάλη της εκπροσώπησης του εναλλακτικού αντισυστημικού πόλου του πολιτικού μας συστήματος.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, είναι λογικό να δημιουργούν έντονες αντιπάθειες και να αποκτούν ορκισμένους εχθρούς, κυρίως στα μικρά κόμματα που διεκδικούν τη διεύρυνση της εκλογικής τους απήχησης. Από τα δεξιά βάλλονται για τις θέσεις τους στα εθνικά θέματα. Από τα αριστερά αμφισβητείται η προοδευτικότητά τους. Από το κέντρο τους κατηγορούν για μονοθεματική ατζέντα και μονοδιάστατη οπτική στα πολιτικά πράγματα. Από τον ευρύτερο χώρο της οικολογίας στηλιτεύεται το γεγονός ότι επιχειρούν να μονοπωλήσουν το οικολογικό κίνημα και να εκφράσουν κατά αποκλειστικότητα την οικολογική ευαισθησία στη χώρα.

Ψιλά γράμματα. Σ’ αυτή τη φάση, στο συλλογικό φαντασιακό οι Οικολόγοι-Πράσινοι αποτελούν μια αξιοπρεπή, χωρίς βαρίδια εναλλακτική επιλογή. Για την ακρίβεια δε χρειάζεται να κάνουν τίποτα για να αποδείξουν ποιοι είναι. Επάνω τους προβάλλονται, έστω και με απλουστευτικό τρόπο, όλες οι ματαιώσεις και οι προσδοκίες του εκλογικού σώματος για ένα νέο πολιτικό σχήμα που δεν θα φέρει τις «αμαρτίες του παρελθόντος». Ως εκ τούτου, το πολιτικό «ξύλο» που συνόδευσε την αρχική πολιτική αμηχανία των μικρών κομμάτων, δε φαίνεται ικανό να αναχαιτίσει την είσοδο των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο. Ίσως απλώς να περιστείλει την εκλογική τους δυναμική, κατεβάζοντάς τα ποσοστά τους σε φυσιολογικά για τα κυβικά τους επίπεδα.

Στην προκειμένη περίπτωση όμως, άλλο είναι το μείζον. Ότι οι Οικολόγοι-Πράσινοι, σ’ αυτή την πολιτική συγκυρία, αναδεικνύονται σε έναν σημαντικό πόλο συσπείρωσης ανθρώπων, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικούς πολιτικούς και αξιακούς ορίζοντες και αναζητάνε επίμονα πρωτότυπες και προωθητικές συνθέσεις στο πολιτικό σκηνικό. Η οικολογία και η πράσινη ανάπτυξη μπορούν να αποτελέσουν τον κεντρικό ιστό πάνω στον οποίο θα γίνουν τέτοιες συνθέσεις. Χαριτολογώντας, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι ΟΠ σήμερα αποτελούν τη φωνή του απλού αγανακτισμένου με το πολιτικό σύστημα πολίτη που φωνάζει δυνατά «όχι άλλο κάρβουνο».

Προφανώς, η διάρκεια, η έκταση και το βάθος του φαινομένου των Οικολόγων-Πράσινων μένει να φανεί. Θα εξαρτηθεί από πολλά πράγματα, ένα εκ των οποίων είναι η αποφυγή του οικολογικού λαϊκισμού και η επίδειξη ικανότητας να συνθέσουν ευρύτερα ζητήματα, όπως για παράδειγμα το εργασιακό (γενιά των 700 ευρώ, πρεκαριάτο, ανεργία και απασχόληση των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας), μέσα από το πρίσμα της πράσινης ανάπτυξης. Σε ό,τι μας αφορά, θεωρούμε καταρχήν ελπιδοφόρο ότι τουλάχιστον, κάτι κινείται και λαμβάνει δυναμική πέρα από τα συνηθισμένα και τετριμμένα.

Monday, May 25, 2009

Η αντεπίθεση των αρπακτικών

Εδώ και μία βδομάδα, από την περασμένη Δευτέρα που ξεκίνησε η προεκλογική εκστρατεία για τις ευρωεκλογές, δύο θέματα μονοπωλούν την προεκλογική ατζέντα. Και τα δύο πιστώνονται στο προεκλογικό επιτελείο της κυβέρνησης που έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να παίζει μπάλα μόνη της στο γήπεδο των ευρωεκλογών. Πρώτον, ακούμε για τα παπαγαλάκια του ΠΑΣΟΚ που όλα μίζερα και μαύρα τα βλέπουν σ’ αυτή τη χώρα, δηλητηριάζοντας έτσι το δημόσιο λόγο με τον κοινωνικό τους πεσιμισμό. Δεύτερον, παρακολουθούμε τη συζήτηση κερκίδας που διεξάγεται γύρω από το σύνθημα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», φιλοσοφικό και πολιτικό ερώτημα που πρώτη χρησιμοποίησε η Ρόζα Λούξεμπουργκ το 1915, και το οποίο σήμερα αξιοποιεί το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με μοναδικό σκοπό κατά την κυβέρνηση να στείλει το μήνυμα προς τους πολίτες ότι «πας μη πασόκος βάρβαρος».

Είναι προφανές ότι ασχολούμαστε με τρίχες και ότι κάνουμε την τρίχα τριχιά. Προτάσσονται οι ήσσονος σημασίας λεπτομέρειες, η «κέτσαπ» της προεκλογικής καμπάνιας όπως τη χαρακτήρισε ο πρώην υφυπουργός υγείας της ΝΔ, κος Γιαννόπουλος, σε ραδιοφωνική του συνέντευξη, και αγνοούνται επιδεικτικά τα μείζονα ζητήματα. Κανείς δεν αμφιβάλει ότι το ΠΑΣΟΚ, όπως παραδοσιακά κάνουν οι σοσιαλιστικές και σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις, καλλιεργεί υπέρ το δέον την κοινωνική απαισιοδοξία. Πολύ κακώς. Κανείς δεν αμφιβάλει επίσης ότι σε πλείστα όσα θέματα το ΠΑΣΟΚ επιδεικνύει λαϊκισμό, στρογγύλεμα απόψεων, και προσπάθεια αποφυγής της καυτής πατάτας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το δημοσιονομικό, όπου μοναδική λύση στο πρόβλημα θεωρείται η αύξηση των εσόδων δια της βελτίωσης του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης (φορολόγηση εκκλησίας) και της αύξησης των συντελεστών φορολόγησης, χωρίς να γίνεται καμία κουβέντα για τις δαπάνες.

Οι αδυναμίες της αντιπολίτευσης, όμως, δεν μπορούν να υποκρύψουν την πραγματικότητα του οικονομικού και πολιτικού ναυαγίου της κυβέρνησης σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Οι πολίτες έχουν μνήμη, έστω βραχυπρόθεσμη, και θυμούνται πολύ καθαρά τη βαρβαρότητα των αρπακτικών που ενδημούν στο χώρο της ΝΔ. Θυμούνται τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα, τη "μασαμπούκα" υψηλών προδιαγραφών και το εσπευσμένο κλείσιμο της Βουλής. Ζουν το δημοσιονομικό Βατερλό ως προμηθευτές του δημοσίου ή ιδιώτες ενταγμένοι σε κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης, συνταξιούχοι και δημόσιοι υπάλληλοι. Πλήττονται από την ακρίβεια σαν καταναλωτές. Φοβούνται από την ανεξέλεγκτη αύξηση της εγκληματικότητας στο κέντρο της Αθήνας. Απογοητεύονται με το επίπεδο των σχολείων και των πανεπιστημίων σαν γονείς ή φοιτητές. Σαν νέοι της γενιάς των 700 ευρώ ξενερώνουν με την τύχη που τους επιφυλάσσει η ελληνική αγορά εργασίας, όπου κυριαρχούν οι μισοδουλειές και ανθίζει η κρατικά ελεγχόμενη βιομηχανία των stage. Οι πάντες εν τέλει αντιλαμβάνονται ότι η επανίδρυση του κράτους που ήταν το μεγάλο διακύβευμα του 2004 κατάντησε πουκάμισο αδειανό.

Επιτέλους, ας σοβαρευτούμε και ας βάλουμε τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Το πλοίο βουλιάζει και ο καπετάνιος φτιάχνει διαφημίσεις για να μας πείσει περί του αντιθέτου. Σήμερα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο καταθέτει την Έκθεσή του για την ελληνική οικονομία στον Υπουργό Οικονομίας κ. Παπαθανασίου. Μια έκθεση, η οποία εύκολα θα μπορούσε να έχει τίτλο «Η δική μας κοντινή Αργεντινή», και όπου επισημαίνεται ότι τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι το έλλειμμα (θα ξεπεράσει το 6% το 2009), το μεγάλο δημόσιο χρέος (θα ξεπεράσει το 100%), το σπάταλο κράτος, τα παραθυράκια στη φορολογία, και η απώλεια της ανταγωνιστικότητας. Ως προς την τελευταία, την περασμένη μόλις βδομάδα το IMD στο World Competitiveness Yearbook ανακοίνωσε ότι φέτος απολέσαμε 10 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη πιάνοντας πάτο (52η από 57 χώρες). Κι αυτό από μόνο του αναχαιτίζει την αντεπίθεση των αρπακτικών.

Saturday, May 23, 2009

Μαύρο σε κυβέρνηση και αντι-ευρωπαϊστές

Της G700

Στις 7 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί η έβδομη εκλογική αναμέτρηση στην ιστορία για την ανάδειξη των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Περίπου 400 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες ψηφίζουν για τους 736 ευρωβουλευτές που συγκροτούν το μοναδικό ευρωπαϊκό θεσμό στον οποίο οι πολίτες συμμετέχουν άμεσα. 9.866.913 Έλληνες, από τους οποίους οι 110.562 για πρώτη φορά, θα κληθούν να αποφασίσουν για τους 22 βουλευτές που επιθυμούν να τους εκπροσωπήσουν την επόμενη πενταετία στο Ευρωκοινοβούλιο.
Η συμμετοχή στις εκλογές δεν είναι δικαίωμα. Είναι υποχρέωση. Διότι μόνο οι πολίτες μπορούν να διαφυλάξουν το ηθικό κύρος της δημοκρατίας, ιδιαίτερα μέρες που είναι. Και η αναμέτρηση έρχεται σε μία συγκυρία κρίσιμη. Η οικονομική κρίση καθιστά αυτές τις ευρωπαϊκές εκλογές περισσότερο εθνικές από συνήθως, καθώς οι ψηφοφόροι στρέφονται στις κυβερνήσεις τους και ζητούν λύσεις.

Το διακύβευμα, όμως, είναι ευρωπαϊκό. Το μπλοκάρισμα της οδηγίας για το 65ωρο, η τροποποίηση της πρότασης της Επιτροπής για τα πνευματικά δικαιώματα των μουσικών κομματιών, το μπλοκάρισμα του νομοθετικού πακέτου για τις τηλεπικοινωνίες και η προστασία της πρόσβασης στο Internet ως θεμελιώδους δικαιώματος σε σχέση με το ζήτημα του παράνομου downloading και τον νόμο που πέρασε ο Σαρκοζύ, η οδηγία REACH για τα χημικά, όλα αυτά δείχνουν πόσο άμεσα επηρεάζουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και ειδικά το Κοινοβούλιο την καθημερινότητά μας.

Ταυτόχρονα, κι επειδή τα παραπάνω θέματα ανήκουν στην παρελθούσα κοινοβουλευτική περίοδο, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι την επόμενη πενταετία θα ληφθούν αποφάσεις για σειρά κρίσιμων για την καθημερινότητά μας ζητημάτων. Αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, απασχόληση, ενεργειακή ασφάλεια, νόμιμη μετανάστευση, αστυνομική συνεργασία των κρατών, πολιτική για τον τουρισμό. Μάλιστα, με την κύρωση της Συνθήκης της Λισσαβόνας από τους Ιρλανδούς τον Οκτώβριο, το Ευρωκοινοβούλιο ενισχύει τις νομοθετικές εξουσίες του σε όλα σχεδόν τα ζητήματα ευρωπαϊκής πολιτικής και γίνεται συνομοθέτης με το Συμβούλιο, το οποίο εκφράζει τις θέσεις των εθνικών κυβερνήσεων.

Γι’ αυτό, καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δυναμώνει θεσμικά, αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να καταντήσει "πολιτική σκιά" λόγω της έλλειψης ενδιαφέροντος από την πλευρά των πολιτών. Έχουμε και εμείς ευθύνη. Να ενημερωνόμαστε και να συμμετέχουμε. Και πρέπει όλοι να ρίξουμε την ψήφο. Η παραλία μπορεί να περιμένει.

Ποιον, όμως, να ψηφίσουμε;

Για τη G700, βασικό κριτήριο πολιτικής προτίμησης είναι η ενσωμάτωση της ατζέντας της διαγενεακής δικαιοσύνης στο πολιτικό πρόγραμμα ενός κόμματος, και η αναγνώρισή της ως βασικής συνιστώσας της κοινωνικής δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα, είναι η ατζέντα των επισφαλών νέων εργαζόμενων (πρεκαριάτου) και του εργασιακού ζητήματος συνολικά, της αντιμετώπισης του εκρηκτικού δημοσιονομικού προβλήματος, της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος, της αντιμετώπισης του οικολογικού ελλείμματος και της πράσινης ανάπτυξης, της ποιοτικής αναβάθμισης των συλλογικών αγαθών.

Προφανώς, και αυτό είναι απόλυτα λογικό, δεν υπάρχει κάποιο κόμμα το οποίο να εκπροσωπεί αυτή τη στιγμή το σύνολο της συγκεκριμένης ατζέντας με ιδεολογική καθαρότητα και σαφήνεια προγραμματικών θέσεων. Ούτε θα περιμέναμε ποτέ κάτι τέτοιο. Και η WWF αναπτύσσει την ατζέντα της, χωρίς να προσδοκά ότι αυτή θα υιοθετηθεί εξ’ ολοκλήρου. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο κάθε πολιτικός φορέας διαθέτει επιμέρους δυνατά σημεία ανάλογα με τις πολιτικές και ιδεολογικές του προτεραιότητες. Οι Οικολόγοι-Πράσινοι και το ΠΑΣΟΚ αναπτύσσουν με ένταση και επιμονή την ατζέντα της πράσινης ανάπτυξης, ο ανανεωτικός ΣΥΝ και ένα τμήμα του ΠΑΣΟΚ τοποθετούν το ζήτημα του πρεκαριάτου στην ευρωπαϊκή του διάσταση, η Φιλελεύθερη Συμμαχία δε μασάει τα λόγια της σε δημοσιονομικό και ασφαλιστικό, το νέο κόμμα των Δημοκρατικών έχει αναπτύξει μια μετα-μεταπολιτευτική πολιτική αφήγηση όπου σημαντικό ρόλο σ’ αυτή παίζει η αναδιανομή ευκαιριών και πόρων υπέρ των νέων.

Υπάρχουν, όμως, και δυνάμεις οι οποίες σίγουρα δε χωράνε στο κάδρο της φετινής ψήφου. Είναι η κυβέρνηση που κατέστησε την Ελλάδα ξανά μαύρο πρόβατο στην ΕΕ λόγω δημοσιονομικού, καθώς και όλοι οι αντι-ευρωπαϊστές. Όχι αυτοί που παλεύουν για μια «άλλη» Ευρώπη εντός της ΕΕ, αλλά εκείνοι που θεωρούν ότι η ΕΕ είναι από την κούνια της ταξική και κοινωνικά άδικη, αγνοώντας επιμελώς το γεγονός ότι εάν σήμερα η Ελλάδα δεν ήταν κομμάτι των ευρωπαϊκών θεσμών, θα είχε καταντήσει θεσμικά και οικονομικά «Ζιμπάμπουε».

*Το παρόν post δημοσιεύτηκε στη νέα ηλεκτρονική ειδησεογραφική ιστοσελίδα News Time

Thursday, May 21, 2009

Καταψηφίζουμε κυβέρνηση και αντι-ευρωπαϊκές δυνάμεις. Συνέντευξη G700 στο ΣΚΑΙ

Ο Σωτήρης Ράπτης, ιδρυτικό μέλος της G700, μιλάει για τις ευρωεκλογές, στην εκπομπή του Μπάμπη Παπαδημητρίου, Σημειώσεις, στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ. Η συνέντευξη ξεκινάει στο σημείο 13:30 του streaming και διαρκεί 7 λεπτά.

Κάντε κλικ στο εικονίδιο για να ακούσετε τη συνέντευξη

Wednesday, May 20, 2009

Το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται από τους Ευρωπαίους ψηφοφόρους, αλλά όχι από τις ευρωεκλογές

Tου Timothy Garton Ash *

Europe's future depends on voters. But not on the European elections
© The Guardian
Μετάφραση από την ομάδα του PPOL


Τις προάλλες άκουσα έναν ευρωπαϊστή Βρετανό πολιτικό να λέει κάτι απίστευτο. Το κόμμα του, μας εξομολογήθηκε, σκέφτεται σε αυτές τις ευρωεκλογές να συζητήσει για την Ευρώπη! Οι πάντες στο πάνελ άρχισαν να γελούν κάτω από τα μουστάκια τους. Να συζητήσουμε για την Ευρώπη στις ευρωεκλογές; Τι πρωτότυπη ιδέα! Και πόσο γελοία!

Κι αυτό δεν αφορά μόνο την ευρωσκεπτικιστική Βρετανία. Παντού στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) η άμεση εκλογή του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου (ΕΚ), που θα λάβει χώρα ταυτόχρονα σε 27 χώρες το διάστημα μεταξύ 4 και 7 Ιουνίου, θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από την εσωτερική πολιτική κατάσταση των κρατών-μελών. Στα περισσότερα κράτη-μέλη, οι όλο και λιγότεροι πολίτες που μπαίνουν στον κόπο να πάνε να ψηφίσουν, σκοπεύουν να εκφράσουν τη γνώμη τους για τα εθνικά τους κόμματα, τους πολιτικούς της κεντρικής πολιτικής τους σκηνής και τις κυβερνήσεις τους.

Το τι έκαναν οι ευρωβουλευτές την τελευταία πενταετία στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο, τι λέει το πρόγραμμα των λεγόμενων ευρωπαϊκών κομμάτων -όπως του «ευρωπαϊκού λαϊκού κόμματος» (ΕΛΚ) ή του «ευρωπαϊκού σοσιαλιστικού κόμματος» (ΕΣΚ)- το ποια είναι τα μεγάλα ζητήματα που θα απασχολήσουν το ΕΚ στο άμεσο μέλλον -οι περισσότεροι ψηφοφόροι αδιαφορούν πλήρως για αυτά τα ερωτήματα.

Στη Βρετανία, τα εκλογικά αποτελέσματα -μαζί με αυτά των τοπικών εκλογών που γίνονται ταυτόχρονα- θα αναγνωστούν ως προάγγελος των επόμενων γενικών εκλογών.

  • Οι πολιτικοί παρατηρητές θα παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τις επιδόσεις του ξενοφοβικού «βρετανικού εθνικού κόμματος» (BNP), που βέβαια θα σχετίζονται από ελάχιστα έως καθόλου με τα τεκταινόμενα στην ΕΕ.
  • Το αποτέλεσμα του «εργατικού κόμματος» μπορεί να μην αποδειχθεί τόσο κακό όσο δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, για τον πολύ απλό λόγο πως οι Εργατικοί τα είχαν πάει ήδη χάλια στις προηγούμενες ευρωεκλογές. Έτσι, ακόμα κι αν το κυβερνών κόμμα βουλιάξει -όπως αναμένεται- στις εκλογές, ίσως να εκλέξει κανά-δυο ευρωβουλευτές περισσότερους! Αυτό ακριβώς προβλέπει μια πανευρωπαϊκή πρόγνωση που εκπόνησαν τρεις πολιτικοί επιστήμονες.
  • Οι Ντέιβιντ Κάμερον (David Cameron) και Ουίλιαμ Χέιγκ (William Hague) ελπίζουν να κερδίσουν λίγες ψήφους ζητώντας και πάλι δημοψήφισμα για τη συνθήκη της Λισαβόνας. Ο Χέιγκ μάλιστα υπερακόντισε τον ηγέτη του, λέγοντας πως μία Συντηρητική κυβέρνηση πιθανότατα θα αμφισβητήσει το βαθμό ευρωπαϊκής ενοποίησης που επιβάλει η συνθήκη, ακόμα κι αν εντωμεταξύ η συνθήκη αυτή έχει εγκριθεί από όλα τα κράτη-μέλη, ακόμα κι αν έχει υπερψηφιστεί σε ένα δεύτερο ιρλανδικό δημοψήφισμα. «Δεν αποκλείουμε τίποτα» δήλωσε στους «τάιμς». Δήλωσε επίσης πως οι Βρετανοί Συντηρητικοί θα βρουν στο επόμενο ΕΚ αρκετούς συμμάχους ώστε να σχηματίσουν μία νέα συντηρητική ευρωκοινοβουλευτική ομάδα.
  • Οι «ελεύθεροι δημοκράτες» (LIB-DEM) από τη μεριά τους σκοπεύουν να αναδείξουν πόσο επικίνδυνος είναι ο βρετανικός απομονωτισμός στην ΕΕ -με άλλα λόγια οι απόψεις του Χέιγκ.

Κοντολογίς, στο περιθώριο της προεκλογικής περιόδου, ίσως να συζητήσουμε λιγάκι και για τη θέση της Βρετανίας στην Ευρώπη. Αλλά οι περισσότεροι ψηφοφόροι δε θα επηρεαστούν στο ελάχιστο από αυτές τις κουβέντες. Τόσο στη Βρετανία, όσο κι αλλού, το καθοριστικό θα είναι η εγχώρια πολιτική κατάσταση. Το μόνο που σίγουρα δε θα έχουμε, είναι μια πανευρωπαϊκή συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης.

Όσον αφορά τη συμμετοχή στις εκλογές, αυτή μειώνεται σταθερά από το 1979, οπότε έγιναν οι πρώτες ευρωεκλογές. Από 65% πανευρωπαϊκά εδώ και 30 χρόνια, η συμμετοχή έφτασε το 2004 στο 50%. Στη Βρετανία, για το ποιοι θα αντιπροσωπεύσουν τη χώρα στο γυάλινο κοινοβούλιο των Βρυξελλών ψήφισαν το 2004 λιγότεροι από εκείνους που ψήφισαν για το ποιος θα αποχωρήσει από το τηλεοπτικό σπίτι του «μπιγκ μπράδερ». Σύμφωνα με το ευρωβαρόμετρο, τούτη τη φορά η συμμετοχή θα πέσει κι άλλο, και θα φτάσει γύρω στο 40% (και το ευρωβαρόμετρο έχει μια μακρά παράδοση να υπερεκτιμά το ποσοστό συμμετοχής στις ευρωεκλογές).

Οι Ευρωπαίοι λοιπόν εκδηλώνονται μη ψηφίζοντας. Εκφράζονται για την Ευρώπη μη μιλώντας για την Ευρώπη. Ας το πάρουμε απόφαση: δε διαθέτουμε μία λειτουργική, νομιμοποιημένη και αποτελεσματική ευρωπαϊκή δημοκρατική διαδικασία, ούτε προβλέπεται να αποκτήσουμε κάτι παρόμοιο στο ορατό μέλλον. Μερικοί άνθρωποι ανησυχούν αληθινά για το γεγονός αυτό, και θεωρούν πως μια Ευρώπη νομιμοποιημένη δημοκρατικά θα ήταν πιο αποτελεσματική. 'Αλλοι χρησιμοποιούν το περίφημο «δημοκρατικό έλλειμμα» σαν πρόφαση για να χτυπήσουν τις «Βρυξέλλες». Αν η ΕΕ ήταν πιο δημοκρατική, θα τη χτυπούσαν ακόμα σκληρότερα.

Υπάρχουν ένα-δυο απλά και ελκυστικά πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε αμέσως για τον περίφημο εκδημοκρατισμό της ΕΕ: να εκλέγουμε άμεσα τον πρόεδρο της «ευρωπαϊκής επιτροπής» (Κομισιόν)· να εκλέγουμε άμεσα τον πρόεδρο του «ευρωπαϊκού συμβουλίου» -κάτι που ίσως γίνει αν ισχύσει η «συνθήκη της Λισαβόνας». Ακόμα κι αυτά όμως, δεν πρόκειται να αλλάξουν το βασικό χαρακτηριστικό της ΕΕ, που είναι ένα υβρίδιο του οποίου η δημοκρατική νομιμοποίηση προέρχεται κυρίως από το ότι τα κράτη-μέλη της είναι δημοκρατικά, παρά από τη δημοκρατική της λειτουργία.

Σε θεωρητικό επίπεδο, η δημοκρατική νομιμοποίηση θα έπρεπε να ευνοεί την αποτελεσματικότητα -και τανάπαλιν. Πρακτικά, η ενδυνάμωση ορισμένων δημοκρατικών λειτουργιών της ΕΕ ίσως κάνει ακόμα πιο αναποτελεσματική την ΕΕ, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο τη διαδικασία της λήψης των αποφάσεων (ήδη, χάρη στη λεγόμενη διαδικασία της συναπόφασης, το ΕΚ παίζει σημαντικότερο ρόλο από ότι νομίζουν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι, πράγμα βέβαια που δε σημαίνει πως οι αποφάσεις της ΕΕ λαμβάνονται αστραπιαία).

Δεν πρόκειται να αποκτήσουμε σύντομα μία ενιαία, δημοκρατική ευρωπαϊκή δημοκρατία. Αλλά έχουμε ήδη μια κοινότητα ευρωπαϊκών δημοκρατιών. Η νομιμοποίηση αυτής της κοινότητας θα ενισχυθεί αν η ΕΕ ανταποκριθεί καλύτερα στις προσδοκίες των Ευρωπαίων πολιτών, πολύ περισσότερο από το αν κάνει ή δεν κάνει τις όποιες θεσμικές της αλλαγές -που ο περισσότερος κόσμος ούτε τις θέλει, ούτε τις κατανοεί, ούτε τον ενδιαφέρουν στο παραμικρό.

Θέλουμε έργα! Δείξτε μας αποτελέσματα στην ενεργειακή πολιτική τις σχέσεις με την Κίνα ή τη Ρωσία, την κλιματική αλλαγή, τη μετανάστευση, το συντονισμό των εθνικών οικονομικών πολιτικών, ούτως ώστε να προστατευθεί η απασχόληση σε καιρούς οικονομικής ύφεσης, την υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου κατά των όποιων εκφοβισμών, την αποτελεσματική απόκρουση της γρίπης Α! Με άλλα λόγια: ακολουθήστε το σύνθημα της «νάικ» -«just do it».

Η αποτελεσματικότητα θα ενισχύσει τη νομιμοποίηση.

Η «συνθήκη της Λισαβόνας» ίσως να βοηθήσει πράγματι λιγάκι, χάρη στη θέσπιση νέων οργάνων (κυρίως στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής). Το κλειδί όμως είναι η πολιτική βούληση. Που προς το παρόν εκφράζεται κυρίως από τις εθνικές κυβερνήσεις, που με τη σειρά τους εκφράζουν -έστω κι ατελώς- τις επιθυμίες των αντίστοιχων εθνικών εκλογικών σωμάτων.

Το πραγματικό πρόβλημα της ΕΕ είναι πως -καταμεσής μάλιστα σε μια οικονομική κρίση, κι ενώ η παγκόσμια ισχύς μετατοπίζεται διαρκώς προς μη-ευρωπαϊκά κράτη- οι ευρωπαϊκές εθνικές κυβερνήσεις -πόσο μάλλον οι λαοί της Ευρώπης- δε δείχνουν την παραμικρή έγνοια να αντιδράσουν ή να δείξουν κάποια εποικοδομητική πολιτική βούληση. Εν έτει 2009, το σύμβολο της Ευρώπης δε θα έπρεπε να είναι η περίφημη μπλε σημαία με τα δώδεκα χρυσά αστέρια, αλλά μια γκρίζα στρουθοκάμηλος, με το κεφάλι της βαθιά χωμένο στην άμμο.

Το μόνο αποτέλεσμα που είχε η κρίση ήταν να προκαλέσει εσωστρέφεια, να επανεθνικοποιήσει την ευρωπαϊκή πολιτική, να φέρει στην επιφάνεια έναν καμουφλαρισμένο προστατευτισμό, να πυροδοτήσει αλληλοκατηγορίες και εθνικό εγωισμό. Η ηγεσία των ευρωπαϊκών θεσμών, συμπεριλαμβανομένης της Κομισιόν, προσπαθεί να το σταματήσει αυτό, αλλά η πραγματική πολιτική δύναμη εξακολουθεί να βρίσκεται στα χέρια των εθνικών κυβερνήσεων, και οι λαοί της Ευρώπης δείχνουν πως δε θέλουν να πάει πουθενά αλλού.

Συνεπάγεται πως οι πραγματικά σημαντικές ευρωπαϊκές εκλογές δεν είναι οι ευρωεκλογές. Είναι οι εθνικές εκλογές, και μάλιστα στις χώρες που παραδοσιακά υπήρξαν οι κινητήρες -ή τα φρένα- της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αν π.χ. την επόμενη άνοιξη ή το επόμενο καλοκαίρι οι Συντηρητικοί κερδίσουν στις βρετανικές γενικές εκλογές, ξέρουμε πως η οικεία βρετανική τροχοπέδη θα είναι ακόμα πιο έντονη. Αλλά πολύ περισσότερα διακυβεύονται στις επερχόμενες εκλογές μιας χώρας που επί δεκαετίες είναι ο βασικός κινητήρας της Ευρώπης: της Γερμανίας. Οι πραγματικά σημαντικές ευρωπαϊκές εκλογές δε θα γίνουν στις 7 Ιουνίου, αλλά στις 27 Σεπτεμβρίου.

*Ο Timothy Garton Ash είναι καθηγητής ευρωπαϊκής ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και αρθρογραφεί τακτικά στην «Guardian». Αναδημοσιεύουμε το άρθρο του στο πλαίσιο της συζήτησης που διεξάγεται πανευρωπαϊκά για την Ευρώπη και τη σημασία των ευρωεκλογών.

Tuesday, May 19, 2009

Ευρωεκλογές χωρίς Ευρωπαϊκή Ατζέντα

Του Π.Κ. Ιωακειμίδη*

Η πολιτική ζωή στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει μπει στη λογική των ευρωεκλογών που πρόκειται να διεξαχθούν στις αρχές Ιουνίου. Αλλά έχει μπει με στρεβλό τρόπο καθώς φαίνεται ότι είναι «λογική ευρωεκλογών χωρίς Ευρώπη».

Και δυστυχώς αυτό φαίνεται ότι συμβαίνει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά πανευρωπαϊκά σε όλες τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, η συμμετοχή στις ευρωεκλογές προβλέπεται ότι θα φτάσει στο ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο του 34% περίπου, με το 66% του εκλογικού σώματος να σκέπτεται να μην προσέλθει στις κάλπες για την ανάδειξη αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εάν πράγματι συμβεί αυτό, τότε θα αποτελέσει πλήγμα στην προσπάθεια προώθησης της υπερεθνικής δημοκρατίας σε επίπεδο ΕΕ.

Η απονομιμοποίηση της ενοποιητικής διαδικασίας επομένως θα βαθύνει. Και αυτό σε μια περίοδο που χρειαζόμαστε «περισσότερη και όχι λιγότερη Ευρώπη». Ακόμη, τόσο στην Ελλάδα όσο και αλλού, η agenda των ευρωεκλογών εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί από την εθνική, εγχώρια θεματολογία με ελάχιστη έως μηδαμινή αναφορά στην Ευρώπη. Έτσι ο πολίτης δεν θα έχει την ευκαιρία να πληροφορηθεί για το τι ακριβώς συμβαίνει στην ΕΕ πάνω σε δέσμη θεμάτων που αφορούν άμεσα την καθημερινότητά του και για τα οποία το Ευρωκοινοβούλιο παίζει σημαντικό ρόλο ως συννομοθέτης μαζί με το Συμβούλιο.

Στο σημείο αυτό καταγράφεται μια κραυγαλέα αντίφαση: ενώ δηλαδή το Κοινοβούλιο έχει αναδειχτεί σε αποφασιστικό όργανο λήψης αποφάσεων, η ελκυστικότητά του στο εκλογικό σώμα βαίνει φθίνουσα. Για τη θλιβερή αυτή κατάσταση ευθύνονται πολλοί και πάντως το ίδιο το ΕΚ. Το τελευταίο έχει αποτύχει να επικοινωνήσει αποτελεσματικά το έργο και το ρόλο του. Έτσι έχει αποτύχει να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στο σύστημα της Ένωσης και την ευρωπαϊκή κοινωνία μέσω των άμεσων εκλογών.

Η αποτυχία αυτή οφείλεται, μεταξύ άλλων, στον τρόπο που το Κοινοβούλιο παρουσιάζει το έργο του μέσω των εντελώς δυσανάγνωστων, φλύαρων ψηφισμάτων του (ορισμένοι φοιτητές/τριες γράφουν απείρως καλύτερα κείμενα). Οφείλεται επίσης στον τρόπο επιλογής και ανάδειξης των ευρωβουλευτών και σειρά από άλλους λόγους…

*Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος Δ.Σ. ΕΛΙΑΜΕΠ. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στο 50ο Ενημερωτικό Δελτίο για τις Ευρωπαϊκές Εξελίξεις που εκδίδει το Εργαστηρίο Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής (ΕΕΕΠ) του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Monday, May 18, 2009

Το ευρωπαϊκό διακύβευμα των ευρωεκλογών

Τα ψηφοδέλτια όλων των κομμάτων ανακοινώθηκαν, δίνοντας και επίσημα το έναυσμα της προεκλογικής περιόδου των ευρωεκλογών. Το ερώτημα είναι απλό: θα έπρεπε η επερχόμενη ευρωαναμέτρηση να μας ενδιαφέρει ή μήπως στις 7 Ιουνίου θα ήταν καλύτερα να αδιαφορήσουμε, παίρνοντας το δρόμο για κάποια παραλία;

Πολλοί ισχυρίζονται πως ναι, πρέπει να ενδιαφερθούμε. Αλλά για λόγους που καμία σχέση δεν έχουν με την Ευρώπη. Ναι, γιατί οι εκλογές είναι δημοψήφισμα για την κυβέρνηση. Ναι, γιατί πρέπει να χτυπηθεί ο δικομματισμός. Ναι, γιατί πρέπει να ανατραπεί το μεταπολιτευτικό κατεστημένο και να ανοίξει το πολιτικό παιχνίδι σε νέες δυνάμεις. Απ’ ότι φαίνεται μόνο η κυβέρνηση φαίνεται να κλείνει το μάτι στην ευρωπαϊκή ατζέντα, έχοντας όμως την πρόθεση να πετάξει την μπάλα στην κερκίδα για να ξεφύγει από την εκτεταμένη και διάχυτη στο εκλογικό σώμα κριτική της δικής της κυβερνητικής ανεπάρκειας.

Με σιγουριά λέμε ότι οι ευρωεκλογές είναι σημαντικές. Για λόγους που έχουν να κάνουν πρωτίστως με την Ευρώπη και το μέλλον της. Το δικό μας μέλλον.

Πρώτον, ο ρόλος που παίζει η Ευρώπη στην καθημερινότητά μας είναι σπουδαίος. Δεν είναι μόνο ότι η πλειονότητα της οικονομικής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας προέρχεται από το κοινοτικό δίκαιο, σε τέτοιο βαθμό που μερικές φορές η εσωτερική πολιτική να ταυτίζεται με την ενσωμάτωση ευρωπαϊκών ρυθμίσεων στις εθνικές διατάξεις. Είναι επίσης ότι το Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο σνομπάρουμε ως ήσσονος σημασίας θεσμό, συναποφασίζει πλέον με την Επιτροπή και το Συμβούλιο για το 60% της κοινοτικής νομοθεσίας.

Το 65ωρο, ένα θέμα που καίει τη γενιά των 700 ευρώ και όχι μόνο, πάγωσε δύο φορές φέτος στο ΕΚ, όταν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο των κυρίαρχων κρατών, το consensus εδώ και δεκαπέντε χρόνια είναι η φτηνή υπερεργασία με πρόσχημα την ελεύθερη επιλογή. Αντίστοιχα, το ΕΚ έπαιξε κομβικό ρόλο πριν από αρκετούς μήνες στην εξομοίωση των δικαιωμάτων των ενοικιαζόμενων εργαζόμενων με εκείνα των μισθωτών. Επιπρόσθετα, η προστασία των προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο, ζήτημα που μας αφορά όλους, ιδιαίτερα την κοινότητα των bloggers και τους χρήστες των νέων μέσων οι οποίοι επικοινωνούμε και δραστηριοποιούμαστε καθημερινά στον κυβερνοχώρο, ενισχύθηκε έπειτα από την παρέμβαση του ευρωκοινοβουλίου το περασμένο Φθινόπωρο.

Δεύτερον, ο ρόλος που μπορεί και πρέπει να παίξει η Ευρώπη σε κεντρικό επίπεδο για να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση είναι εξαιρετικά σημαντικός. Μέχρι σήμερα όμως αποδεικνύεται μικρότερος των περιστάσεων και χαμηλότερος των προσδοκιών των πολιτών. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει να αποτελεί το βασικό εργαλείο αντικυκλικής πολιτικής, μέσω της μείωσης του κεντρικού επιτοκίου. Καλώς. Στο επίπεδο όμως των δαπανών η ΕΕ έχει υιοθετήσει ένα «Πρόγραμμα Οικονομικής Ανάκαμψης» ύψους 200 δις ευρώ, 1,5% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, εκ των οποίων μόνο τα 30 δις ευρώ είναι αμιγώς ευρωπαϊκοί πόροι. Εάν συγκρίνουμε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα με το ομοσπονδιακό δημοσιονομικό πακέτο των 838 δις ευρώ των ΗΠΑ, ύψους 4% του ΑΕΠ, καταλαβαίνουμε ότι βρισκόμαστε πολύ πίσω. Ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη τις αυτόματες κοινωνικές μεταβιβάσεις που στην ΕΕ είναι συγκριτικά αυξημένες.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες το ΕΚ μπορεί να βοηθήσει να προωθηθεί η ιδέα της δημοσιονομικής ένωσης. Να αναδυθεί σταδιακά μια νέα Ευρώπη – ολοκληρωμένη οικονομική ένωση, δημοσιονομική ομοσπονδία θα λέγαμε εμείς, η οποία θα συμπληρώσει την ήδη υπάρχουσα νομισματική ένωση αποδίδοντας περισσότερους πόρους και μια ομοσπονδιακού χαρακτήρα λειτουργία στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Ήδη πολλοί ευρωβουλευτές ενσωμάτωσαν το συγκεκριμένο προβληματισμό κατά τη συζήτηση του «Ευρωπαϊκού Προγράμματος Οικονομικής Ανάκαμψης» τον περασμένο Ιανουάριο.

Ταυτόχρονα, στο ΕΚ είναι δυνατόν να αναδυθεί μια Ευρώπη περισσότερο συμφιλιωμένη με την κοινωνία και λιγότερο ταυτισμένη με την «ευρωκρατία». Η δική μας εμπειρία: επίσκεψη με 50bloggers στις Βρυξέλλες, επίσκεψη για 65ωρο, Ημερίδα για Επισφαλή Εργασία, Γραπτή Δήλωση για Εκπρόσωπο των Μελλοντικών Γενεών και για την Επισφαλή Εργασία των Νέων, Συνεργασία με Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ατόμων Μεγαλύτερης Ηλικίας (Age Platfrom), Ημέρα Διαγενεακής Αλληλεγγύης και Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη υπήρξε μέχρι σήμερα θετική κι ελπιδοφόρα.

Το διαγενεακό ζήτημα, το ζήτημα δηλαδή της δίκαιης διευθέτησης των σχέσεων ανάμεσα στις γενιές στο δημόσιο χώρο, σε συνδυασμό με το «πρεκαριάτο», το ζήτημα της επισφαλούς εργασίας των νέων, αποτελούν βασικές συνιστώσες του νέου κοινωνικού ζητήματος, και μπορούν να εισέλθουν στην ευρωπαϊκή ατζέντα μέσω του ευρωκοινοβουλίου.

Τέλος, μέσα στο ΕΚ είναι δυνατό να καλλιεργηθεί συστηματικά μια ευρωπαϊκή πράσινη συνείδηση η οποία, παρότι επιχαίρουμε ότι δήθεν είμαστε σε καλύτερη μοίρα από τις ενεργοβόρες ΗΠΑ, δεν υπάρχει ακόμα σε ικανοποιητικό βαθμό στην Ευρώπη. Το Ευρωκοινοβούλιο αναμφίβολα μπορεί να παίξει κομβικό ρόλο στη διαδικασία μετάβασης των ευρωπαϊκών κρατών σε οικονομίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Για όλους αυτούς τους λόγους απαιτούνται δυνάμεις, αν είναι δυνατόν προερχόμενες από την ίδια την κοινωνία, οι οποίες έχουν την ειλικρινή πρόθεση και διάθεση να ασχοληθούν συστηματικά με τις παραπάνω συγκεκριμένες προκλήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δυνάμεις οι οποίες κατανοώντας ότι το μέλλον μας καθορίζεται από κοινού με τους άλλους Ευρωπαίους στο Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες, παίρνουν την ΕΕ στα σοβαρά, πιστεύουν στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση,και πάνω απ' όλα θέλουν συνειδητά να είναι παρούσες στο ΕΚ για να δώσουν μάχες για το διαγενεακό, το εργασιακό, το πρεκαριάτο, το οικολογικό.

Ως εκ τούτου προκύπτει εδώ ένα σημαντικό ερώτημα: υπάρχουν σήμερα τέτοιες συγκροτημένες συλλογικότητες στην Ελλάδα ή κυριαρχούν ως επί το πλείστον ο αντιευρωπαϊσμός από τη μία και οι παν-συλλεκτικές θέσεις του τύπου "για όλους έχει ο μπαχτσές" από την άλλη; Είναι οι ευρωεκλογές πραγματικά ευρωπαϊκές ή αποτελούν απλώς μια καταγραφή πολιτικών δυνάμεων, μια πρόβα τζενεράλε για τις εθνικές εκλογές και τίποτα περισσότερο; Δυστυχώς, μια πρώτη ματιά στο δημόσιο λόγο των κομμάτων δείχνει ότι η ευρωπαϊκή ατζέντα φαίνεται να υποτάσσεται περισσότερο απ' όσο θα έπρεπε στις εθνικές σκοπιμότητες και επιδιώξεις του κάθε κομματικού χώρου. Τις επόμενες τρεις εβδομάδες θα παρακολουθήσουμε τη μάχη με διάθεση αυστηρής κριτικής και θα ρωτήσουμε τους υποψηφίους να μας πουν την άποψή τους για τα θέματα που καίνε τη γενιά των 700 ευρώ.

Thursday, May 14, 2009

Θράσος και Χρεοκοπία

Ακούσαμε χτες στην εκπομπή Αποδείξεις στην οποία συμμετείχε και δικός μας εκπρόσωπος, τον κατά γενική ομολογία σοβαρό και μη λαϊκιστή Υπουργό Ανάπτυξης, κύριο Χατζηδάκη, να προσπαθεί να υποστηρίξει ότι αυτό που βιώνουμε σήμερα στην οικονομία δεν αποτελεί το δημοσιονομικό Βατερλό της κυβέρνησής του, αλλά μία σοβαρή προσπάθεια δημοσιονομικής σταθεροποίησης που ξεκίνησε το 2004 και σταδιακά έχει φέρει αποτελέσματα.

Ας δούμε ορισμένα από αυτά:

Από τις αρχές του έτους το ελληνικό κράτος δανείστηκε ήδη 50 δις ευρώ, υπερκάλυψε δηλαδή τον ετήσιο στόχο των 43 δις που είχε θέσει στον Προϋπολογισμό, μάλιστα πληρώνοντας επιτόκια υψηλότερα κατά 250 και 300 μονάδες βάσης από το γερμανικό bund. Κοινώς εκχωρούμε το μέλλον της χώρας στους διεθνείς πιστωτές μας για να αποκτήσουμε γρήγορα «καβάτζα» σε μετρητά, έτσι ώστε να συνεχίσουμε να πουλάμε με ξένα κόλλυβα τη ρουσφετολογική πολιτική στην ειδική εκλογική πελατεία κι αυτό μετά να το παρουσιάζουμε ως δαπάνες για έξοδο από την κρίση.

Ταυτόχρονα, τα έσοδα το πρώτο τρίμηνο του 2009 (πλέον δεν ανακοινώνονται ανά μήνα) είναι μειωμένα σε σχέση με την αντίστοιχη την περίοδο του προηγούμενου έτους για πρώτη φορά από τη δεκαετία του ‘90. Συγκεκριμένα όπως διαβάζουμε στον Τύπο βάσει των ανακοινώσεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, υστερούν κατά 1,65 δις ευρώ σε σχέση με τις εκτιμήσεις του προϋπολογισμού, ενώ οι δαπάνες υπερβαίνουν τα 1,87 δις ευρώ, δημιουργώντας από τώρα μια μαύρη τρύπα στον φετινό προϋπολογισμό, ύψους 3,5 δις ευρώ.

Επίσης, ενδεικτικό του δημοσιονομικού μας προβλήματος είναι ότι πολλά ταμεία δεν έχουν να πληρώσουν συντάξεις, για παράδειγμα το Επικουρικό Ταμείο των Δημοσίων Υπαλλήλων, όπως και το ότι το κράτος αντί να πληρώσει τους προμηθευτές του με μετρητά ως οφείλει να πράξει, τους πληρώνει μεταχρονολογημένα με ομόλογα και έντοκα γραμμάτια οδηγώντας την αγορά σε ασφυξία.

Ας περάσουμε όμως στα θεμελιώδη δημοσιονομικά μεγέθη.

Το έλλειμμα του προϋπολογισμού, το οποίο το 2004 σύμφωνα με τα κριτήρια της Απογραφής έκλεισε στο 7,5%, αν σήμερα μετρηθεί με τους ίδιους ακριβώς όρους, βρίσκεται ακριβώς στο ίδιο επίπεδο. Δηλαδή, αν επιλέξουμε να συμπεριλάβουμε δαπάνες για εξοπλισμούς, εξοφλήσεις δημόσιων οργανισμών κλπ που σήμερα αφήνονται «νόμιμα» εκτός, θα δούμε ότι ανέρχεται στο ποσό των 18 δις ευρώ, αντιστοιχώντας σε ποσοστό της τάξης του 7,5%. Απλώς η κυβέρνηση εμφανίζει λογιστικά μόνο τα 13,9 δις, επιλέγοντας την ίδια λογιστική μέθοδο καταγραφής με τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ το οποίο τότε κατηγορούσε, παρουσιάζοντας έτσι έλλειμμα της τάξης του 5,2%. Ακόμα κι έτσι όμως, το 5,2% απέχει κατά πολύ από το 1,2% του 2004. Δυστυχώς για την κυβέρνηση, η σύγκριση ανόμοιων στοιχείων για κομματικό όφελος, αποτελεί φτηνό λαϊκισμό και χαρακτηρίζει αυτούς που καταφεύγουν σε τέτοιες μεθόδους, επιδιώκοντας να εκμεταλλευτούν την άγνοια του μέσου πολίτη σχετικά με το λαβύρινθο των δημοσιονομικών στατιστικών.

Περνώντας στο δημόσιο χρέος παρατηρούμε το εξής.

Το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης, από 202 δις ευρώ που ήταν το 2004, στο τέλος του 2008 ανήλθε στα 262 δις ευρώ, αντιστοιχώντας στο 108% του ΑΕΠ.

Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης (συμπεριλαμβανομένων και των Ασφαλιστικών Οργανισμών και ΟΤΑ), από 183 δις ευρώ που ήταν το 2004, στο τέλος του 2008 ανήλθε στα 232 δις, αντιστοιχώντας στο 95,6% του ΑΕΠ.

Ως αποτέλεσμα της αύξησης του χρέους, αυξάνονται και οι πληρωτέοι τόκοι του κράτους: από 9,46 δις ευρώ που πληρώναμε το 2004, το 2008 πληρώσαμε 11,21 δις ευρώ και φέτος υπολογίζεται ότι θα πληρώσουμε 14 δις. Και μόνο η σκέψη ότι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων μόλις και μετά βίας πλησιάζει τα 9 δις μας κάνει να υποψιαστούμε ότι τεχνικά είμαστε ήδη χρεοκοπημένοι.

Μα θα αναρωτηθεί κανείς; Για σταθείτε λίγο ρε παιδιά. Εδώ δεν έχετε δίκιο. Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί μεν το χρέος να αυξάνεται σε απόλυτα νούμερα, μειώνεται όμως ως ποσοστό του ΑΕΠ. Από 109% πήγε 108% και από 98,9% πήγε 95,6% αντίστοιχα. Άρα έχουμε βελτίωση.

Προφανώς, κάποιοι μας περνάνε για χαζούς ή απλώς θεωρούν ότι όλοι είμαστε το ίδιο αφελείς.

Η μικρή αυτή μείωση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ, τη στιγμή μάλιστα που σε απόλυτα νούμερα έχει αυξηθεί κατά 62 δις ευρώ, επιτυγχάνεται μέσα από την τεχνητή, και όχι πραγματική, αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος.

Πως; Με δύο τρόπους της επίσημης και «νόμιμης» δημιουργικής λογιστικής.

Πρώτον, μέσα από τη μεταβίβαση του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης στους δημόσιους οργανισμούς, τα ταμεία και τους ΟΤΑ. Για παράδειγμα εκδίδει το κράτος ένα ομόλογο για να δανειστεί, καλή ώρα ένα δομημένο με τη βοήθεια μιας ξένης τράπεζας. Το ομόλογο αυτό το αγοράζουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Μ’ αυτόν τον τρόπο αυτό που για το κεντρικό κράτος λογίζεται ως έξοδο για τους φορείς λογίζεται ως έσοδο και ως τέτοιο ανακουφίζει λογιστικά το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης. Λογιστικά το κόλπο πιάνει, στην πραγματικότητα όμως η κατάσταση αυτή δε συνιστά παρά μια ωραιοποίηση της αντικειμενικής δημοσιονομικής θέσης της χώρας, η οποία αυξάνει το λεγόμενο συστηματικό κίνδυνο χρεοκοπίας.

Δεύτερον, η αναθεώρηση του ΑΕΠ, παρότι έγινε αποδεκτή από τη Eurostat κατά 9,6%, είναι πλασματική. Μπορεί μεν να συλλαμβάνει μερίδιο της μαύρης οικονομίας, αδιαφορεί όμως πλήρως για το ότι τα θεμελιώδη μεγέθη της εξίσωσης του Εθνικού Προϊόντος, ειδικά η Κατανάλωση και η Κρατική Χρηματοδότηση, είναι υπερεκτιμημένα λόγω του όλο και μεγαλύτερου ρόλου που παίζει ο δανεισμός στη σύνθεσή τους. Για παράδειγμα δεν είναι δυνατόν να πληρώνουμε δισεκατομμύρια ευρώ σε τόκους στους εξωτερικούς μας δανειστές και αυτά τα ποσά να μην αφαιρούνται από το τελικό ύψος του ΑΕΠ, αλλά να προστίθενται στην τελική αξία του προϊόντος σα να μη συμβαίνει τίποτα.

Κλείνοντας, δεν μπορούμε παρά να αναφερθούμε και να υπογραμμίσουμε τη δραματική επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Από 6% του ΑΕΠ το 2004, ήδη μεγάλο, σε 14,3% το 2008. Οι κάθε είδους δοσοληψίες έκλεισαν με έλλειμμα ύψους 34,98 δισ. ευρώ, από 32,4 δισ. ευρώ το Δεκέμβρη του 2007, αύξηση 8% μόνο σε ένα χρόνο.

Προκύπτει από τα παραπάνω ότι το μοναδικό αποτέλεσμα της δημοσιονομικής διαχείρισης της κυβέρνησης της ΝΔ είναι ο απόλυτος δημοσιονομικός εκτροχιασμός.

Πρέπει κανείς να έχει τεράστιο θράσος για να υποστηρίζει ότι όλα πάνε καλά ή έστω ότι υπάρχει σταδιακή βελτίωση, όταν η χώρα που κυβερνά βρίσκεται ένα βήμα πριν τη χρεοκοπία. Διότι αν στη δημοσιονομική εικόνα καταστροφής συμπεριλάβουμε δεδομένα, όπως ο συνολικός δανεισμός του κράτους, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, περί τα 600 δις ευρώ, το μερίδιο της καταναλωτικής δαπάνης στο ΑΕΠ, αλλά και τις μελλοντικές έστω μεσοπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων, θα δούμε έντρομοι ότι βαδίζουμε προς τη χρεοκοπία.

Εάν υπάρχει μια δικαιολογία για τη σημερινή κυβέρνηση, αυτή δεν είναι η σύγκρισή της με το παρελθόν όπως αρέσκεται συνήθως να κάνει. Εκτός και αν ως μέτρο σύγκρισης επιλέγει τον βολικό γι’ αυτή δημοσιονομικό εκτροχιασμό της δεκαετίας του ‘80 και όχι τη σταθεροποίηση που οδήγησε στην ΟΝΕ το ‘90. Δυστυχώς, και παρά τις δύο διαδοχικές επιτηρήσεις της ελληνικής οικονομίας από την ΕΕ, σύμμαχος της κυβέρνησης στο δημοσιονομικό Βατερλό, παραμένει ο ατιμώρητος εκλογικά λαϊκισμός, αλλά και η κυρίαρχη σε Ευρώπη και Αμερική αντίληψη σχετικά με το «σωστό» και «νόμιμο» τρόπο καταγραφής των Εθνικών Λογαριασμών. Μια αντίληψη, που δεν έχει μεγάλη διαφορά από το να προσπαθείς να οδηγήσεις στην Αθήνα κρατώντας στα χέρια σου το χάρτη της Λάρισας. Η κολώνα καραδοκεί στη γωνία.

Wednesday, May 13, 2009

Γενιά των 700: το ελληνικό πρεκαριάτο

Είναι νέοι και νέες, ηλικίας 19 έως 34 ετών, οι οποίοι εάν κι εφόσον εργάζονται, βρίσκονται αντιμέτωποι με μια εχθρική αγορά εργασίας, όπου κυριαρχούν οι χαμηλές αμοιβές, η υπερεργασία και η πολυαπασχόληση, η προσωρινότητα, οι μπλοκαρισμένοι μηχανισμοί κοινωνικής ανέλιξης και οικονομικής ανόδου, τα δυσθεώρητα ασφαλιστικά και φορολογικά βάρη.

Η συνέχεια του άρθρου στο News Time.Το NewsTime είναι ένας νέος διαδικτυακός "τόπος" ενημέρωσης και ανάλυσης. Ένα ελεύθερο δημοσιογραφικό βήμα που σας καλεί να αλλάξετε τον τρόπο που ενημερώνεστε και να το αγκαλιάσετε.

Σε ποιους απευθύνεται;
στην σιωπηλή πλειοψηφία των Ελλήνων, που γνωρίζουν πολύ καλά πόσο φθαρμένο, για να μην πούμε σάπιο, είναι το πολιτικό και μιντιακό μας σύστημα, και θέλουν κάτι άλλο, κάτι διαφορετικό, κάτι που να μην υποτιμά την νοημοσύνη μας. Απευθυνόμαστε ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές, συνομηλίκους με τους περισσότερους από εμάς, πολλοί από τους οποίους δηλώνουν απολιτίκ. Είναι κρίμα να μην συμμετέχουμε στα κοινά και να αποφασίζουν άλλοι στο όνομα μας. Μας νοιάζουν όλοι αυτοί που δεν αντέχουν άλλο να τους πίνει το αίμα η γενιά των γονιών μας, η γενιά των σημερινών εξηντάρηδων πάνω κάτω, που βαμπιρίζουν γαντζωμένοι στην καρέκλα ενώ ξέρουν πως ο χρόνος τους τελείωσε. Baby boomers ή θρυλική Γενιά του Πολυτεχνείου, δεν υπολόγισαν συλλογικά τις επόμενες γενιές. Έκαναν την Παιδεία μας κενό γράμμα. Άδειασαν τους κουμπαράδες των Ταμείων. Σπατάλησαν, μόλυναν, και τώρα έχουν και το θράσος να μιλούν για απείθαρχους, ατίθασους νέους ή κουκουλοφόρους. Φτάνει πια. Ήρθε η ώρα να προσπαθήσουμε να τα αλλάξουμε όλα.


Tuesday, May 12, 2009

Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη: Συνέντευξη στον Flash 96



Σύντομη συνέντευξη του Θανάση Γκούγκλα, ιδρυτικού μέλους της G700, στην εκπομπή του Δημήτρη Κρικέλα στο ραδιόφωνο του Flash 96, με αφορμή τη βράβευση του blog της "Γενιάς των 700 ευρώ" από το Ευρωκοινοβούλιο.

Επίσης:

Νέα ειδική σελίδα με όλο το υλικό για το Διαγενεακό Ζήτημα



Sunday, May 10, 2009

Άγαμες Θυγατέρες... Άγαμοι Θύται

Μία από τις πλέον απαράδεκτες ρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού μας συστήματος, η οποία καταλύει κάθε έννοια κοινωνικής δικαιοσύνης, ισότητας των φύλων και αλληλεγγύης ανάμεσα στις γενιές, είναι η καταβολή συντάξεων στις ανύπαντρες κόρες (άγαμες θυγατέρες) αποθανόντων δημοσίων υπαλλήλων, στρατιωτικών και τραπεζικών. Μέχρι στιγμής γνωρίζαμε ότι αυτό αποτελεί σκανδαλώδες προνόμιο που ενδημεί μονάχα σε ορισμένες λιγοστές τράπεζες πρώην ΔΕΚΟ, όπως για παράδειγμα η Εμπορική. Τη βδομάδα που πέρασε μάθαμε μέσα από τη συζήτηση που διεξάγεται στο blog της G700 -και στη συνέχεια διαβάσαμε στον Τύπο- ότι αυτό αφορά επίσημα πάνω από 40,000 γυναίκες πανελλαδικά, οι οποίες λαμβάνουν τη σύνταξη του πατέρα τους εφόσον παραμένουν ανύπαντρες.

Πρόκειται για ένα αδιανόητο από κάθε άποψη καθεστώς.

Καταρχάς, απ' όπου κι αν το πιάσει κανείς το θέμα θα δει ότι καταλύεται εξόφθαλμα κάθε έννοια δικαιοσύνης. Γιατί για παράδειγμα δεν συμπεριλαμβάνονται στη συγκεκριμένη ρύθμιση όλες οι ανύπαντρες κόρες της Ελλάδος και ευνοούνται μόνο αυτές του δημοσίου και των τραπεζών; Γιατί τους παρέχεται σύνταξη ακόμα κι αν έχουν εισόδημα από άλλες πηγές, συντάξεις ή μισθούς; Βάσει ποιας λογικής πρέπει να ευνοείται η ανύπαντρη κόρη και όχι η διαζευγμένη μητέρα με παιδιά ή αντίστοιχα η νέα της γενιάς των 700 ευρώ, η οποία στο κάτω κάτω της γραφής πλήττεται πιο πολύ απ' όλους από την εργασιακή επισφάλεια;

Δεύτερον, οι κοινωνικές συνθήκες έχουν αλλάξει δραματικά από την εποχή του πατριαρχικού μοντέλου οικογένειας πάνω στο οποίο προσαρμόστηκε και οικοδομήθηκε το παραδοσιακό σύστημα κοινωνικής προστασίας. Ρυθμίσεις όπως η συνταξιοδότηση της ανύπαντρης κόρης, ή η σύνταξη χηρείας, θεσμοθετήθηκαν στη λογική μιας παλιότερης εποχής όπου η γυναίκα δεν δημιουργούσε αυτοτελή δικαιώματα, αλλά ασφαλιζόταν και αποκτούσε δικαίωμα στην κοινωνική προστασία μέσω του ανδρός ή του πατέρα της. Μα πιστεύει κανείς ότι ζούμε ακόμα στο '50; Οι ασφαλιστικές ρυθμίσεις πάντως, εκεί έχουν μείνει ακόμα. Στο ελληνικό σύστημα υπάρχει πληθώρα απαρχαιωμένων ρυθμίσεων που αντιστοιχούν σε παλιότερες κοινωνικές πραγματικότητες και σήμερα έχουν αποκλειστικά προσχηματική δικαιολόγηση.

Τρίτον, διαβάσαμε ότι το κόστος για τις συντάξεις των άγαμων θυγατέρων, μόνο για το δημόσιο, ανέρχεται σε 550 εκ. ευρώ ετησίως, λίγο παραπάνω από μισό δις ευρώ. Εάν αυτό το νούμερο είναι σωστό μιλάμε για μία κατάφορη αδικία, η οποία συμπληρώνεται από μια πραγματική δημοσιονομική τραγωδία. Με μισό δις ευρώ άνετα καλύπτεις τρύπες του προϋπολογισμού, εύκολα ενισχύεις κάπως τους χαμηλοσυνταξιούχους ή ακόμα καλύτερα φτιάχνεις ένα Ειδικό Ταμείο για τη γενιά των 700 ευρώ, μέσα απ' το οποίο μπορείς να χρηματοδοτήσεις το "Συμβόλαιο Αυτόνομησης των Νέων", δηλαδή ένα σύνολο φορολογικών κινήτρων, πριμ απασχόλησης και επιδότησης του επιτοκίου αγοράς κατοικίας με στόχο την ανεξαρτητοποίηση των νέων ανθρώπων από το πατρικό σπίτι και την καλύτερη δυνατή ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας στο ξεκίνημα του εργασιακού τους βίου. Εν πάση περιπτώσει με μισό δις ευρώ φτιάχνεις "παπάδες" για κοινωνικές ομάδες που πραγματικά βρίσκονται σε ανάγκη.

Διαβάζουμε ότι εντός του 2009, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναμένεται να καταδικάσει τη χώρα μας ΚΑΙ για αυτή τη ρύθμιση του εθνικού συστήματος ασφάλισης. Όπως ακριβώς έπραξε με την πρόωρη συνταξιοδότηση των γυναικών στο δημόσιο πριν από ένα περίπου μήνα. Το ερώτημα εδώ είναι σαφές: θα κάνουμε τουμπεκί περιμένοντας για πολλοστή φορά το ΔΕΚ να ρυθμίσει τα του οίκου μας ή θα φιλοτιμηθούμε να πράξουμε τα αυτονόητα και δίκαια από μόνοι μας, χωρίς τον έξωθεν εξαναγκασμό; Καλούμε την κυβέρνηση, σημερινή ή μελλοντική, να καταργήσει με δική της πρωτοβουλία και χωρίς καμία υποσημείωση το απαράδεκτο αυτό καθεστώς.

Όσο για τις ανύπαντρες κόρες, είναι φως φανάρι από τα παραπάνω ότι η συνταξιοδότησή τους κατ' αυτόν τον άδικο για το κοινωνικό σύνολο τρόπο τις καθιστά αυτομάτως θύτες στο έγκλημα του ελληνικού ασφαΛΗΣΤΡΙκού συστήματος. Άγαμες Θυγατέρες - Άγαμοι Θύται.

Friday, May 8, 2009

"Μισή δουλειά για να δουλέψουν όλοι"

Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα που έστειλε από την Πράγα η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απασχόληση. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προτείνουν τη μείωση των ωρών εργασίας ως μέτρο για την αντιμετώπιση του κύματος ανεργίας που πλήττει την Ευρώπη. Σημειωτέον, μόνο το δίμηνο Φεβρουαρίου – Μαρτίου 620,000 εργαζόμενοι οδηγήθηκαν στο ταμείο ανεργίας, ενώ στους επόμενους 12 μήνες υπολογίζεται ότι 6,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι θα χάσουν τη δουλειά τους.

Η συνταγή γνωστή. Για μία ακόμη φορά επιχειρείται να συντηρηθεί το συνολικό επίπεδο της απασχόλησης μέσα από τη μαζική αύξηση της φτώχειας στην εργασία. Μισές δουλειές, μισοί μισθοί, μισές ζωές. Δεν χωράει αμφιβολία ότι πολλές παραγωγικές επιχειρήσεις έχουν πρόβλημα και πρέπει να αντιδράσουν για να μη χρεοκοπήσουν. Είναι όμως αυτό που προτείνει η ΕΕ η λύση στο πρόβλημα της διευρυνόμενης ανεργίας;

Διατηρούμε τεράστιες επιφυλάξεις. Γιατί; Διότι πρώτον, οι μισές δουλειές, εάν δεν συνοδευτούν από κάλυψη του χαμένου του εισοδήματος από το κοινωνικό κράτος, θα επιτείνουν το αρνητικό κλίμα και τις χαμηλές προσδοκίες και εν τέλει θα οδηγήσουν σε περαιτέρω συρρίκνωση της ζήτησης στην οικονομία. Δεύτερον, το θέμα δεν είναι να διαχειριστούμε την κρίση και κατ’ επέκταση την ανεργία πρόχειρα και όπως-όπως, αλλά να βάλουμε βάσεις για να ξεκινήσει και πάλι η αναπτυξιακή διαδικασία.

Το θέλει αυτό η Ευρώπη; Φυσικά ναι. Το κάνει όμως; Απ` ότι βλέπουμε, όχι.

Η ΕΕ, δια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ακολουθεί μεν επιθετική πολιτική ως προς τη μείωση των επιτοκίων και την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά (στο 1% μειώθηκε χτες το επιτόκιο της ΕΚΤ). Παραμένει, όμως, λόγω της θεσμικής της αρχιτεκτονικής και του δόγματος της επεκτατικής σταθεροποίησης στην οικονομία(expansionary stabilization) με τα χαμηλά επιτόκια και τις χαμηλές δημόσιες δαπάνες, φειδωλή ως προς όλες τις υπόλοιπες παρεμβάσεις.

Γεννάται λοιπόν το εξής ερώτημα. Πιστεύει κανείς ότι η οικονομία θα πάρει μπρος ρίχνοντας αφειδώς περισσότερο δανεικό χρήμα στην αγορά χωρίς συγκροτημένο σχέδιο με τη λογική να κλείσουν τρύπες και να ανακουφιστούν εκείνοι μόνο που μπορούν να ασκούν πίεση στους νομοθέτες, αφήνοντας τις πιο ευαίσθητες ομάδες, όπως οι εργαζόμενοι σε τομείς που πλήττονται, οι νέοι και οι γυναίκες στο έλεος της «μισο-εργασίας»;

Δεν μπορεί να υπάρξει απάντηση στην κρίση χωρίς ένα ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης με πόρους, συντονισμό και κεντρικούς στόχους. Αυτή τη στιγμή έχουμε κατακερματισμένες δράσεις που αλληλεπικαλύπτονται και αλληλοαναιρούνται, με τους Ευρωπαίους ηγέτες, έχοντας μπροστά κρίσιμες εκλογικές μάχες, να προσπαθούν μικροπολιτικά και αποσπασματικά να καλύψουν προσωρινά το πρόβλημα.

Το βέβαιο είναι, ότι η απάντηση στη κρίση δεν είναι η περισσότερη φτώχεια για αυτούς που ήδη ήταν αποκομμένοι από το κύμα ανόδου της περασμένης δεκαετίας. Εάν αυτό καταλαβαίνουν οι ηγέτες μας, τότε έχουν ακόμα πολλά να μάθουν από την κρίση και τα κοινωνικά ξεσπάσματα που κάθε τρεις και λίγο αντιμετωπίζουμε.

Wednesday, May 6, 2009

Μετά την κρίση

Στην Εαρινή Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ελληνική οικονομία, η οποία δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα 4 Μαΐου, διαγράφεται ο γολγοθάς που αναμένεται να διανύσει η Ελλάδα τα επόμενα δύο χρόνια. Ενόσω δηλαδή συντηρείται η διεθνής οικονομική κρίση και το ευρωπαϊκό ΑΕΠ συρρικνώνεται δραματικά.

Τι μας λένε οι Εαρινές Προβλέψεις της Κομισιόν; Καταρχάς ότι μπαίνουμε σε ύφεση, για πρώτη φορά από το 1993, με το ρυθμό ανάπτυξης να λαμβάνει αρνητικό πρόσημο, -0,9%, έναντι 2,9% το 2008. Δεύτερον, ότι οι δημοσιονομικές ανισορροπίες θα εξακολουθήσουν να υφίστανται: το χρέος θα πλησιάσει το 108% το 2010, ενώ το έλλειμμα θα ξεπεράσει το 5% προσεγγίζοντας μάλιστα το 6%. Τέλος, ότι η ανεργία θα εκτοξευτεί στο 10% και η απασχόληση θα συρρικνωθεί κατά μία ποσοστιαία μονάδα.

Συμπεραίνουμε εύλογα λοιπόν, ότι μέσα στην επόμενη διετία όλα τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη θα επιδεινωθούν, με αποτέλεσμα να επωμιστούμε ένα σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό κόστος.

Η πρόβλεψη αυτή, όμως, όσο κι αν αποτυπώνει το εκτιμώμενο βραχυπρόθεσμο κόστος που θα προκαλέσει η οικονομική κρίση σε θεμελιώδη μεγέθη, όπως το ΑΕΠ, τα δημόσια οικονομικά και η απασχόληση, είναι σε γενικές γραμμές ελλιπής. Μας λέει ότι θα περάσουμε εξαιρετικά δύσκολα έως το 2010, όμως δεν μας διαφωτίζει για το τι θα συμβεί μετά, όταν η παγκόσμια οικονομία πάρει και πάλι την ανιούσα.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Καταρχήν η κρίση είναι μια δυναμική διαδικασία, μια θύελλα εν εξελίξει, η οποία καθιστά την όποια βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη εξαιρετικά δύσκολη. Εδώ και δέκα μήνες, όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και οι οικονομικοί αναλυτές αλλάζουν και αναθεωρούν ανά τακτά διαστήματα τις εκτιμήσεις τους για την πορεία ιδιωτικών επιχειρήσεων και κρατών, χωρίς να μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια σχεδόν τίποτα απολύτως. Δε χρειάζεται να πάμε μακριά. Τους τελευταίους πέντε μήνες η Ελλάδα έχει καταθέσει τρία με τέσσερα διαφορετικά οικονομικά σχέδια (προϋπολογισμός, Πρόγραμμα Σταθερότητας, Αναθεωρημένο Πρόγραμμα κοκ), τα στοιχεία των οποίων κατά την κατάθεσή τους είχαν γίνει επισήμως αποδεκτά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά στην πορεία ανετράπησαν προς το χειρότερο από την ίδια την πραγματικότητα. Αν λάβουμε σαν δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία ακόμα δεν έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα, έτσι ώστε να μπορέσουμε να ελέγξουμε τις πραγματικές αντοχές της, τίποτα δεν διασφαλίζει ότι τα θεμελιώδη μακροοικονομικά μεγέθη δεν θα επιδεινωθούν ακόμα περισσότερο μέσα στους επόμενους έξι μήνες.

Ακόμα κι έτσι όμως, το κρίσιμο ερώτημα είναι που θα βρεθούμε τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια. Θα καταφέρουμε να απορροφήσουμε τη ζημιά που θα προκαλέσει η θύελλα; Σε πέντε χρόνια θα είμαστε σε καλύτερη θέση από την αρχή του κακού; Δουλεύουμε για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις μιας μελλοντικής ισχυρής ανάκαμψης ή όταν η παγκόσμια οικονομία ξαναπάρει την πάνω βόλτα θα βολευτούμε με μια ισχνή μεγέθυνση, προϊόν της κοντόφθαλμης διαχειριστικής λογικής του «μέρα μπαίνει, μέρα βγαίνει» που ακολουθεί σήμερα η κυβέρνηση; Όταν γυρίσει η παγκόσμια οικονομία σε θετικό πρόσημο, θα είμαστε σε θέση να μπούμε δυναμικά στο παιχνίδι ή θα μπούμε σε μια παρατεταμένη περίοδο στασιμότητας;

Μέχρι τώρα, τα αντικειμενικά δεδομένα δείχνουν ότι έχουμε επιλέξει το πρώτο σενάριο. Αυτό της απλής διαχείρισης της κρίσης με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποφυγή του όποιου κόστους (κοινώς πασάλειμμα), χωρίς να δουλεύουμε με στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων για ισχυρή ανάπτυξη σε βάθος χρόνου. Δανειζόμαστε εσπευσμένα 50 δις, αντί να αντιμετωπίζουμε το δομικό πρόβλημα του χρέους, για την εξυπηρέτηση του οποίου πληρώνουμε 12 δις ευρώ σε τόκους κάθε χρόνο, 4 δις ευρώ περισσότερα από το σύνολο των δημόσιων επενδύσεων. Πουλάμε αυτοκίνητα που παράγουν ξένοι, αντί να επενδύουμε στην ανάπτυξη μιας εγχώριας πράσινης βιομηχανίας. Οχυρωνόμαστε πίσω από τα συντεχνιακά μας συμφέροντα, αντί να απαιτήσουμε το σπάσιμο των καρτέλ που δημιουργούν ακρίβεια στην αγορά (ολιγοπώλια ιδιωτικών επιχειρήσεων, κλειστά επαγγέλματα κοκ). Συντηρούμε δια των εικονικών διαλόγων, ένα χρεοκοπημένο εκπαιδευτικό σύστημα που δεν παράγει ούτε παιδεία, ούτε δεξιότητες. Κοιτάζουμε με δέος το απύθμενο πηγάδι του ασφαλιστικού μας συστήματος. Πανηγυρίζουμε για το ότι αποκτήσαμε το διοικητικά αυτονόητο: Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ). Σαν να λέμε «βάλαμε υπολογιστή, ουάου». Με άλλα λόγια δε φροντίζουμε να μεταρρυθμίσουμε σε βάθος το σύστημα.

Το σίγουρο είναι ότι θα ανατείλει μια νέα εποχή στην παγκόσμια οικονομία, ιστορικά ανάλογη με τα τριάντα χρυσά χρόνια της κεϋνσιανής διαχείρισης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ή τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση μετά τις πετρελαϊκές κρίσεις του ’70. Ταυτόχρονα όμως εντελώς διαφορετική υπό την έννοια θα φέρει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πως θα είναι η νέα αυτή φάση. Διαβλέπουμε όμως από τώρα ότι στο επίκεντρό της θα βρεθεί η εμπέδωση ενός ενσυνείδητου καπιταλισμού όπου: το ισχυρό λειτουργικό κράτος θα αποκτήσει μεγαλύτερο ρόλο, τα συλλογικά αγαθά μεγαλύτερη αξία, η διαρθρωτική ισχύς του χρηματιστικού κεφαλαίου και η δύναμη των μεγάλων επιχειρήσεων θα επιχειρηθεί να εξισορροπηθεί υπέρ μιας πραγματικά ελεύθερης αγοράς, η πράσινη ανάπτυξη θα δημιουργήσει νέα προστιθέμενη αξία, νέα ζητήματα όπως το δημογραφικό και κατά συνέπεια το διαγενεακό ίσως μπουν με μεγαλύτερη ένταση στο προσκήνιο.

Η Ελλάδα πρέπει να προετοιμαστεί έγκαιρα για τη νέα κατάσταση. Με το πλαδαρό και αναποτελεσματικό κράτος, την παρεοκρατική δομή της αγοράς, την εκτεταμένη επιχειρηματικότητα ανάγκης, τα υψηλά ελλείμματα, το δημόσιο και ασφαλιστικό χρέος και το εξαιρετικά διευρυμένο οικολογικό έλλειμμα δεν θα πάμε πουθενά. Απαιτούνται αλλαγές. Τις θέλουμε; Τις αντέχουμε; Ποιος είναι διατεθειμένος να τις κάνει;

Tuesday, May 5, 2009

Ευρωπαίοι Πολίτες της χρονιάς οι G700!

Ανακοινώθηκαν σήμερα τα ονόματα 37 οργανώσεων και πολιτών, οι οποίοι επιλέχτηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) για την απονομή του «Βραβείου του Ευρωπαίου Πολίτη» της χρονιάς. Η επιλογή πραγματοποιήθηκε από εννεαμελή επιτροπή με επικεφαλής τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Hans-Gert Pottering και μέλη τους Αντιπροέδρους Mechtild ROTHE, Diana WALLIS, Gerard ONESTA, Alejo VIDAL-QUADRAS, τους πρώην Προέδρους Nicole FONTAINE, Josep BORRELL και Pat COX καθώς και τη Nina NORGAARD από το EUNET (Ευρωπαϊκή Οργάνωση "Το σπίτι της Ευρώπης"). Βασικό κριτήριο αξιολόγησης υπήρξε η διάκριση για δράσεις που ενισχύουν έμπρακτα την αλληλεγγύη και προωθούν δυναμικά την ευρωπαϊκή ιδέα και συνεργασία, υπερβαίνοντας τα εθνικά σύνορα.

Ανάμεσα στις οργανώσεις και τους πολίτες που διακρίθηκαν, βραβεύεται και η διαδικτυακή κίνηση πολιτών, «Η γενιά των 700 ευρώ - G700», ύστερα από πρόταση που κατέθεσε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ τον περασμένο Δεκέμβριο.

Η κατάθεση της υποψηφιότητάς μας κι ακόμα περισσότερο η βράβευσή μας από το ΕΚ, μας τιμά και αποτελεί ένα ενθαρρυντικό μήνυμα για τη δραστηριότητα που έχουμε αναπτύξει σε Ελλάδα και Ευρώπη γύρω από το διαγενεακό ζήτημα, σε συνεργασία με οργανώσεις όπως η «50και Ελλάς» και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ατόμων Μεγαλύτερης Ηλικίας – Age Platform. Όπως αναδείξαμε την περασμένη βδομάδα στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 1ης Ευρωπαϊκής Ημέρας Διαγενεακής Αλληλεγγύης και Συνεργασίας, η διαγενεακή δικαιοσύνη, η δίκαιη δηλαδή διευθέτηση των σχέσεων ανάμεσα στις γενιές στο δημόσιο χώρο και συγκεκριμένα σε κρίσιμους τομείς όπως το εργασιακό, το ασφαλιστικό, το δημοσιονομικό, το οικολογικό και το ζήτημα των συλλογικών αγαθών, αποτελεί βασική συνιστώσα της κοινωνικής δικαιοσύνης και απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη βιώσιμων στο χρόνο πολιτικών σε όλη την Ευρώπη.

Η αντιμετώπιση δε του προβλήματος του πρεκαριάτου, των επισφαλών νέων εργαζόμενων που νιώθουν ότι τους έτυχε ο κλήρος της κοινωνικής στασιμότητας και καθόδου, περνάει αναπόφευκτα από την αντιμετώπιση του διαγενεακού ζητήματος. Ευελπιστούμε ότι το σημερινό βραβείο θα αποτελέσει τη συνέχεια μιας ατζέντας που μόλις άνοιξε.


Γραπτή Δήλωση για το Διαγενεακό Ζήτημα. Η γενιά των 700 συναντάει τους 50και.


Γραπτή Δήλωση Ευρωβουλευτών για το Πρεκαριάτο

Πληροφορίες για το Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη
European Citizen's Prize: honouring exceptional Europeans


CIVI EUROPAEO PRAEMIUM
Laureats / Winners 2008

1. Jose Maria MUNOA GANUZA
2. Associacao National de Municipos Portugueses
3. Karutner Konsengsgruppe
4. Danube (DUNA) Television Hungary
5. Verein zur Forderung des Stadterparnterschaft Leipzig-Travnik
6. Lajos OSZLARI
7. AEDE-Canarias
8. Unrepresented Nations and Peoples Organisation (UNPO) association
9. Polska akcja Humanitaria
10. Naturpark Bayer-Wald
11. Divaldo z Pasaze
12. Jochen GEWECKE
13. Towardzystwo Bambrow Poznanskisch
14. Burger Europas
15. Federacao de Associacoes de Juventude dos Acores
16. Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος (Fire Services of Greece)
17. Europees Musikfestival voor de Jeugd
18. Fransisca SAUQUILLO PEREZ del ARCO
19. Campus 15
20. Franz-Josef MEYER
21. Grazyna ORLOWSKA-SONDEJ
22. Donauburo-Ulm
23. Kolpingjugend Europa
24. Ulla RUDEHOLZ
25. Jean Pierre DAULOUEDE
26. Susana LIPOVAC Kinderberg International
27. Administratori de la Comune di Lula 2002-2007
28. Kolegium Europy Wschoniej im Jana Nowaka-Jerioranskiegen
29. Santiago SANCHEZ – AGUSTINO RODRIGUEZ
30. Tomasz ROZNIAK
31. Wojciech WRZESINSKI
32. Raisa MURUMETS
33. Emberi Jogi KOZPONT
34. Michael NIELSEN
35. Luigi CIOTTI
36. G700 Blog
37. Oud Limburgse Schuttersfederatie