Thursday, February 26, 2009

Πράσινη Ανάπτυξη ή Πράσινα Άλογα;

Πολύ λόγος γίνεται τώρα τελευταία για την πράσινη ανάπτυξη. Πέρα από τους παραδοσιακούς παίκτες του περιβαλλοντικού κινήματος, δηλαδή ένα κομμάτι του ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ, τους οικολόγους πράσινους και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις τύπου WWF και Greenpeace, στο χορό πλέον μπήκαν και χορεύουν οι πάντες. Η ατζέντα της πράσινης ανάπτυξης αποτελεί εδώ και καιρό κεντρική αναπτυξιακή προτεραιότητα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, ενώ στα Μέσα έχει γίνει μόδα η συχνή αναφορά ή ενασχόληση με περιβαλλοντικά ζητήματα.

Πολλοί πολίτες όμως, μπροστά στο άκουσμα και μόνο της λέξης «πράσινη ανάπτυξη», αντιδρούν με καχυποψία. Σου λένε: «μα, τι πράσινη ανάπτυξη και πράσινα άλογα είναι αυτά που μου λες;» «Τι χαζοχαρούμενα είναι πάλι αυτά; Και πως θα με βοηθήσει εμένα αυτό;» Άλλοι πάλι στηλιτεύουν τον οικολογικό λαϊκισμό ή την υποκρισία δημόσιων προσώπων, κυρίως πολιτικών, που με την προσωπική τους στάση ζωής, αλλά και τις δημόσιες επιλογές που έκαναν στο παρελθόν, έπληξαν παρά βοήθησαν στο να μειωθεί το οικολογικό έλλειμμα στη χώρα. Τέλος, υπάρχουν και αυτοί οι οποίοι προβάλουν έντονες ενστάσεις, στη λογική ότι η πράσινη οικονομία συνιστά ένα ακριβό και μη ρεαλιστικό ως προς τους στόχους που θέτει εγχείρημα, γι’ αυτό καλό θα ήταν να μην τρέφουμε υψηλές προσδοκίες από ένα τέτοιο αναπτυξιακό σενάριο.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Πρέπει να προστατέψουμε το περιβάλλον; Ναι, πρέπει! Σήμερα, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, το δικαίωμα των μελλοντικών γενεών να ζήσουν σε έναν οικολογικά εξισορροπημένο και βιολογικά ποικίλο πλανήτη τίθεται υπό αμφισβήτηση.

Και στην Ελλάδα;

Σύμφωνα με το εγχώριο μύθο, τα δικά μας περιβαλλοντικά προβλήματα δεν είναι τόσο «τοξικά».

Έτσι είναι, αν έτσι νομίζουμε. Διότι σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, για κάθε μονάδα ΑΕΠ η Ελλάδα παράγει 41% περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με την ΕΕ-15, με τον κάθε Έλληνα να παράγει σχεδόν 12,4 τόνους κάθε χρόνο, δηλαδή 12% περισσοτέρους από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Χώρια το γεγονός ότι έχουμε τη μεγαλύτερη εξάρτηση από πετρέλαιο σε όλη την Ευρώπη των 25.

Είναι προφανές ότι είτε για το συμφέρον των παιδιών μας (διαγενεακή δικαιοσύνη), είτε για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της πατρίδας (οικολογία), πρέπει να δράσουμε. Δυστυχώς όμως, αυτά έχουν αποδειχτεί ευαισθησίες που δεν μας αγγίζουν ιδιαίτερα εμάς τους Έλληνες, αλλά εδώ που τα λέμε, ούτε και τους υπόλοιπους ανθρώπους του πλανήτη.

Υπάρχει όμως ένα άλλο συμφέρον που ίσως τελικά αποδειχτεί σωτήριο. Το οικονομικό. Η φιλοπεριβαλλοντική δράση για τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων αποκτάει νόημα, όταν είναι οικονομικά αποδοτική.

Με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση να έχει καταφέρει ένα ισχυρό πλήγμα στους παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας των ανεπτυγμένων κρατών και τα κράτη να αναζητούν εναγωνίως λύσεις στο πρόβλημα της ύφεσης ξοδεύοντας τεράστια ποσά για επενδύσεις, πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι η οικονομική ανάκαμψη μπορεί να προέλθει μόνο αν επενδύσουμε στην προστασία του περιβάλλοντος και συγκεκριμένα τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Σε μία δηλαδή πράσινη οικονομία.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η προστασία του περιβάλλοντος δεν αποτελεί πλέον εκκεντρική πολυτέλεια ή εμμονή κάποιων «tree huggers», αλλά εργαλείο εξόδου από την οικονομική κρίση και βασικό αναπτυξιακό συντελεστή.

Πράσινη ανάπτυξη σημαίνει επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας.

Ιδιαίτερα για χώρες όπως η Ελλάδα, που αντιμετωπίζουν με επίπονο τρόπο τον κορεσμό παραδοσιακών τομέων οικονομικής ανάπτυξης (μεταπολιτευτικό πρότυπο) και ταυτόχρονα διαθέτουν ένα τεράστιο, όμως αναξιοποίητο δυναμικό φυσικού πλούτου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η πράσινη οικονομία αποτελεί αναπτυξιακό μονόδρομο.

Σε τι συνίσταται όμως η πράσινη ανάπτυξη; Πολλοί την ταυτίζουν με τα φωτοβολταϊκά, άλλοι με τον αγροτοδιατροφικό τομέα και συγκεκριμένα τα βιολογικά προϊόντα, και κάποιοι με τη διαχείριση σκουπιδιών. Είναι όλα αυτά μαζί και ακόμη περισσότερα. Πράσινη ανάπτυξη είναι:

1.Η εξοικονόμηση ενέργειας και η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια του δημόσιου, εμπορικού και οικιακού τομέα

2.Η ανάπτυξη της περιβαλλοντικής βιομηχανίας και των ΑΠΕ

3.Η ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών για τη βιομηχανία καθώς και δικτύων επεξεργασίας και παροχέτευσης αποβλήτων

4.Η επίλυση του ζητήματος της ανακύκλωσης και των σκουπιδιών

5.Η μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων στις μεγαλουπόλεις

6.Η αντιμετώπιση της ηχορύπανσης σε κάθε πόλη

7.Η επένδυση στις μαζικές μεταφορές

8.Η αντικατάσταση των παλιών με νέα "καθαρά" αυτοκίνητα πχ υβριδικά ή άλλα

9.Η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας

10.Η αύξηση της αποδοτικότητας των ενεργειακών δικτύων

11. Η ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας

12.Η ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας και καινοτομίας για να αναπτυχθούν οι απαραίτητες τεχνολογίες πολλές εκ των οποίων σήμερα είναι ακριβές

Η επίτευξή όλων αυτών των στόχων απαιτεί μεγάλες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις και είναι σε θέση να δημιουργήσει χιλιάδες νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (“Wind Energy: The Facts”, Φεβρουάριος 2004, Τόμος 3, σελ. 127-132), κάθε 50 MW αιολικής ενέργειας που εγκαθίστανται, υπολογίζεται ότι δημιουργούν τουλάχιστον 750-950 νέες θέσεις εργασίας, κυρίως στη βιομηχανική παραγωγή του απαιτούμενου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.

Το μεγάλο Project βέβαια είναι η εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια του δημόσιου, εμπορικού και οικιακού τομέα. Ας αναλογιστούμε ότι μόλις 7% των κτιρίων στην Ελλάδα είναι θωρακισμένο θερμομονωτικά, 80% της κατανάλωσης εξυπηρετεί ανάγκες δροσισμού και θέρμανσης, και ότι τα κτίρια στη χώρα μας καταναλώνουν το 40% της ενέργειας της χώρας, συμβάλλοντας κατά 50% στο φαινόμενο του θερμοκηπίου μέσα από την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα.

Πράσινη ανάπτυξη λοιπόν. Πριν από έξι μήνες μαλώναμε με ένα γνωστό μας, νέο απόφοιτο μηχανολογικής σχολής ΤΕΙ, γιατί επεδίωκε να απευθυνθεί σε γραφείο βουλευτή για να του βρει δουλειά σε εταιρεία με φωτοβολταϊκά συστήματα. Ευτυχώς αναθεώρησε. Έπειτα από καμιά τριανταριά αιτήσεις σε διάφορες εταιρείες, ζητώντας αρχικά να κάνει μόνο πρακτική, προσλήφθηκε κανονικά με έναν πολύ αξιοπρεπή μισθό και σήμερα, έχοντας καταλάβει ότι η ελληνική αγορά αποτελεί παρθένο έδαφος, ξεκίνησε τη δική του επιχείρηση εμπορίας, μελετών και τοποθέτησης συστημάτων ΑΠΕ. Τα πάει καλά. Αυτός δεν έγινε ποτέ g700.

Wednesday, February 25, 2009

Η "πράσινη ανάπτυξη" βασική προτεραιότητα

Των Ban Ki-moon και Al Gore*

Green Growth is essential to any stimulus
Published: February 16 2009, Financial Times
Μετάφραση και αναδημοσίευση από την Ημερησία

Τα δημοσιονομικά πακέτα στήριξης βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Και έτσι πρέπει να είναι, καθώς οι κυβερνήσεις των χωρών του πλανήτη πασχίζουν να ανασυγκροτήσουν την παγκόσμια οικονομία. Αλλά ακόμη και καθώς οι διεθνείς ηγέτες αντιμετωπίζουν τις άμεσες ανάγκες που επιτάσσει η αναζωογόνηση των οικονομιών τους, πρέπει, ταυτόχρονα να δράσουν από κοινού για να διασφαλίσουν πως το νέο, de facto, οικονομικό μοντέλο που δημιουργείται θα είναι βιώσιμο για τον πλανήτη αλλά και για το μέλλον μας πάνω σε αυτόν.

Αυτό που χρειαζόμαστε είναι τόσο τα δημοσιονομικά πακέτα στήριξης όσο και οι μακροχρόνιες επενδύσεις να εκπληρώσουν, ταυτόχρονα, τους δύο αντικειμενικούς στόχους με μια ενιαία πολιτική αντίδραση. Μια πολιτική που θα αντιμετωπίζει τις επείγουσες οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες μας και που θα γίνει εφαλτήριο για την υιοθέτηση μιας νέας «πράσινης» παγκόσμιας οικονομίας. Πρώτο, μια συγχρονισμένη παγκόσμια ύφεση απαιτεί μια συγχρονισμένη παγκόσμια απάντηση. Χρειαζόμαστε το κίνητρο και τον έντονο συντονισμό της οικονομικής πολιτικής μεταξύ όλων των κύριων οικονομιών στον πλανήτη.

Συντονισμός

Ο συντονισμός είναι, επίσης, ζωτικής σημασίας για να μειώσουμε τη χρηματοοικονομική αστάθεια, τις έντονες διακυμάνσεις της ισοτιμίας των νομισμάτων και τον αχαλίνωτο πληθωρισμό, και για να εμπ-νεύσουμε εμπιστοσύνη σε επενδυτές και καταναλωτές. Στην Ουάσιγκτον, τον περασμένο Νοέμβριο, οι ηγέτες της G20 εξέφρασαν την αποφασιστικότητά τους να «διευρύνουν τη συνεργασία και να εργαστούν από κοινού για να αποκαταστήσουν την παγκόσμια ανάπτυξη και να εφαρμόσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στα χρηματοοικονομικά συστήματα του πλανήτη».

Αυτό χρειάζεται να συμβεί κατεπειγόντως. Αν συνεχίσουμε να διοχετεύουμε τρισεκατομμύρια δολάρια σε υποδομές υψηλής εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα και να επιδοτούμε τη χρήση των ορυκτών καυσίμων, θα είναι σαν να επενδύουμε, άλλη μια φορά, στην αγορά στεγαστικών δανείων υψηλής επισφάλειας.

Εξαλείφοντας τα 300 δισ. δολάρια, ποσό στο οποίο ανέρχονται οι ετήσιες επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα, θα μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 6% και θα ενισχύσουμε το παγκόσμιο ΑΕΠ. Η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα βοηθήσει, ακριβώς, εκεί που χρειαζόμαστε περισσότερο. Οι αναδυόμενες οικονομίες αναλογούν, ήδη, στο 40% των υπαρχόντων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και στο 70% της συνολικής χωρητικότητας ηλιακής θέρμανσης.

Ηγέτες σε όλο τον κόσμο αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι η οικολογία δεν αποτελεί απλώς μία επιλογή αλλά συνιστά αναγκαιότητα για να ανατροφοδοτηθούν οι οικονομίες τους και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, και καθώς 2,3 εκατ. άτομα απασχολούνται στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υπάρχουν, ήδη πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας από ό,τι στις βιομηχανίες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Καλούμε τις κυβερνήσεις να επεκτείνουν τις «πράσινες» συνιστώσες των δημοσιονομικών πακέτων στήριξης, συμπεριλαμβανομένων της ενεργειακής αποδοτικότητας, των μαζικών μεταφορών, της κατασκευής νέων, έξυπνων, ηλεκτρικών δικτύων και της αναδάσωσης και να συντονίσουν τις προσπάθειές τους για την επίτευξη σύντομων αποτελεσμάτων.

Δεύτερο, χρειαζόμαστε αμέσως πολιτικές υπέρ των φτωχών. Πρέπει να δράσουμε τώρα για να αποτρέψουμε την περαιτέρω εξαθλίωση των πληθυσμών και την επέκταση της πολιτικής αστάθειας. Και τρίτο, χρειαζόμαστε μια ισχυρή συμφωνία για τις κλιματικές αλλαγές στην Κοπεγχάγη, τον Δεκέμβριο. Οχι του χρόνου, φέτος.

*Ο Μπαν Κι-Mουν είναι ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ και ο Αλ Γκορ είναι πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ.

Tuesday, February 24, 2009

G@SKAI Radio για την οικονομική κρίση

Ο Θανάσης Γκούγκλας από τη G700, μιλάει στον δημοσιογράφο Μπάμπη Παπαδημητρίου, στο SKAI Radio (100,3), για την οικονομική κρίση και τη γενιά των 700 ευρώ. Κλικάροντας στο εικονίδιο αριστερά μπορείτε να ακούσετε το σχετικό απόσπασμα (11') από την εκπομπή Σημειώσεις .

Sunday, February 22, 2009

Η Γερμανία ενδίδει...μαθαίνοντας the hard way!

Όταν στις αρχές Οκτωβρίου του 2008, με αφορμή το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη, θέσαμε το ζήτημα της εξέλιξης της ΟΝΕ σε μία δημοσιονομική ομοσπονδία , πολλοί συμφώνησαν επί της θεωρίας, όμως ελάχιστοι θεώρησαν ότι υφίστανται σοβαρές πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο στο εγγύς μέλλον. Πριν από δύο βδομάδες, με αφορμή τη συζήτηση που ξέσπασε πανευρωπαϊκά περί σταθερότητας της ΟΝΕ και διάσωσης των υπερχρεωμένων κρατών της Νότιας Ευρώπης, επαναναφέραμε το ζήτημα της δημοσιονομικής ένωσης στο προσκήνιο, λέγοντας ότι "ήρθε η ώρα". Πολλοί τότε έσπευσαν να διατυπώσουν την έντονη διαφωνία τους στη λογική ότι δεν θα το επιτρέψει η Γερμανία, γι' αυτό μην ασχολείστε με ανοησίες και υποθετικά σενάρια.

Μια πλήρης δημοσιονομική ένωση στην ΕΕ μπορεί ακόμα να βρίσκεται εντελώς εκτός των άμεσεων σχεδιασμών των ισχυρών της Ευρώπης, ωστόσο η Γερμανία σταδιακά ενδίδει στη λογική κεντρικά σχεδιασμένων ευρωπαϊκών λύσεων για τη σταθεροποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Από "κα Αντίδραση", όπως τη χαρακτήρισε σε πρόσφατο άρθρο του ο Paul Krugman, η Γερμανίδα Καγκελάριος φέρεται να εγκαταλείπει το ρόλο του μοναχικού καβαλάρη και τη στρατηγική "ο καθένας για τη χώρα του", αναγνωρίζοντας πλέον ότι χρειάζονται κοινές δράσεις για να αντιμετωπστεί ο κυκλώνας που πλήττει τις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Η στροφή αυτή της Γερμανίας, γνωστή στα καθημάς ως "ευρωσωσίβιο", επικοινωνείται αυτές τις μέρες μέσω δηλώσεων του οικονομικού της επιτελείου, και μολονότι στη σημερινή μίνι διάσκεψη κορυφής στο Βερολίνο δεν εκδόθηκε κείμενο συμπερασμάτων για να μπορούμε να γνωρίζουμε λεπτομέρειες, είναι βέβαιο ότι στο Συμβούλιο Κορυφής του Μαρτίου θα καταγραφεί και επισήμως σαν τάση. Αυτό που παραμένει ζητούμενο βέβαια, είναι το περιεχόμενο και οι όροι της ευρωβοήθειας. Η ΕΕ θα πάει από κοινού σε έκδοση ευρωομολόγων; Θα δανείσει η Γερμανία στα υπερχρεωμένα κράτη της Νότιας Ευρώπης λειτουργώντας σαν δανειστής εσχάτου ανάγκης (lender of last resort) με αντάλλαγμα σκληρές διαρθρωτικές αλλαγές και απόλυτη δημοσιονομική πειθαρχία; Θα δημιουργηθεί άραγε η ευρωπαϊκή Bad Bank που πρότεινε ο Αλμούνια;

Όποια απ΄όλες τις παραπάνω ενέργειες και αν συμβεί, η ουσία είναι ότι ανατρέπεται η ρήτρα "μη διάσωσης" του Μάαστριχτ, σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται τόσο στην ΕΚΤ όσο και στα κράτη μέλη να παρέχουν οικονομική βοήθεια σε δεύτερο κράτος μέλος σε περίπτωση κακής δημοσιονομικής κατάστασης του τελευταίου. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια ομολογία αποτυχίας της σταθεροποιητικής αντικυκλικής λειτουργίας της ΕΕ, που η Γερμανία επέβαλε να γίνεται στα πλαίσια της πειθάρχισης των εθνικών προϋπολογισμών, και την οποία θεσμοθέτησε στο Μαάστριχτ και διπλοσιγούρεψε στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 1997.

Το ερώτημα εδώ είναι, γιατί αλλάζει τώρα στάση η Γερμανία;

Πρώτον, διότι η υπερχρέωση και το υψηλό κόστος δανεισμού των κρατών της Νότιας Ευρώπης, των λεγόμενων PIGS (Portugal, Italy, Greece, Spain) καθιστά μη διατηρήσιμες τις δημοσιονομικές τους θέσεις με κίνδυνο να δεχτεί ανοδικές πιέσεις το επιτόκιο δανεισμού όλων των κρατών της ΟΝΕ ή ακόμα να διακυβεύεται και η ίδια η ενότητα της ευρωζώνης.

Δεύτερον, διότι κατάρρευση του Νότου και στάση πληρωμών ή έστω ένα παρατεταμένο δημοσιονομικό μπλοκάρισμα συνεπάγεται δραστική μείωση της ζήτησης και ισοδυναμεί με ισχυρό πλήγμα στη γερμανική οικονομία η οποία στηρίζεται στις εξαγωγές.

Ωστόσο, κι εδώ βρίσκεται το σημείο κλειδί στην αλλαγή στάσης των Γερμανών, τα προβλήματα του Νότου είναι ασήμαντα μπροστά στην ενδεχόμενη κατάρρευση των οικονομιών των Ανατολικών κρατών μελών της ΕΕ. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης (με πρωταθλήτρια την Αυστρία) είναι εξαιρετικά εκτεθειμένες στις εξελίξεις στην Ανατολική Ευρώπη, όπου η παρουσία τους αντιστοιχεί στο 90% των ξένων τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.

Η ανατολική Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίση παρόμοια με την κρίση της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας τη δεκαετία του '90. Κατάρρευση των νομισμάτων, μαζική φυγή ή δραστική συρρίκνωση των εισερχόμενων κεφαλαίων, αδυναμία αποπληρωμής του εξωτερικού χρέους και των ελλειμμάτων, βαθιά ύφεση. Η Λετονία είναι η νέα Αργεντινή. Η Ουγγαρία κατέφυγε στο ΔΝΤ με το φιορίνι να χάνει 12% έναντι του ευρώ μόνο κατά το μήνα Φεβρουάριο. Το πολωνικό ζλώτι χάνει 11% έναντι του ευρώ, η κορώνα της Τσεχίας 7%. Οι χώρες της Βαλτικής αναμένουν συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 10% φέτος. Ήδη οι ηγέτες των κρατών της ανατολικής Ευρώπης ζήτησαν τη συντονισμένη παρέμβαση της ΕΕ κάνοντας λόγο ακόμα και για επίσπευση της εισόδου τους στο ευρώ. Ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας κ. Ζέλικ, απευθυνόμενος προς τις Βρυξέλλες, δήλωσε ότι "έχουν περάσει 20 χρόνια από την ενοποίηση της Ευρώπης και θα αποτελέσει τεράστια τραγωδία να επιτρέψετε να χωριστεί εκ νέου".

Όμως υπ' αυτές τις συνθήκες όξυνσης της ύφεσης και των οικονομικών προβλημάτων εντός της ΕΕ, οι κοινές δράσεις, τις οποίες διαβάζουμε στον Τύπο ότι επεξεργάζεται μετά τις αρχικές επίμονες αρνήσεις της η Γερμανία μαζί με τους ισχυρούς της ΟΝΕ, δεν επαρκούν. Ένα ευρωομόλογο δεν φέρνει την άνοιξη, ούτε μπορεί η ΕΕ, τη στιγμή που τα νομίσματα στην ανατολή καταρρέουν, δια στόματος του κυρίου Αλμούνια να συστείνει απλώς στους ανατολικοευρωπαίους να μην κάνουν δημόσιες δηλώσεις για τα νομίσματά τους, μη και προκαλέσουν νευρικότητα στις αγορές.

Η Ευρώπη, μια οικονομική περιοχή που χαρακτηρίζεται από ανόμοιες παραγωγικές συνθήκες, χαμηλή κινητικότητα εργασίας και διαρθρωτικές αδυναμίες, όμως διαθέτει πυκνότατες εμπορικές και οικονομικές σχέσεις ανάμεσα στα κράτη μέλη της, αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ένα συμμετρικό οικονομικό σοκ σ' ολόκληρη την επικράτειά της, μολονότι με διαφορετικές διαστάσεις στο Νότο, στο Κέντρο και στην Ανατολή. Πολύ γρήγορα θα χρειαστεί ένα πακέτο τόνωσης της οικονομίας ανάλογο μ' αυτό των ΗΠΑ και κεντρικό σχεδιασμό για να το εφαρμόσει. Όχι απλώς χαλαρές κοινές δράσεις και συστάσεις.

Το Σχέδιο για την Ανάκαμψη της Ευρωπαϊκής Οικονομίας που προτάθηκε στις 26 Νοεμβρίου και πρόσφατα εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κινείται μεν στη σωστή κατεύθυνση, όμως τι να το κάνεις αφού στο χρηματοδοτικό σκέλος επιχειρεί να βγάλει από τη μύγα ξύγγι. Προβλέπει δαπάνες ύψους 200 δις ευρώ, τις οποίες κατά 170 δις καλούνται να αναλάβουν τα κράτη μέλη από δικούς τους πόρους στα πλαίσια όμως (sic) που ορίζει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, στις ΗΠΑ, όπου πρόσφατα ψηφίστηκε το πακέτο Ομπάμα ύψους 800 δις δολαριών, σύμφωνα με μια πρόχειρη έρευνα της εφημερίδας New York Times, αναμένονται συνολικές δεσμεύσεις από πλευράς ομοσπονδιακής κυβέρνησης ύψους αρκετών τρις δολαρίων. Στην ΕΕ το ποσό αυτό δεν το φτάνει ούτε καν το σύνολο των δεσμεύσεων της προγραμματικής περιόδου 2006-2013.

Υπ' αυτές τις συνθήκες δεν πρέπει να περιμένουμε θαύματα. Ειδικά το μεγάλο ευρωπαϊκό project για επιτάχυνση της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα (πράσινη οικονομία), ως εργαλείου εξόδου από την ύφεση, είναι αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να προωθηθεί μόνο σε κρατικό επίπεδο και άνευ σημαντικών ποσών κοινοτικού χρήματος.

Είμαστε πεποισμένοι ότι η οικονομική κρίση θα καταδείξει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η σταθεροποιητική αντικυκλική λειτουργία της ΕΕ, έτσι όπως έχει θεσμοθετηθεί στο Μάαστριχτ και το Άμστερνταμ με εντολή Γερμανίας, είναι αναποτελεσματική και επιζήμια. Οι εθνικοί προϋπολογισμοί σε μια νομισματική ένωση δεν μπορούν να παίξουν το ρόλο του αυτόματου σταθεροποιητή σε περιόδους ύφεσης. Αντίστροφα, η σταθεροποιητική λειτουργία ενός κεντρικού προϋπολογισμού σε περίοδο κρίσης, δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την ασυντόνιστη δράση πολλών δημοσιονομικών πολιτικών.

Το 1977 ο πρώην Πρόεδρος της Βρετανικής Συνομοσπονδίας Βιομηχάνων (CBI) στη γνωστή πλέον Έκθεση MacDougall, που του είχε αναθέσει να συντάξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είχε προτείνει ένα σχετικά μικρό αλλά δυναμικό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό της τάξης του 2%-2,5% του κοινοτικού ΑΕΠ, με έμφαση σε διαρθρωτικές, κυκλικές και περιφερειακές πολιτικές, καθώς και πολιτικές για την απασχόληση και την εξωτερική βοήθεια, ο οποίος με εργαλείο τη θεσμοθέτηση κάποιου τύπου προοδευτικής φορολογίας θα ήταν σε θέση να παρέχει προστασία από τις διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου. Το σχέδιο αυτό απορρίφτηκε. Σήμερα ο κοινοτικός προϋπολογισμός είναι κολλημένος στο 1,2% και διαθέτει μία μόνο σημαντική διάσταση: αυτή της μείωσης των διαπεριφερειακών ανισοτήτων μέσα από τα Διαρθρωτικά Προγράμματα, τα γνωστά ΚΠΣ. Καμία δυνατότητα αναδιανομής ή σταθεροποίησης, καμία ευελιξία.

Αργά ή γρήγορα, η Ευρώπη θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις θεμελιώδεις αδυναμίες της οικονομικής της αρχιτεκτονικής. Όταν η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ εξαντλήσει τα όριά της, τα ευρωομόλογα δεν αποδώσουν τα αναμενόμενα και η Γερμανία εξαντλήσει τις αντοχές της για μεταβίβαση ad hoc πόρων προς το κάθε PIG, τότε αναπόφευκτα θα τεθεί στο τραπέζι το ζήτημα της δημιουργίας ενός κοινού πακέτου τόνωσης της ευρωπαϊκής οικονομίας και μαζί μ' αυτό θα μπουν και τα πρώτα θεμέλια για τη δημοσιονομική ένωση. Ουσιαστικά τη δημιουργία ενός κεντρικού προϋπολογισμού που επιτελεί τη σταθεροποιητική λειτουργία και είναι σε θέση να λύσει τα προβλήματα που δημιουργούν οι ανεξέλεγκτες και ασυντόνιστες δράσεις πολλών δημοσιονομικών πολιτικών στα πλαίσια μιας νομισματικής ομοσπονδίας. Ένα μείζον ζήτημα σωστής και σταθερής λειτουργίας του συνόλου της ΕΕ, όχι απλά διάσωσης του κάθε PIG. Μια εξέλιξη η οποία σημειωτέον θα αντιμετώπιζε τα δημοσιονομικά αδιέξοδα και τις αναπτυξιακές προκλήσεις της ΕΕ πολύ πιο αποτελεσματικά και δίκαια. Έπεται συνέχεια. Δυστυχώς όμως, πρώτα θα μάθουμε the hard way.

Saturday, February 21, 2009

On Krugman's Hang Over Theory: The Austrian School Approach

Συνεχίζουμε τον προβληματισμό που ξεκινήσαμε το προηγούμενο Σάββατο σχετικά με την παγκόσμια οικονομική κρίση και τον τρόπο αντιμετώπισής της, αυτή τη φορά με μια παρουσίαση της οικονομικής προσέγγισης της λεγόμενης Αυστριακής Σχολής. Το σημερινό άρθρο του Αμερικανού οικονομολόγου David Gordon δημοσιεύτηκε στο Mises Review και έχει γραφτεί σαν απάντηση στο άρθρο του Paul Krugman με τίτλο "The Hang Over Theory", το οποίο παρουσιάσαμε την προηγούμενη φορά, και αποτελεί τον αντίλογο στην κεϋνσιανή σχολή σκέψης.


On Krugman's Hang Over Theory

Paul Krugman is an eminent economist, but he here reveals a woefully inadequate understanding of Austrian business cycle theory. The rudiments of the theory are easy one might have thought that even a Keynesian could grasp them.

According to Mises and Hayek, an expansion in bank credit pushes the money rate of interest below the "natural" rate. People prefer goods in the present to the same goods in the future, a matter obvious to anyone except for a few philosophers. The rate at which people favor the present, in the Austrian view, chiefly determines the rate of interest.

As just suggested, though, an increase in bank credit plays havoc with the process of setting the interest rate. Since more money is available, the price of money goes down. Investors, faced with lower interest rates, increase their investments in higher stages of production. Unfortunately, those investments eventually collapse. Because the "natural rate," the rate of time preference, has not changed, consumers do not want the shift to investment goods that has taken place. Hence, these investments must be liquidated, and the boom collapses.

Krugman never comes to grips with this account. Instead, he subsumes it under the more general category of the "hangover theory." "In the beginning, an investment boom gets out of hand. Maybe excessive money creation or reckless bank lending drives it. Maybe it is simply a matter of irrational exuberance on the part of entrepreneurs. Whatever the reason, all that investment leads to the creation of too much capacity.... Eventually, however, reality strikes investors go bust and investment spending collapses. The result is a slump whose depth is in proportion to the previous excesses."

To Austrians, of course, "whatever the reason" does not adequately portray their theory of the slump. Our confidence in Professor Krugman as an expositor of Austrian theory does not increase when we note his continual citation of "Hayek and Schumpeter," instead of "Mises and Hayek," as proponents of the theory. Although Schumpter was an economist from Austria, his theory of the business cycle differs entirely from the Mises-Hayek account.

Even if Professor Krugman's grasp of the details of Austrian theory is hazy, perhaps his objections have merit. Maybe Austrians fall before our author's assault on the hangover theory.

What, then, are these objections?

Professor Krugman thinks that the hangover theory "is not a bad story about investment cycles." But it doesn't explain depressions. Why should a collapse in the investment market wreck the whole economy?

"Here's the problem," writes Krugman. "As a matter of simple arithmetic, total spending in the economy is necessarily equal to total income. Every sale is also a purchase, and vice-versa. So if people decide to spend less on investment goods, doesn't that mean that they must be deciding to spend more on consumption goods implying that an investment slump should always be accompanied by a corresponding consumption boom? And if so why should there be a rise in unemployment?"

Did you spot the fallacy? When the investment boom collapses, people may shift spending to consumer goods. It doesn't at all follow, though, that a boom in consumption goods will result. A consumption boom, one presumes, means an increase in the quantity of consumer's goods; and no reason has been advanced to expect such an increase. All we have been given is that spending on consumer goods has increased. This may well simply increase the prices of these goods rather than expand production.

But there is another path that economic downturns frequently take. The investment boom might not be replaced by an increase in consumer spending. Rather, the bust can be accompanied by a monetary contraction (a "credit crunch") that causes the investment boom not to shift but simply to disappear. This occurs by a reversal of the process by which bank credit was created in the first place. But because Krugman is disinclined to think about processes at all, this alternative does not occur to him.

Our author introduces a false issue by bringing in unemployment. It is not at all part of the Mises-Hayek view that liquidating malinvestments caused by overexpansion of bank credit requires mass unemployment. Quite the contrary, unemployment, as Austrians see matters, stems mainly from rigid wage rates. If workers accept a fall in wages, liquidation of the boom is compatible with full employment.

Professor Krugman's assault on Austrian theory has not yet ended. If the Austrians misdiagnose the cause of depressions, they also offer the wrong remedy. Austrians suggest that during a slump, the government should stay out of things (hasn't it done enough damage by expanding bank credit?). The "slump is part of the necessary healing process. The excess capacity gets worked off, prices and wages fall from their excessive boom levels, and only then is the economy ready to recover."

To Professor Krugman, this is a counsel of despair. It reflects a moralistic position: since overexpansion is "bad," people must suffer the condign consequences of their misbehavior. Instead, the good professor proposes, a freewheeling policy should be adopted. Why not expand the money supply and avoid depression altogether?

Once more, Professor Krugman has misconceived Austrian theory. An expansion of the money supply will cause discoordination, in the way that Mises, Hayek, and Rothbard have patiently explained and Krugman has ignored. And if expansion proceeds by means of more bank credit, the upshot will be renewed malinvestment. To oppose monetary expansion is not moralism, but simple common sense.

Friday, February 20, 2009

Η Δικαιοσύνη απέναντι στην κοινωνία

Η δημοκρατία ορίζεται ως εξής. Είναι το πολιτικό σύστημα, το οποίο αποφασίζει δια της πλειοψηφίας μέσα στα όρια που θέτουν το Σύνταγμα και οι νόμοι. Αυτή η αρχή, όμως, πάνω στην οποία βασίζεται η δημοκρατική εκπροσώπηση και η λαϊκή κυριαρχία, πέρα από τη δημοκρατική ελευθερία και την ισότητα, προάγει πολλές φορές τη δημοκρατική τυραννία, τη γνωστή «τυραννία της πλειοψηφίας». Όταν η δημοκρατία προάγει τις δεσποτικές και ισοπεδωτικές τάσεις που ενδημούν στην κοινωνία, μετατρέπεται σε τυραννία της πλειοψηφίας που ανατρέπει το κράτος δικαίου και προσβάλει τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Συνήθως όταν παραβιάζονται τα όρια αυτά, η νομιμότητα αποκαθίσταται με τις αποφάσεις των δικαστηρίων. Πριν από τέσσερα χρόνια λοιπόν, εργαζόμενος φορέας του AIDS, απολύθηκε από εταιρία ένδυσης στην οποία εργαζόταν. Η απόλυσή του έγινε μετά από απαίτηση των συναδέλφων του οι οποίοι «φοβήθηκαν» ότι το AIDS είναι λοιμώδης νόσος που μεταδίδεται «από αέρος». Πρωτόδικα, αλλά και στο Εφετείο όπως ήταν πολύ λογικό, ο φορέας του AIDS είχε δικαιωθεί, καθώς τα δύο δικαστήρια δέχθηκαν ότι η απόλυση ήταν καταχρηστική, επιδικάζοντάς του και σχετική αποζημίωση.

Ωστόσο, πριν από μερικές μέρες και ύστερα από προσφυγή της εταιρείας στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας, η εισηγήτρια, αρεοπαγίτης Ειρήνη Αθανασίου, πρότεινε τη μερική αναίρεση της απόφασης του εφετείου, ανοίγοντας το δρόμο για την επανεξέτασή της. Παρότι ο έλεγχος που ασκήθηκε από τον Άρειο Πάγο επί της απόφασης του εφετείου ήταν τεχνικός, όπως ορίζει ο νόμος για τέτοιες περιπτώσεις, η ουσία είναι ότι με την πράξη της αυτή η εισηγήτρια, μολονότι θεματοφύλακας της νομιμότητας, στέλνει ένα εξαιρετικά κακό μήνυμα στην κοινωνία που πλήττει τον ίδιο τον πυρήνα του κράτους δικαίου.

Είναι φως φανάρι, και σε αυτή την υπόθεση, ότι το νόμιμο ή νομότυπο δεν είναι πάντα ούτε ηθικό ούτε δημοκρατικό.

Δε γνωρίζουμε ούτε την πλήρη έκταση των στοιχείων αυτής της υπόθεσης, ούτε τη νομική τεκμηρίωση πάνω στην οποία στηρίζεται η εισήγηση της κυρίας Αθανασίου. Αυτό που μας εξοργίζει όμως και μας ανησυχεί είναι οι τρύπες του νομικού συστήματος που επιτρέπουν να συμβαίνουν τέτοιες κραυγαλέες αδικίες οι οποίες αποτελούν προσβολή απέναντι σε θεμελιώδεις έννοιες ανθρωπισμού και του σύγχρονου πολιτικού πολιτισμού.

Και μόνο η σκέψη ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος που πάσχει από μία σοβαρότατη ασθένεια άγεται και φέρεται στα ελληνικά δικαστήρια χωρίς να μπορεί να βρει το δίκιο του για κάτι το απολύτως αυτονόητο είναι ασύλληπτη και εξωφρενική. Γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι η νομιμότητα στην Ελλάδα είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη υπόθεση. Σπανίως εφαρμόζεται, συνήθως ερμηνεύεται. Αυτό που απαιτούμε όμως ιδιαίτερα από τα Ανώτατα Δικαστήρια της χώρας, είναι να διαθέτουν πέρα από τη στενά νομική ΚΑΙ κοινωνική αντίληψη του ρόλου τους. Η κα. Αθανασίου προφανώς στερείται παντελώς αυτού του κριτηρίου. Διαφορετικά θα αντιλαμβανόταν τι σημαίνει σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο η αναπομπή της συγκεκριμένης υπόθεσης στο εφετείο.

Αυτή τη τυραννία της πλειοψηφίας που εμμέσως αναγνωρίζεται και μέσω αυτής της δικαστικής απόφασης στον εργασιακό χώρο, δεν απογυμνώνει απλώς τη δημοκρατία από την πιο βασική της δύναμη, να χωνεύει και συχνά να κάνει mainstream την απόκλιση, αλλά ανατρέπει την ίδια την έννοια της ισότητας πάνω στην οποία στηρίζεται η δημοκρατία.

Γιατί μια δημοκρατία αυτό ακριβώς πρέπει να εγγυάται και να διασφαλίζει. Ότι δεν γίνονται διακρίσεις που ανατρέπουν την αρχή της ισότητας και προσβάλουν τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου. Γι` αυτό ακριβώς, η αναπομπή της απόφασης από τον Άρειο Πάγο στο εφετείο, η οποία θυμίζει περισσότερο ξεπερασμένες και αυτιστικές εμμονές υπερσυντηρητικών ανθρώπων, παρά νομολογία ευρωπαϊκού ανωτάτου δικαστηρίου, παρότι νομότυπη, κινείται έξω και ενάντια στους θεσμούς της δημοκρατίας. Αποτελεί ευθεία βολή απέναντι στην ίδια την κοινωνία και τη συνοχή του κοινωνικού σώματος που οφείλουν να διασφαλίζουν οι θεσμοί.

Wednesday, February 18, 2009

Ο Δεκάλογος των Netroots μέσα από την περίπτωση της G700

Καλησπέρα, λέγομαι Δημήτρης Γκούγκλας και είμαι ιδρυτικό μέλος της διαδικτυακής κίνησης πολιτών Η Γενιά των 700 ευρώ, της λεγόμενης G700.

Έχω παρατηρήσει ότι στις συζητήσεις που γίνονται στην Ελλάδα για τα νέα μέσα επικρατεί η συζήτηση για το μέσο αυτό καθ’ αυτό ως εργαλείου επικοινωνίας, marketing και δημοσιογραφίας, ενώ μπαίνει σε δεύτερη μοίρα η αξία του ως εργαλείου συμμετοχής και παρέμβασης της Κοινωνίας των Πολιτών στο δημόσιο διάλογο, ως εργαλείου δηλαδή εκδημοκρατισμού της δημόσιας σφαίρας.

Μιλάμε ουσιαστικά πάρα πολύ για τα μέσα και όχι τόσο πολύ για την κοινωνία η οποία τα χρησιμοποιεί, τους στόχους που αυτή θέτει και τον τρόπο με τον οποίο τους επιτυγχάνει μέσα από αυτά.

Σήμερα λοιπόν θα ήθελα να συμβάλω στη συζήτηση, βάζοντας στο διάλογο τη διάσταση των ανθρώπων που χρησιμοποιούν τα νέα μέσα για ακτιβισμό. Θέλω να μιλήσω για αυτό που οι Αγγλοσάξονες και συγκεκριμένα οι Αμερικανοί έχουν ονομάσει ως κίνημα των ακτιβιστών του διαδικτύου, τα λεγόμενα netroots. Η λέξη προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων internet και roots και αποτελεί παράφραση του γνωστού grassroots.

Συγκεκριμένα αυτό που θέλω να σας παρουσιάσω είναι ένα σετ από επικοινωνιακούς, πολιτικούς και οργανωτικούς κανόνες για διαδικτυακό ακτιβισμό, ένα δεκάλογο στον οποίο καταλήξαμε τόσο μέσα από την παρακολούθηση αντίστοιχων οργανώσεων netroots τύπου DailyKos, MyDD κλπ., όσο και μέσα από τη δική μας εμπειρία. Την εμπειρία που έχουμε αποκτήσει εδώ και δύο χρόνια ως G700.

Ας τον πούμε λοιπόν ο Δεκάλογος των Netroots ή ο Δεκάλογος των Ακτιβιστών του Διαδικτύου.

ΚΑΝΟΝΑΣ 1ος - ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΟΥ – ΦΤΙΑΞΕ ΤΟ ΜΕΣΟ – ΔΙΚΤΥΩΣΟΥ

Αν υπάρχει μια προστιθέμενη αξία στα New Media σε σχέση με τα παραδοσιακά, αυτή είναι ότι:

Α) είναι δωρεάν

Β) τα περισσότερα φτιάχνονται μέσα σε 5-10 λεπτά

Γ) σου δίνουν τη δυνατότητα άμεσης προβολής σε ένα μαζικό κοινό
Εμείς για παράδειγμα ενώ ξεκινήσαμε με ένα blog και για τον πρώτο χρόνο πορευτήκαμε με αυτό, στη συνέχεια αποκτήσαμε μια ευρύτερη γκάμα νέων μέσων όπως είναι το Twitter, το Facebook, το Friendfeed και το Youtube. Έτσι αποκτήσαμε ένα αρκετά διαφοροποιημένο κοινό σε σχέση με τους σκληροπυρηνικούς αναγνώστες του blog.

ΚΑΝΟΝΑΣ 2ος - ΠΡΟΣΠΕΡΑΣΕ ΤΟΥΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΤΖΕΝΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΛΕΙΔΟΚΡΑΤΟΡΕΣ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ

Όταν αποφασίσαμε να οργανωθούμε σαν ομάδα συμφωνήσαμε ότι η ενεργός συμμετοχή μέσα από τον κόσμο των Ελλήνων netroots ακτιβιστών ήταν η μόνη επιλογή.
Οποιαδήποτε άλλη επιλογή ένταξης σε κάποιο κόμμα ή συνδικαλιστικό φορέα θα μας έφερνε τότε αντιμέτωπους με απροσπέλαστες ιεραρχίες και επετηρίδες.
Πάνω απ’ όλα θέλαμε πρωταρχικά να βροντοφωνάξουμε το πρόβλημα της Γενιάς των 700 Ευρώ χωρίς κανένα ΦΙΛΤΡΟ και χωρίς καμία ΕΚΠΤΩΣΗ.
Κι αυτό δε θα μπορούσε να γίνει σε κανέναν άλλο χώρο πλην του διαδικτύου.

ΚΑΝΟΝΑΣ 3ος - ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΜΙΑ ΑΦΗΓΗΣΗ – ΕΝΑ ΣΤΟΡΥ

Εμείς τι είπαμε αρχικά? Αυτό που βιώνουμε στην καθημερινή μας ζωή. Ότι στη σημερινή Ελλάδα υπάρχει μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων στην ηλικιακή ομάδα 25 με 35, που έχει και τα τυπικά προσόντα και τις πραγματικές δυνατότητες, αλλά η οποία, εάν κι εφόσον εργάζεται, αντιμετωπίζει μια εχθρική και κλειστή αγορά εργασίας, με κοκαλωμένες ιεραρχίες και επετηρίδες.

Είναι η γενιά της επαγγελματικής, οικονομικής και κοινωνικής στασιμότητας. Είναι η γενιά που δε βλέπει προοπτική σε μια χώρα όπου η ουσιαστική μεταρρύθμιση αποτελεί σχεδόν ποινικό αδίκημα.

Έτσι φορτώνεται και το δημόσιο χρέος, και το ασφαλιστικό και οικολογικό έλλειμμα, και το έλλειμμα σε συλλογικά αγαθά.

Είπαμε ότι επιτέλους αυτή η Γενιά πρέπει να αποκτήσει φωνή και να διεκδικήσει δυναμικά το μέλλον της.

ΚΑΝΟΝΑΣ 4ος - ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟΝ ΕΧΘΡΟ ΣΟΥ – ΕΠΕΛΕΞΕ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΕ ΤΙΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ ΣΟΥ

Ακτιβισμός – διαδικτυακός ή παραδοσιακός – χωρίς αντιπάλους ΔΕΝ υφίσταται.

Εμείς αυτό που είπαμε αρχικά, σαν συνέπεια της αφήγησης που φτιάξαμε, είναι ότι υπάρχει μια γενιά, η Γενιά της μεταπολίτευσης, που σπατάλησε τον πλούτο των προηγούμενων και αρκετών μελλοντικών γενεών. Που θέσπισε προνόμια για τον εαυτό της, αλλά που αρνείται να πληρώσει το λογαριασμό της. Μια γενιά που φέρει τη νοοτροπία της αδράνειας και του να μην αλλάξει τίποτα.

Ταυτόχρονα όμως, υπάρχει και μια παρασιτική νοοτροπία σε ένα μεγάλο κομμάτι της Νέας Γενιάς, που λέει:

«Εγώ; Δε φταίω σε τίποτα!»

Και περιμένει ως μάνα εξ’ ουρανού να πέσει στα χέρια του μια καλή δουλειά.
Αυτούς, ύστερα από ένα άρθρο που διαβάσαμε σε ένα περιοδικό, τους ονομάσαμε ΧΛΙΔΑΕΡΓΟΥΣ.

Έχοντας λοιπόν σχηματίσει τις παραπάνω τάσεις και νοοτροπίες στις οποίες βρισκόμαστε απέναντι, προσπαθήσαμε να καλλιεργήσουμε συμμαχίες με τους εργάτες γνώσης και γενικά με όλους όσους θέλουν η Ελλάδα να γίνει μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή χώρα.

ΚΑΝΟΝΑΣ 5ος - ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΟΥ

Χωρίς μήνυμα ή αίτημα το πολιτικό και κοινωνικό brand name οποιουδήποτε οργανισμού ξεθωριάζει και ο οργανισμός οδηγείται αργά ή γρήγορα στην αφάνεια.

Εμείς έχουμε αίτημα. Και το αίτημα αυτό λέγεται Διαγενεακή Δικαιοσύνη.
Το δικαίωμα δηλαδή των σημερινών και μελλοντικών γενεών να αποκτήσουν πρόσβαση σε πολλές και καλές δουλειές και να ζήσουν απαλλαγμένοι από τα οικονομικά βάρη που δεν τους αναλογούν, σε ένα βιώσιμο φυσικό και δομημένο περιβάλλον με αναβαθμισμένα συλλογικά αγαθά.

Ταυτόχρονα όμως σημαίνει και την ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ των σημερινών γενεών να μην υποθηκεύσουν το μέλλον των επόμενων.

ΚΑΝΟΝΑΣ 6ος - ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ – ΔΩΣΕ ΒΑΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Θα ήθελα να σας αναφέρω δύο παραδείγματα δικής μας διαδικτυακής δραστηριοποίησης. Το ένα αφορά τη μεταμεσονύχτια λειτουργία του μετρό και το άλλο την κατάργηση του αφορολόγητου των ελεύθερων επαγγελματιών.

Όσον αφορά τη λειτουργία του μετρό, καταφέραμε, μέσω μιας εντατικής αρθρογραφίας στο μπλογκ και μέσω της δικτύωσης με άλλες άτυπες ομάδες πολιτών μέσα από το facebook, με πάνω από 10.000 επισκέψεις ημερησίως στο μπλογκ εκείνη την περίοδο και 25.000 υπογραφές στην online petition που κυκλοφόρησε στο facebook, να κινητοποιήσουμε την αδρανή ως τότε τοπική αυτοδιοίκηση και τον πολιτικό κόσμο να πιέσουν τους συνδικαλιστές του μετρό να σταματήσουν τη στάση εργασίας και να επιτρέψουν την πιλοτική δοκιμή του εγχειρήματος – ένα θέμα που αφορά την ποιότητα ζωής των πολιτών στα αστικά κέντρα και ειδικά των νέων.

Όσον αφορά την κατάργηση του αφορολόγητου των ελεύθερων επαγγελματιών, ένα θέμα που πλήττει κατά βάση το μισθωτό με το μπλοκάκι, δηλαδή κυρίως νέους ανθρώπους που διατηρούν νομότυπες ή παράνομες σχέσεις μισθωτής εργασίας με τους εργοδότες τους, καταφέραμε, μέσα από μια εντατική αρθρογραφία 2 εβδομάδων στο μπλογκ και ένα σπινάρισμα του θέματος από τα παραδοσιακά μίντια, να βάλουμε στην επικαιρότητα ένα θέμα που διαφορετικά πολύ πιθανόν να είχε ξεχαστεί, πιέζοντας για την απόσυρση του.

ΚΑΝΟΝΑΣ 7ος - ΔΩΣΕ ΜΙΚΡΕΣ ΚΑΙ ΕΞΥΠΝΕΣ ΜΑΧΕΣ

Όταν συνέβη το περιστατικό με τον Αλέξη Γρηγορόπουλο και ξέσπασε το κύμα βίας και διαδηλώσεων του Δεκεμβρίου, κι αφού είχαμε λάβει μέρος σε ένα σωρό διαδηλώσεις, καταλάβαμε ότι από ένα σημείο και μετά, το μήνυμα πήγαινε να χαθεί μέσα σ’ ένα γκρίζο τοπίο βίας και τις φολκλορικές απόπειρες ορισμένων κομματικών χώρων να αναπαραστήσουν αυτούσιο το κλίμα των πρώτων ημερών της Μεταπολίτευσης.

Αποφασίσαμε τότε σαν ομάδα, να διαμαρτυρηθούμε στο ύψιστο επίπεδο τόσο για τη δολοφονία του Αλέξη, όσο και για την αναιτηματική κατάσταση χάους που εξελίσσονταν στο δρόμο, και η οποία δεν πιστεύαμε ότι αντιπροσωπεύει ούτε τους νέους εργαζόμενους ούτε ειδικότερα τους εργάτες γνώσης.

Αντί λοιπόν να συνεχίσουμε τις συγκεντρώσεις και τις καθιστικές διαμαρτυρίες, ζητήσαμε να δούμε απευθείας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και να στείλουμε ένα μήνυμα.
Ότι είμαστε κι εμείς εδώ κι αυτά που γίνονται στο δρόμο ΔΕΝ μας αντιπροσωπεύουν. Κι ότι εδώ δεν εξελίσσεται μια μάχη ενάντια στον καπιταλισμό, αλλά ξεχειλίζει η οργή ενάντια στο «ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΛΛΑΔΑ» που έχει καταστήσει το πιο δυναμικό του κομμάτι, τους νέους, ως μη προνομιούχα ομάδα του πληθυσμού.

ΚΑΝΟΝΑΣ 8ος - ΜΗΝ ΒΑΖΕΙΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΠΟΥ ΞΕΠΕΡΝΟΥΝ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΟΥ

Επειδή έχεις ένα blog που το επισκέπτονται 1.000 άτομα την ημέρα και 1.500 φίλους στο facebook δε σημαίνει ότι μετράς και σε επίπεδο κοινωνίας, πόσο μάλιστα τόσο ώστε να μπορείς να ανά πάσα στιγμή να κατεβάζεις κόσμο στους δρόμους να διαμαρτυρηθεί.

ΚΑΝΟΝΑΣ 9ος - ΜΗ ΓΙΝΕΣΑΙ ΚΙΤΡΙΝΟΣ

Διότι έτσι παύεις πια να είσαι ακτιβιστικής και περνάς στην παραδημοσιογραφία, ένα νόσημα από το οποίο δυστυχώς πάσχει σύσσωμη η σημερινή ελληνική μπλογκόσφαιρα.

ΚΑΝΟΝΑΣ 10ος - ΜΗΝ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΤΑ ΜΥΑΛΑ ΣΟΥ ΑΕΡΑ – ΜΟΔΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ


Αν σε ενδιαφέρει να διατηρήσεις το μήνυμα σου καθαρό και αναλλοίωτο, δούλεψε σκληρά για να κατοχυρώσεις τη θέση σου στην πραγματική κοινωνία των πολιτών.

Συνδύασε τα netroots με τα grassroots.

Συνδύασε τις δυνατότητες που σου δίνει το διαδίκτυο με την offline κοινωνική συνεύρεση και ζύμωση.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Tuesday, February 17, 2009

Social Media και Επικοινωνία. Παρακολουθήστε την εκδήλωση live στον υπολογιστή σας.

Το Ινστιτούτο Επικοινωνίας οργανώνει, την Τετάρτη, 18 Φεβρουαρίου 2009, εκδήλωση με θέμα 'Social Media και Επικοινωνία'. Στην εκδήλωση, από πλευράς G700, συμμετέχει ο Δημήτρης Γκούγκλας με ομιλία που έχει τίτλο "Ο Δεκάλογος των Netroots μέσα απ' την περίπτωση της G700" (13:55hrs).

Tην Ημερίδα, η οποία γίνεται σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια-ιδρυτικά μέλη του Ινστιτούτου Επικοινωνίας, μπορείτε να την παρακολουθήσετε ζωντανά μέσω live streaming στο blogchannel.gr.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα παρουσιαστούν τα ευρήματα έρευνας που διεξήγαγε το Ινστιτούτο Επικοινωνίας για τα Social Media. Ο στόχος της Ημερίδας είναι να ανοίξει η συζήτηση για το θέμα των Social Media, τις επιδράσεις και επιπτώσεις που φαίνεται να έχουν στην αγορά, την κοινωνία, τη ζωή μας.

Περισσότερες πληροφορίες δείτε εδώ και στο Blog του Ινστιτούτου Επικοινωνίας.

H Έρευνα για τα Social Media στην Ελλάδα

Το πρόγραμμα και οι ομιλητές

Η Ημερίδα ξεκινάει στις 10:30 το πρωί.

Sunday, February 15, 2009

Εργαζόμενοι στο ψυγείο, συνδικαλιστές στην κατάψυξη

Ο πρόεδρος του εργατικού κέντρου Νάουσας κατήγγειλε πριν μερικές μέρες στον Τύπο το γνωστό πλέον περιστατικό με τις ανασφάλιστες εργάτριες κονσερβοποιίας, που ήταν κλεισμένες μαζί με τα ροδάκινα στα ψυγεία κατά τη διάρκεια ελέγχου της επιχείρησης από την Επιθεώρηση Εργασίας. Ο ίδιος ο πρόεδρος, ο οποίος σημειωτέον ήταν παρών στον έλεγχο, αντιλήφθηκε το γεγονός και αρκέστηκε απλώς να παρακαλέσει τον επιχειρηματία, εκ των υστέρων και μετά την αποχώρηση των επιθεωρητών, να «απελευθερώσει» τις εργάτριες. Ουσιαστικά συναίνεσε στην καταπάτηση της νομοθεσίας, των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των εργατριών, τις οποίες υποτίθεται εκπροσωπεί και υπερασπίζεται.

Στη συνέχεια, προώθησε το θέμα στον Τύπο εκπληρώνοντας το συνδικαλιστικό του καθήκον. Δικαιολόγησε τη «σιωπή» του λέγοντας ότι αν και τυχόν ήταν πιο δυναμική η αντίδρασή του, οι εργάτριες θα έχαναν τη δουλειά τους. Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες η «κατάψυξη» εργατών ή η φυγάδευση από την πίσω πόρτα στα χωράφια και στα πουρνάρια κατά τη διάρκεια των ελέγχων είναι κοινή μέθοδος στη Νάουσα. Ο κόσμος το έχει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι οι μόνοι που δεν γνωρίζουν τις μεθόδους «κατάψυξης», είναι οι επιθεωρητές εργασίας Ημαθίας.

Το περιστατικό αυτό εμπεριέχει ένα σκληρό συμβολισμό και οδηγεί σε μια θλιβερή διαπίστωση.

Συμβολίζει τον εξευτελισμό των ανθρώπων της εργασίας, εκείνων που τα φέρνουν δύσκολα βόλτα και εξαιτίας των πιεστικών αναγκών της διαβίωσης ανέχονται εργοδότες καθάρματα. Γιατί, καλά να μην κολλάς τα ένσημα. Το να παρκάρεις, όμως, ανθρώπους στα ψυγεία μαζί με φρούτα είναι κάτι που ξεπερνά την παρανομία.

Επιπλέον, οδηγεί στη διπλή διαπίστωση πρώτον, περί ερασιτεχνισμού της Επιθεώρησης Εργασίας και δεύτερον, περί πλήρους ξεπεσμού των συνδικαλιστικών θεσμών. Περί κατεψυγμένου συνδικαλισμού. Αντί ο συνδικαλιστής πρόεδρος να προστατεύει τους εργαζόμενους σε έναν κλάδο όπου η Ελλάδα σημειωτέον είναι global eader έχοντας περίπου το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, αντί να έχει ήδη οργανώσει υπηρεσία πλήρους νομικής στήριξης των εργαζόμενων στους κλάδους που πλήττονται από την αποβιομηχάνιση, αντί να οργανώσει μία πρώτη γραμμή άμυνας στο τι δεν είναι «κοινωνικά αποδεκτό» για την τοπική κοινωνία της Νάουσας και μία ισχυρή γραμμή άμυνας στη νομοθεσία, ο πρόεδρος σιώπησε.

Στην αγορά εργασίας της Νάουσας τα φαινόμενα ανομίας εντείνονται με τις σοφές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και της διοίκησης του ΙΚΑ. Πρόσφατα το ΙΚΑ απάλλαξε τις επιχειρήσεις κονσερβοποιίας από την υποχρέωση να κολλούν ένσημα μισθωτού στους εποχικούς εργάτες, που είναι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ. Αυτό οδηγεί σε έναν ανταγωνισμό μεταξύ των εργατών που είναι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ και έχουν πιο χαμηλό –σχεδόν μηδενικό- εργατικό κόστος και εκείνων που είναι ασφαλισμένοι μόνο στο ΙΚΑ. Επιπλέον, με το σύστημα αυτό, δεν καταβάλλεται στους εποχικούς εργάτες του ΟΓΑ επίδομα ανεργίας για τους μήνες που δεν εργάζονται και φυσικά το ΙΚΑ δεν πληρώνεται πολύτιμες εισφορές. Για μια βιομηχανία, η οποία είναι «ακόμη» leader στις παγκόσμιες εξαγωγές εισάγοντας στην χώρα συνάλλαγμα 250-300 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, και η οποία απασχολεί 10,000 μόνιμους και εποχικούς υπαλλήλους, η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι σκέτη κοροϊδία.

Προτείνουμε, λοιπόν, στον συνδικαλιστή πρόεδρο, ο οποίος πρέπει να ελεγχθεί για τη νομιμότητα της στάσης που κράτησε κατά τον Έλεγχο των Επιθεωρητών Εργασίας, να αφήσει τις διακηρύξεις και τις καταγγελίες στον Τύπο και να προσφύγει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας να κηρυχθεί η απαλλαγή από την υποχρέωση ασφαλιστικών εισφορών παράνομη κρατική ενίσχυση. Να περάσουμε επιτέλους από την αδρανή συνθηματολογία στη δυναμική υποστήριξη εκείνων των στρωμάτων που πλήττονται.

Saturday, February 14, 2009

The Hangover Theory

Are recessions the inevitable payback for good times?

By Paul Krugman*
Slate, 4-2-2009
Copyright 2008 Washingtonpost.
Newsweek Interactive Co. LLC

A few weeks ago, a journalist devoted a substantial part of a profile of yours truly to my failure to pay due attention to the "Austrian theory" of the business cycle—a theory that I regard as being about as worthy of serious study as the phlogiston theory of fire. Oh well. But the incident set me thinking—not so much about that particular theory as about the general worldview behind it. Call it the overinvestment theory of recessions, or "liquidationism," or just call it the "hangover theory." It is the idea that slumps are the price we pay for booms, that the suffering the economy experiences during a recession is a necessary punishment for the excesses of the previous expansion.

The hangover theory is perversely seductive—not because it offers an easy way out, but because it doesn't. It turns the wiggles on our charts into a morality play, a tale of hubris and downfall. And it offers adherents the special pleasure of dispensing painful advice with a clear conscience, secure in the belief that they are not heartless but merely practicing tough love.

Powerful as these seductions may be, they must be resisted—for the hangover theory is disastrously wrongheaded. Recessions are not necessary consequences of booms. They can and should be fought, not with austerity but with liberality—with policies that encourage people to spend more, not less.

Nor is this merely an academic argument: The hangover theory can do real harm. Liquidationist views played an important role in the spread of the Great Depression—with Austrian theorists such as Friedrich von Hayek and Joseph Schumpeter strenuously arguing, in the very depths of that depression, against any attempt to restore "sham" prosperity by expanding credit and the money supply. And these same views are doing their bit to inhibit recovery in the world's depressed economies at this very moment.

The many variants of the hangover theory all go something like this: In the beginning, an investment boom gets out of hand. Maybe excessive money creation or reckless bank lending drives it, maybe it is simply a matter of irrational exuberance on the part of entrepreneurs. Whatever the reason, all that investment leads to the creation of too much capacity—of factories that cannot find markets, of office buildings that cannot find tenants. Since construction projects take time to complete, however, the boom can proceed for a while before its unsoundness becomes apparent. Eventually, however, reality strikes—investors go bust and investment spending collapses. The result is a slump whose depth is in proportion to the previous excesses. Moreover, that slump is part of the necessary healing process: The excess capacity gets worked off, prices and wages fall from their excessive boom levels, and only then is the economy ready to recover.

Except for that last bit about the virtues of recessions, this is not a bad story about investment cycles. Anyone who has watched the ups and downs of, say, Boston's real estate market over the past 20 years can tell you that episodes in which overoptimism and overbuilding are followed by a bleary-eyed morning after are very much a part of real life.

But let's ask a seemingly silly question: Why should the ups and downs of investment demand lead to ups and downs in the economy as a whole? Don't say that it's obvious—although investment cycles clearly are associated with economywide recessions and recoveries in practice, a theory is supposed to explain observed correlations, not just assume them.

And in fact the key to the Keynesian revolution in economic thought—a revolution that made hangover theory in general and Austrian theory in particular as obsolete as epicycles—was John Maynard Keynes' realization that the crucial question was not why investment demand sometimes declines, but why such declines cause the whole economy to slump.

Here's the problem: As a matter of simple arithmetic, total spending in the economy is necessarily equal to total income (every sale is also a purchase, and vice versa). So if people decide to spend less on investment goods, doesn't that mean that they must be deciding to spend more on consumption goods—implying that an investment slump should always be accompanied by a corresponding consumption boom? And if so why should there be a rise in unemployment?

Most modern hangover theorists probably don't even realize this is a problem for their story. Nor did those supposedly deep Austrian theorists answer the riddle. The best that von Hayek or Schumpeter could come up with was the vague suggestion that unemployment was a frictional problem created as the economy transferred workers from a bloated investment goods sector back to the production of consumer goods. (Hence their opposition to any attempt to increase demand: This would leave "part of the work of depression undone," since mass unemployment was part of the process of "adapting the structure of production.")

But in that case, why doesn't the investment boom—which presumably requires a transfer of workers in the opposite direction—also generate mass unemployment? And anyway, this story bears little resemblance to what actually happens in a recession, when every industry—not just the investment sector—normally contracts.

As is so often the case in economics (or for that matter in any intellectual endeavor), the explanation of how recessions can happen, though arrived at only after an epic intellectual journey, turns out to be extremely simple. A recession happens when, for whatever reason, a large part of the private sector tries to increase its cash reserves at the same time. Yet, for all its simplicity, the insight that a slump is about an excess demand for money makes nonsense of the whole hangover theory. For if the problem is that collectively people want to hold more money than there is in circulation, why not simply increase the supply of money? You may tell me that it's not that simple, that during the previous boom businessmen made bad investments and banks made bad loans. Well, fine. Junk the bad investments and write off the bad loans. Why should this require that perfectly good productive capacity be left idle?

The hangover theory, then, turns out to be intellectually incoherent; nobody has managed to explain why bad investments in the past require the unemployment of good workers in the present.

Yet the theory has powerful emotional appeal. Usually that appeal is strongest for conservatives, who can't stand the thought that positive action by governments (let alone—horrors!—printing money) can ever be a good idea. Some libertarians extol the Austrian theory, not because they have really thought that theory through, but because they feel the need for some prestigious alternative to the perceived statist implications of Keynesianism. And some people probably are attracted to Austrianism because they imagine that it devalues the intellectual pretensions of economics professors. But moderates and liberals are not immune to the theory's seductive charms—especially when it gives them a chance to lecture others on their failings.

Few Western commentators have resisted the temptation to turn Asia's economic woes into an occasion for moralizing on the region's past sins. How many articles have you read blaming Japan's current malaise on the excesses of the "bubble economy" of the 1980s—even though that bubble burst almost a decade ago? How many editorials have you seen warning that credit expansion in Korea or Malaysia is a terrible idea, because after all it was excessive credit expansion that created the problem in the first place?

And the Asians—the Japanese in particular—take such strictures seriously. One often hears that Japan is adrift because its politicians refuse to make hard choices, to take on vested interests. The truth is that the Japanese have been remarkably willing to make hard choices, such as raising taxes sharply in 1997. Indeed, they are in trouble partly because they insist on making hard choices, when what the economy really needs is to take the easy way out. The Great Depression happened largely because policy-makers imagined that austerity was the way to fight a recession; the not-so-great depression that has enveloped much of Asia has been worsened by the same instinct. Keynes had it right: Often, if not always, "it is ideas, not vested interests, that are dangerous for good or evil."

*Paul Krugman is professor of economics and international affairs at Princeton University, Economics Nobel Prize winner fro 2008, and writes a twice-weekly column for the New York Times. His home page contains links to many of his other articles and essays.

Thursday, February 12, 2009

Μερική Ανεργία. Πλήρης Ανοησία.

Η φίλη μας η Ελένη, για πρώτη φορά στα πέντε χρόνια που εργάζεται σε μεγάλο ξενοδοχείο της Αθήνας, δεν πληρώθηκε κανονικά την πρώτη του μήνα. Η Μαρία πήρε αναγκαστική άδεια άνευ αποδοχών για δύο βδομάδες σε άλλο μεγάλο ξενοδοχείο city tour της πρωτεύουσας. Ο Θάνος απολύθηκε πριν από δύο μήνες από πολυεθνική διαφημιστική εταιρεία στην οποία δούλευε μαζί με δεκάδες άλλων νέων εργαζόμενων. Η Ζωή έκανε το λάθος να επιχειρήσει να αλλάξει δουλειά στην αρχή της οικονομικής κρίσης και ακόμα ψάχνεται. Ο Νίκος στο εργολαβικό συνεργείο όπου δουλεύει, από έξι τεχνίτες που ήταν αρχικά έχουν μείνει πλέον οι τέσσερις, ενώ από τα Χριστούγεννα δεν έχουν πάρει καμία καινούρια δουλειά τη στιγμή που δούλευαν με σταθερό ρυθμό τρεις καινούριες οικοδομές το μήνα. Στο διπλανό συνεργείο με τους μπογιατζήδες και τους πλακάδες έχουν μείνει τέσσερις από αρχική δύναμη 12 ατόμων.

Ξεκίνησε δυστυχώς ένας οικονομικός πόλεμος με καθημερινά θύματα επιχειρήσεις, σκληρά εργαζόμενους πολίτες και τις οικογένειές τους. Στο mailbox του Συνηγόρου του Εργαζόμενου της G700 καταφτάνουν ήδη τα πρώτα ερωτήματα σχετικά με διαθεσιμότητες, μείωση ωρών εργασίας και περικοπή αποδοχών, αναγκαστικές άδειες.

Ο κίνδυνος να χειροτερέψει ακόμα περισσότερο η κατάσταση, στερώντας εισοδήματα από τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, είναι τεράστιος. Η εξέλιξη αυτή πρέπει να αποσοβηθεί πάση θυσία.

Πριν από δύο μέρες το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ κάλεσε τις επιχειρήσεις να αποφεύγουν τις μαζικές απολύσεις, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, και αντ' αυτού να προτιμούν τη λεγόμενη «μερική ανεργία».

Να απασχολούν δηλαδή το εργατικό τους δυναμικό λιγότερες μέρες την εβδομάδα ή ώρες εντός της εργάσιμης ημέρας, μειώνοντας αντίστοιχα τις μισθολογικές απολαβές των εργαζόμενων. Επίσης, σύμφωνα με τις προτροπές του Συμβουλίου οι επιχειρήσεις με πρόβλημα θα μπορούν να διακόπτουν την παραγωγή σε επί μέρους τομείς για όσο διάστημα κρίνουν αναγκαίο. Για το χρονικό διάστημα που δεν θα απασχολούνται οι υπάλληλοι, θα μπορούν να συμμετέχουν σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης που θα χρηματοδοτούνται -και- από δημόσιους πόρους.

Τα μέτρα αυτά αναμένεται να έχουν την ίδια επίδραση στη στήριξη της απασχόλησης και τη διατήρηση του εισοδήματος των εργαζόμενων μ’ αυτή που έχει η ασπιρίνη στον πονόδοντο από φρονιμίτη. Γιατί πολύ απλά, το πρόγραμμα κατάρτισης ναι μεν θα το πληρώνει το κράτος, τον εργαζόμενο όμως ποιος; Πως θα αναπληρωθεί το χαμένο εισόδημα και πως θα αποφευχθεί ο κίνδυνος να επιτείνουμε το καθοδικό σπιράλ της επιβράδυνσης της οικονομίας; Υπό το πρίσμα αυτών των αναπάντητων ερωτημάτων η μερική ανεργία που προτείνει η Επιτροπή αποτελεί μια πρόταση πλήρους ανοησίας.

Και το λέμε αυτό, διότι οι επιχειρήσεις πρέπει πάση θυσία να στηριχτούν και να μην κλείσουν, όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει θυσιάζοντας την απασχόληση και το εργατικό εισόδημα. Δε βρισκόμαστε σε μια ομαλή οικονομικά περίοδο όπου δεν τρέχει μία. Όπως είπε και ο Keynes στα «Essays in Persuasion», «we have got magneto trouble», μας χάλασε το κιβώτιο ταχυτήτων με αποτέλεσμα την ακινητοποίηση του οχήματος. Πρέπει να βρούμε ανταλλακτικό και να το τοποθετήσουμε χωρίς να ξεχαρβαλώσουμε ολόκληρο το σασί. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η στήριξη των επιχειρήσεων μέσα από τη δραματική αύξηση της ανεργίας ή της φτώχειας όχι μόνο δε λύνει το πρόβλημα αλλά αντιθέτως είναι σαν να αφήνουμε το αυτοκίνητο ακυβέρνητο σε κατηφόρα και χωρίς χειρόφρενο.

Απασχόληση και εισοδήματα πρέπει να στηριχτούν. Όχι στέλνοντας τους άνεργους στο ελληνικό δημόσιο, όπως προτείνει σήμερα η κυβέρνηση δημιουργώντας έτσι μια νέα γενιά συμβασιούχων με οιονεί δικαιώματα μονιμοποίησης στο μέλλον, αλλά λαμβάνοντας αποφασιστικά και στοχευμένα μέτρα, με ημερομηνία λήξης το τέλος του 2009, για εργαζόμενους σε επιχειρήσεις που αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν πρόβλημα.

Τέτοια μέτρα, τα οποία μπορεί να ληφθούν για να αναχαιτίσουν τις συνέπειες μιας αναγκαστικής μείωσης των ωρών εργασίας και των αποδοχών ενός εργαζόμενου, είναι τα εξής:

α) Το κράτος καλύπτει το 50% του χαμένου μισθού υπό την προϋπόθεση ότι ο εργαζόμενος συνεχίζει να απασχολείται κανονικά στη δουλειά του.

β) Στην περίπτωση που η ανεργία είναι αναπόφευκτη, το κράτος καλύπτει το 80% του τελευταίου μισθού μέχρι την καταληκτική ημερομηνία εφαρμογής των ρυθμίσεων, υπό την προϋπόθεση ότι ο εργαζόμενος κάνει εθελοντική κοινωνική εργασία ή συμμετέχει σε κάποιο πρόγραμμα κατάρτισης.

γ) Η επιχείρηση συνεχίζει να πληρώνει ποσό ίσο με τις καθαρές αποδοχές του εργαζόμενου και το κράτος καλύπτει το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών, ποσό που αναλογεί στο 44% του συνολικού εργατικού κόστους. Ο εργαζόμενος συνεχίζει κανονικά στη δουλειά του.

δ) Το κράτος παγώνει τη φορολόγηση των προβληματικών επιχειρήσεων και επαναφέρει το αφορολόγητο αποθεματικό εφόσον αυτές διατηρούν τις θέσεις εργασίας καταβάλλοντας το πλήρες εργατικό κόστος.

Σε περίπτωση που οι μειώσεις ωρών εργασίας και αποδοχών γίνονται για προληπτικούς και όχι πραγματικούς λόγους, οι εργαζόμενοι με τη συνδρομή κάποιου δικηγόρου ή του σωματείου τους οφείλουν να καταγγέλλουν τους εργοδότες για μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας.

Η κατάσταση είναι δύσκολη, ωστόσο δε χρειάζεται να μας πιάνει πανικός. Οι πολιτικοί μας πρέπει να βάλουν το μυαλό τους να δουλέψει και να λειτουργήσουν σαν ηγέτες εν καιρώ πολέμου.

Κλείνοντας επισημαίνουμε ότι τα παραπάνω μέτρα μπορούν να στηρίξουν απασχόληση και εργατικό εισόδημα μόνο εφόσον ενταχθούν σε ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση, το οποίο έχει εσωτερική συνοχή και επιδιώκει α) τη δημοσιονομική εξυγίανση (menu of pain), β) την αύξηση της ρευστότητας στην αγορά, γ) τις επενδύσεις σε νέες παραγωγικές δραστηριότητες και ειδικά την πράσινη οικονομία και την ενέργεια, όχι απλώς το ξόδεμα δημόσιων πόρων, δ) τη δραστική μείωση των τιμών σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα που ακόμα διατηρούνται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα παρά τη μείωση του πληθωρισμού. Ειδικά ως προς το τελευταίο χρειάζεται να ανακηρύξουμε το 2009 σε έτος Εθνικών Εκπτώσεων και να φροντίσουμε όλοι να μειώσουμε τις τιμές των προϊόντων που πουλάμε και των υπηρεσιών που παρέχουμε τουλάχιστον κατά 10%. Θα ήταν ανάσα για τους Έλληνες εργαζόμενους και καταναλωτές και εν τέλει για το σύνολο της οικονομίας.

Wednesday, February 11, 2009

Κρίση: περιμένοντας το σοκ...

Tου Χάραλντ Βέλζερ*
11-02-2009

Crise: le choc est à venir
© Le Monde

Μετάφραση από την ομάδα του PPOL

Λίγο καιρό πριν τη χρεοκοπία της «Λέμαν μπράδερς» ο πρόεδρος της «Deutsche Bank» Josef Ackermann, άφηνε να εννοηθεί πως τα χειρότερα είχαν περάσει. Στις πυρετώδεις εβδομάδες που μεσολάβησαν, πολιτικοί και ειδήμονες ξεπέρασαν εαυτούς στην αναζήτηση μεθόδων για την τόνωση της κατανάλωσης, λες κι ο καπιταλισμός συνέχιζε να κινείται και το μόνο που χρειαζόταν ήταν να πυροδοτήσουμε εκ νέου τον αέναο δημιουργικό του κύκλο.

Προφανώς η ιδέα πως εδώ έχουμε να κάνουμε με κάτι περισσότερο από μία «κρίση» δεν πέρασε από το μυαλό κανενός. Η ζωή συνεχίζεται: δανείζουμε, κάνουμε κανά φορολογικό μερεμέτι, και πάνω απ' όλα ελπίζουμε να περάσει η μπόρα όσο το δυνατό γρηγορότερα. Η απουσία της πλέον στοιχειώδους διορατικότητας σε σχέση με τη μέθοδο αντιμετώπισης και τις συνέπειες της οικονομικής κατάρρευσης, αποδεικνύει το βαθμό στον οποίο η κρίση δεν είχε προβλεφθεί: πολυάριθμες χρεοκοπίες τραπεζών, κλυδωνισμός ασφαλιστικών εταιρειών, ολόκληρα κράτη στο χείλος της χρεοκοπίας... Και τα δισεκατομμύρια δολάρια που διοχετεύονται για να απαλυνθούν όλα αυτά, τι άλλο είναι παρά «φανταστικά» λεφτά που ρίχνονται αφειδώς σε ένα σύστημα που βρίσκεται στα όρια της κατάρρευσής του ακριβώς λόγω του... μη-πραγματικού χαρακτήρα των συναλλαγών του;

Την ίδια ώρα που η οικονομική καταστροφή συνεχίζει αδυσώπητα την πορεία της, αδιαφορώντας σε κάθε μέτρο ανάσχεσής της και πλήττοντας τον έναν κλάδο μετά τον άλλο, τα κοψίματα, τα ραψίματα, τα παραγεμίσματα και η ατέλειωτη σειρά των συνόδων κορυφής πασχίζουν να δώσουν την εντύπωση πως η κρίση βρίσκεται υπό έλεγχο.

Ο κόσμος παρατηρεί την κρίση σκυθρωπός, αλλά όχι πανικόβλητος. Παρά την καθημερινή σοδειά καταστροφικών νέων από την «global economy», οι πολίτες ελάχιστα ταράσσονται.

Ας σημειώσουμε κατ' αρχήν πως τα γεγονότα που αργότερα καταγράφονται ως «ιστορικά», σπανίως αξιολογούνται ως τέτοια την ώρα που συμβαίνουν. Εκ των υστέρων αιφνιδιαζόμαστε όταν βλέπουμε την καταχώρηση ενός Kafka στο ημερολόγιό του, την ημέρα που η Γερμανία κήρυξε τον πόλεμο στη Ρωσία (1/8/1914): «η Γερμανία κήρυξε τον πόλεμο στη Ρωσία. Απόγευμα: μάθημα κολύμβησης». Αλλά στις σύγχρονες και πολύπλοκες κοινωνίες μας τα κύματα ενός σοκ διατρέχουν μεγάλη πορεία και καθυστερούν μέχρι να φτάσουν από το αρχικό σημείο καταστροφής στις μάζες των πολιτών. Οπότε είναι μάλλον σπάνιο να βιώνεται μία κοινωνική αναστάτωση ως τέτοια από τους συγχρόνους της. Η καταγραφή της πραγματικότητας επαφίεται μάλλον στους ιστορικούς.

Οι οικολόγοι π.χ. παραπονιούνται συχνά για το ότι ο κόσμος δεν καταφέρνει να κατανοήσει πως το περιβάλλον του αλλάζει. Μία έρευνα σε οικογένειες ψαράδων στην Καλιφόρνια έδειξε πως οι νεότεροι συνειδητοποιούσαν λιγότερο το πρόβλημα της υπεραλίευσης και της εξαφάνισης των ειδών.

Σήμερα στην κοινωνική σφαίρα παρατηρούνται αλλαγές στις αντιλήψεις και τις αξίες ανάλογες με εκείνες που αφορούν το περιβαλλοντικό πρόβλημα: ας αναλογιστούμε την πλήρη ανατροπή των αξιών στη γερμανική κοινωνία επί Χίτλερ.

Σε εκείνη την κοινωνία, ακόμα και το 1933 οι μη-Εβραίοι θα θεωρούσαν αδιανόητο πως λίγα μόλις χρόνια αργότερα, και μάλιστα με την ενεργό συμμετοχή τους, οι Εβραίοι συμπολίτες τους δεν θα γίνονταν απλά αντικείμενο λεηλασίας, αλλά θα φορτώνονταν σε τρένα για να οδηγηθούν σε στρατόπεδα θανάτου. Κι όμως, οι ίδιοι άνθρωποι το 1941 παρατηρούσαν απαθείς την πομπή των εκτοπισμένων να οδεύει προς την ανατολή· ένα καθόλου αμελητέο ποσοστό ανάμεσά τους αγόραζαν («αριανοποιούσαν») τις κουζίνες, τα έπιπλα και τα καλλιτεχνικά τους έργα · άλλοι αναλάμβαναν τη διαχείριση των «ιουδαϊκών» επιχειρήσεων ή μετακόμιζαν σε σπίτια εκτοπισμένων Εβραίων: και οι πάντες τα θεωρούσαν αυτά φυσιολογικά!

Το ότι τέτοιες αλλαγές στο πλαίσιο της καθημερινότητας ή τις συναινετικές νόρμες γίνονται ελάχιστα αντιληπτές, οφείλεται εν πολλοίς στο ότι οι αισθητές αλλαγές αφορούν ένα ελάχιστο τμήμα της βιωμένης πραγματικότητας. Συνήθως υποτιμούμε το βαθμό στον οποίο το καθημερινό πήγαινε-έλα, οι συνήθειες, η λειτουργία των θεσμών, των μίντια, η συνέχιση της λειτουργίας της αγοράς κ.λπ συντηρούν την πίστη πως «τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί»: τα λεωφορεία κυκλοφορούν, τα αεροπλάνα απογειώνονται, τα αυτοκίνητα «κολλάνε» στην κυκλοφορία του Σαββατοκύριακου, τα μαγαζιά διακοσμούν τις βιτρίνες τους για τα Χριστούγεννα. Όλα αυτά λειτουργούν ως αποδείξεις ομαλότητας, που τροφοδοτούν μάλιστα τη βαθιά ριζωμένη πεποίθηση πως η ζωή συνεχίζεται, σαν τον παλιό καλό καιρό.

Ενώ δημιουργείται η ιστορία, οι άνθρωποι συνεχίζουν να ζουν τη ζωή τους. Σε αντίθεση με τις κοινωνικές καταστροφές, τους κυκλώνες και τους σεισμούς, οι κοινωνικές αναστατώσεις να μεν δεν έρχονται απροειδοποίητες, αλλά από την άλλη εξελίσσονται τόσο ανεπαίσθητα, που μόνο κατόπιν εορτής ονομάζονται «καταρρεύσεις» ή «ανάδυση ενός νέου πολιτισμού».

Είναι πασίγνωστο πως η γνώση αυξάνει παράλληλα με την άγνοια· συνεχίζουμε όμως να δίνουμε στη φράση αυτή τη μάλλον αισιόδοξη εκδοχή που της έδινε και ο Karl Popper, ως μία εξασφάλιση σταθερότητας των κοινωνιών της γνώσης. Όμως σήμερα οι κρίσεις που συσσωρεύονται στον ορίζοντα (του κλίματος, του περιβάλλοντος, της ενέργειας, των πρώτων υλών και της οικονομίας) δηλούν πως θα αναγκασθούμε να αγωνιστούμε ταυτόχρονα σε πολλαπλά μέτωπα, ενώ ταυτόχρονα μας κατέχει η πιο αβυσσαλέα άγνοια για τις συνέπειες των πράξεών μας.

Αυτή η αποσύνθεση της εμπειρίας μας όμως, δε σηματοδοτεί από μόνη της πως βρισκόμαστε σε ένα «σημείο καμπής» (tipping point), πέραν του οποίο δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα;

Για να βρούμε την τελευταία ανάλογη κατάσταση, θα χρειαστεί να πάμε είκοσι χρόνια πίσω: στην απόλυτη κατάρρευση -που κανείς δεν είχε προβλέψει- ενός ολόκληρου πολιτικού σύμπαντος, που άλλαξε έως και τα σύνορα των κρατών. Τότε ο θρίαμβος της δύσης έμοιαζε εξασφαλισμένος: σπεύσαμε να διακηρύξουμε «το τέλος της ιστορίας» αλλά έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα είναι πολύ πιθανό σε πενήντα χρόνια οι ιστορικοί να τοποθετήσουν στο 1989 την αρχή της παρακμής των δημοκρατιών. Ίσως μάλιστα να διαγνώσουν πως η τρέχουσα οικονομική κρίση δεν είναι παρά ένας ακόμα κρίκος σε μία μακρά αλυσίδα παρακμιακών γεγονότων.

Μπορούμε μολοταύτα ήδη από σήμερα να χαρακτηρίσουμε ως επιτάχυνση της διαδικασίας μετάβασης από μια εποχή σε μία άλλη το γεγονός πως ο αχαλίνωτος νεοφιλελευθερισμός αντικαθίσταται από την κρατική παρέμβαση, μια διαδικασία που φέρνει τα πάνω-κάτω σε όλα όσα γνωρίζαμε, όχι μόνο στον τομέα της οικονομίας, αλλά και των περιβαλλοντικών πολιτικών.

Κι όμως, κανείς δεν τολμά να εξετάσει το ενδεχόμενο της πλήρους αδυναμίας μας να αντιδράσουμε στις κρίσεις αυτές, την οικονομική, την ενεργειακή ή την κλιματική. Θεωρούμε απίθανη την πλήρη κατάρρευση του οικονομικού μας συστήματος και αρνούμαστε πεισματικά να αντιμετωπίσουμε την προοπτική η σπάνη των ορυκτών καυσίμων να φτάσει σε τέτοια επίπεδα που σε λίγα χρόνια, ακόμα και στα πλούσια κράτη, οι λιγότερο πλούσιοι δεν θα μπορούν να έχουν θέρμανση!

Πού βρισκόμαστε σήμερα; Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου θα συνεχίσουν να αυξάνονται λόγω της παγκόσμιας εκβιομηχάνισης, και θα ξεπεραστεί η περίφημη αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2oC, πέραν της οποίας η κλιματική αλλαγή θα εξελιχθεί καταστροφικά. Οι ειδήμονες κλιματολόγοι μας δίνουν το πολύ έως επτά χρόνια για να αλλάξουμε ρότα. Από εκεί και πέρα, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός για τις πρώτες ύλες θα μπορούσε άριστα να εκφυλιστεί σε μία σειρά βίαιων συγκρούσεων, προκειμένου να ξεχωρίσουν οι νικητές από τους νικημένους.

Σήμερα κανείς δεν ξέρει από ποια πλευρά θα βρεθεί η Ευρώπη. Προς το παρόν είμαστε απασχολημένοι με το να φορτώνουμε βάρη στις επόμενες γενεές, ιδίως με τη διόγκωση του χρέους και την υπερεκμετάλλευση των πρώτων υλών. Αυτός ο «αποικισμός» του μέλλοντος φυσικά θα έχει κόστος, μιας και το συναίσθημα της διαγενεακής αδικίας είναι ιστορικά ένας από τους πλέον ισχυρούς καταλύτες ριζοσπαστικών κοινωνικών αλλαγών, που δεν πρέπει να τις θεωρούμε εξορισμού θετικές, όπως έδειξε το εγχείρημα της ριζοσπαστικής νεανικότητας με την οποία συνδέθηκε ο εθνικοσοσιαλισμός.

Ο συνδυασμός ενός κυκεώνα προβλημάτων με την αδυναμία επίλυσής τους οδηγεί σε αυτό που στη ψυχολογία αποκαλείται «γνωστική διαταραχή». Αλλιώς, για να το θέσουμε σαν τον Γκρούτσο Μαρξ (Groucho Marx): «και γιατί να με νοιάζει το μέλλον; Πότε δηλαδή νοιάστηκε το μέλλον για μένα;»

Φυσικά, και το να θέτουμε απλά ως στόχο τη διαγενεακή ισότητα σημαίνει πως αμφισβητούμε ριζικά το στόχο της βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης, όπως και την αντίληψη πως η ευτυχία περνά από τη αέναη κινητικότητα και την ηλεκτροδότηση ολόκληρου του πλανήτη 24 ώρες το 24ωρο.

Είναι ακριβώς στις περιόδους κρίσεων που βλέπουμε συλλογικές πολιτικές οντότητες που δεν έχουν ιδέα για το τι θέλουν να είναι. Κοινωνίες που, τον καιρό ακόμα που η οικονομία τους λειτουργούσε, αρκούνταν στο να ικανοποιούν τα ένστικτά τους διαμέσου της κατανάλωσης και στερούνταν κάθε δυνατότητας να αποκτήσουν μια κοινή ταυτότητα νοήματος και συναισθημάτων, έναν ορισμό του τι είναι η ευτυχία, δεν διαθέτουν καν το δίκτυ που θα καθυστερήσει την πτώση τους.

Πόσο μάλλον που αυτό συμβαίνει ενώ οι ειδήμονές τους στέκουν αμήχανοι και άφωνοι, χωρίς να έχουν τίποτα σοβαρό να προτείνουν. Ίσως να είναι κι αυτό ένα σημείο της επικείμενης αναγέννησης: εκείνης του πολιτικού.

*O Harald Welzer είναι κοινωνικός ψυχολόγος

Monday, February 9, 2009

Δημοσιονομική Ένωση στην ΕΕ. Ήρθε η ώρα.

Τα προβλήματα που θέτει στην ΟΝΕ η υπερχρέωση μαζί με το υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των χωρών της νότιας Ευρώπης, πυροδότησε το τελευταίο διάστημα μια συζήτηση σχετικά με τη σταθερότητα της ευρωζώνης, δίνοντας μάλιστα τροφή σε ορισμένους να μιλήσουν ακόμα και για αποχωρήσεις κρατών από τη νομισματική ένωση (FT: When Europe melts at the edges). Το σενάριο αυτό όμως, εκτός και αν κάποιοι στην ΕΕ έχουν τάσεις αυτοκτονίας, δεν πρόκειται να επαληθευτεί.

Αντιθέτως, είναι πολύ πιο πιθανό η παρούσα οικονομική κρίση να οδηγήσει σε διεύρυνση της ΟΝΕ με νέα μέλη, και πάνω απ’ όλα να βάλει τη βάση για ένα ακόμη βήμα στην πορεία ενοποίησης της Ευρώπης, καθιστώντας την ευρωζώνη εκτός από νομισματική ένωση και οιονεί δημοσιονομική ομοσπονδία.

Ήδη, χώρες όπως η Δανία, οι οποίες με βάση τα θεμελιώδη οικονομικά τους στοιχεία ήταν σε πολύ καλύτερη θέση να αντιμετωπίσουν την κρίση από οποιαδήποτε άλλη χώρα μέλος της ΟΝΕ, σήμερα δυσκολεύονται πολύ περισσότερο και εύχονται, εκτός από την ύφεση, να μην είχαν να ασχοληθούν ΚΑΙ με τον κίνδυνο μιας ενδεχόμενης νομισματικής κρίσης. Ακόμα και οι παραδοσιακά ευρωσκεπτικιστές Βρετανοί, βλέποντας τη στερλίνα να κατρακυλάει και να εκτινάσσει στα ύψη την αξία του εξωτερικού χρέους της χώρας τους, κάνουν δεύτερες σκέψεις.

Ταυτόχρονα, και ακόμα πιο σημαντικά, οι προτάσεις α) του Προέδρου του eurogroup, κ. Γιούνγκερ, για δημιουργία Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαχείρισης Χρέους και έκδοση ευρωομολόγου με το οποίο θα χρηματοδοτηθεί το ευρωπαϊκό πακέτο διάσωσης της οικονομίας, πρόταση την οποία ασπάζονται αρκετοί πλέον μέσα στην ΕΕ συμπεριλαμβανομένου και του Προέδρου της Γαλλίας κυρίου Σαρκοζύ, και β) του Ισπανού Επιτρόπου κυρίου Αλμούνια για Δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Τράπεζας Αποβλήτων (Bad Bank), που θα αγοράσει τα «τοξικά» στοιχεία ξεσκαρτάροντας έτσι το χρηματοπιστωτικό σύστημα, κινούνται, χωρίς να το ομολογούν φυσικά, στη λογική μιας δημοσιονομικής ένωσης.

Συμφωνούμε με τις προτάσεις αυτές, ωστόσο πιστεύουμε ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να είμαστε πιο φιλόδοξοι. Δεν αρκεί να μην υποπέσουμε στην ακινησία και τον αντανακλαστικό οικονομικό εθνικισμό που χαρακτήρισε τις πολιτικές μας μετά τις δύο πετρελαϊκές κρίσεις και μέχρι το 1984, πρέπει επίσης να κάνουμε μεγαλύτερα και πιο ολοκληρωμένα βήματα προς τα εμπρός.

Η οικονομική σταθεροποίηση μιας έντονα αλληλοεξαρτώμενης οικονομίας, ιδιαίτερα μιας νομισματικής ένωσης που χαρακτηρίζεται από ανόμοιες παραγωγικές συνθήκες από περιοχή σε περιοχή με χαμηλή ευελιξία αγορών και παραγωγικών συντελεστών και σημαντικούς περιορισμούς στις εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές, πρέπει να ασκείται από κεντρικά όργανα. Με τη συνδρομή ενός κεντρικού προϋπολογισμού και υπό τις αποφάσεις ενός ομοσπονδιακού, στην προκειμένη περίπτωση υπερεθνικού πολιτικού κέντρου, όπως συμβαίνει σε όλες τις ομόσπονδες οικονομίες. Σε περιόδους βαθιάς ύφεσης άλλωστε το όπλο των χαμηλών επιτοκίων εξαντλείται γρήγορα.

Ήρθε η ώρα για μια δημοσιονομική ομοσπονδία στην ευρωζώνη. Με έναν κοινοτικό προϋπολογισμό οι δαπάνες του οποίου θα ξεφύγουν από τον στενό κορσέ του 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ ανά έτος, φτάνοντας σταδιακά μέχρι και το 10% (σημερινά νούμερα περί τα 1,3 τρις ευρώ), το μισό δηλαδή από το αντίστοιχο ποσοστό δαπανών ως προς το ΑΕΠ ενός μέσου αμερικανικού budget. Ο πρόεδρος του eurogroup μπορεί αρχικά να παίξει το ρόλο του Υπουργού Οικονομίας της ΟΝΕ, ωστόσο όσο αυξάνεται η δημοσιονομική διακριτική ευχέρεια της ΕΕ, τόσο θα πρέπει να εκδημοκρατίζεται η διαδικασία εκπροσώπησης στην κορυφή και αποκάλυψης των προτιμήσεων των λαών στη βάση.

Στα πλαίσια της νέας αυτής ευρωπαϊκής οικονομικής αρχιτεκτονικής και θέτοντας ως στόχο τη βελτίωση των ελέγχων και της αξιολόγησης ιδιωτικών επενδυτικών προϊόντων και εταιρειών, αλλά και της πιστοληπτικής ικανότητας των κρατών μελών της ΟΝΕ, πρέπει να δημιουργηθεί σχετική Ευρωπαϊκή Αρχή Αξιολόγησης. Αν η σημερινή κρίση μας έμαθε κάτι είναι να μην εμπιστευόμαστε 100% τις ιδιωτικές εταιρείες αξιολόγησης. Το φαινόμενο του παραπλανητικού insider rating πρέπει να τελειώνει, ενώ και οι υπερβολικές αντιδράσεις σε σχέση με τα spread των ομολόγων των εθνικών κρατών πρέπει να μετριαστούν. Η νέα ευρωπαϊκή αρχή θα τοποθετεί καρτελάκια ειδικής σήμανσης σε όλα τα βασικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα και θα δημοσιεύει εξαμηνιαία έκθεση πιστοληπτικής ικανότητας των κρατών μελών της ευρωζώνης.

Καταθέτοντας για δεύτερη φορά την πρόταση για δημοσιονομική ένωση στην ΕΕ δεν ανακαλύπτουμε την πυρίτιδα. Η συγκεκριμένη πρόταση έχει τεθεί στο τραπέζι του ευρωπαϊκού πολιτικού και επιστημονικού διαλόγου από τη δεκαετία του ’70 και είναι η πλέον οικονομικά ορθολογική. Απλώς μέχρι σήμερα δεν υπήρξαν οι πολιτικές προϋποθέσεις ούτε φυσικά οι οικονομικές συνθήκες ήταν τέτοιες που να επιτρέψουν να σκεφτούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Σήμερα όμως βρισκόμαστε σε οικονομικό πόλεμο και τα παλιά όπλα δε φαίνεται να λειτουργούν. Ας τολμήσουμε την υπέρβαση.

Friday, February 6, 2009

Συζήτηση με την Άννα Διαμαντοπούλου. To Video.

Οι Δημήτρης Γκούγκλας, Νίκος Κόσσυφας και Πασχάλης Αγανίδης (e-homosapiens), μέλη της G700, και ο Γιώργος Αγγελόπουλος ηθοποιός και σκηνοθέτης της κωμωδίας "31" για τη γενιά των 700 ευρώ, συζητάνε για 55 ολόκληρα λεπτά με τη βουλευτή του ΠΑΣΟΚ και επικεφαλής του τομέα παιδείας, κυρία Άννα Διαμαντοπούλου, για τη μεταρρύθμιση στο Λύκειο και το πανεπιστήμιο, τη διαγενεακή δικαιοσύνη, τους νέους και τη σχέση τους με την πολιτική. To link του video στο google videos.




Στο πορτοκαλί link μπορείτε να διαβάσετε σε κωδικοποιημένη μορφή της Θέσεις της G700 για την παιδεία, με τη μορφή που αυτές μοιράστηκαν στους πολιτικούς εκπροσώπους των κομμάτων για θέματα παιδείας καθώς και το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας (ΕΣΥΠ).

Ευθύνη όλων το οικολογικό έλλειμμα της Αθήνας

*Σχόλιο της G700 για το ένθετο Metropolis Weekend της αθηναϊκής free-press Metropolis

Η πρόσφατη διένεξη μεταξύ κατοίκων και Δήμου Αθηναίων για το πάρκινγκ της Κυψέλης, έφερε στο προσκήνιο για μία ακόμη φορά το περιβαλλοντικό αδιέξοδο της πόλης της Αθήνας, αλλά και τη συλλογική υποκρισία που μας χαρακτηρίζει όλους σε θέματα περιβάλλοντος.

Προφανώς, στην πιο πυκνοκατοικημένη και οικιστικά κορεσμένη περιοχή της Ευρώπης, την Κυψέλη, απαιτούνται δεκάδες πάρκα και πράσινο που σήμερα δεν υπάρχει ούτε για δείγμα.

Προφανώς, στην Κυψέλη απαιτούνται επίσης δεκάδες χώροι στάθμευσης για να παρκάρουν τα αυτοκίνητά τους όσοι σήμερα φωνάζουν και ωρύονται για την έλλειψη πρασίνου και ανοιχτών χώρων.

Προφανώς, στην Κυψέλη όπως και στην υπόλοιπη Αθήνα, θα έπρεπε επιτέλους να βγούμε και να καταγγείλουμε το τεράστιο οικολογικό έλλειμμα που χαρακτηρίζει την περιοχή της Αττικής: με τα αιωρούμενα επικίνδυνα σωματίδια, το μποτιλιάρισμα, το πρόβλημα των σκουπιδιών, την ηχορήπανση, την αισθητική ρύπανση, την αυθαίρετη δόμηση, τα ενεργοβόρα πεπαλαιωμένα κτίρια.

Όμως δεν το κάνουμε. Δήμος και πολίτες, συμμέτοχοι όλοι μαζί στο έγκλημα, μόνο συμφεροντολογικά κινούμαστε κάθε φορά που θέλουμε να επιδείξουμε υστερόβουλα την οικολογική μας ευαισθησία.

Η εκάστοτε δημοτική αρχή αυτό το οποίο οφείλει να κάνει σε συνεργασία με το επίσημο κράτος είναι να προωθήσει την περιβαλλοντική διακυβέρνηση και να αναπτύξει την πράσινη οικονομία στα του Δήμου της. Πράσινες σκεπές, εξοικονόμηση ενέργειας σε όλα τα δημοτικά κτίρια, αλλά και αυτά του οικιακού και εμπορικού τομέα, ποδηλατόδρομοι, πεζοδρομήσεις και σταδιακό κλείσιμο του κέντρου της πόλης στα αυτοκίνητα, ανακύκλωση και επίλυση του προβλήματος των σκουπιδιών είναι μερικά από τα πράγματα για τα οποία πρέπει όλοι να πιέζουμε καθημερινά και να μην κάνουμε πίσω.

Όμως, ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι η μάχη για την αντιμετώπιση του οικολογικού ελλείμματος της Αθήνας δεν είναι αποκλειστικά μια πολιτική μάχη ενάντια στην εκάστοτε δημοτική αρχή. Είναι επίσης μια διαρκής προσωπική μάχη η οποία ξεκινάει και δίνεται από τον καθέναν από εμάς ατομικά. Όταν κυκλοφορούμε μέσα στην πόλη με το αυτοκίνητο και δε χρησιμοποιούμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όταν συνωστιζόμαστε όλοι σε μία περιοχή, δε θέλουμε τους ΧΥΤΑ, αδιαφορούμε για το αν τα σκουπίδια μας πετιούνται σε παράνομες χωματερές, οδηγούμε μηχανάκι με βγαλμένη εξάτμιση, δεν ανακυκλώνουμε, δε φροντίζουμε να μονώσουμε το διαμέρισμα στο οποίο κατοικούμε για να μην έχει απώλειες σε ήχο και θερμότητα, ε τότε, είμαστε πραγματικά άξιοι τις μοίρας μας.

Tuesday, February 3, 2009

The menu of pain

Ας το πάρουμε επιτέλους χαμπάρι. Με μηδενική ανάπτυξη, τεράστιο δημόσιο χρέος, επαχθείς όρους δανεισμού του δημοσίου και έλλειμμα ρεκόρ στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που αγγίζει το 15% του ΑΕΠ, οι λύσεις που έχουμε στη διάθεσή μας για οικονομική ανάκαμψη δεν είναι πολλές. Το παγκόσμιο οικονομικό τσούναμι μας βρήκε αραχτούς στην παραλία να κάνουμε dolce vita με διακοποδάνειο.

Χρειαζόμαστε άμεσα ένα σχέδιο διάσωσης και αποφασιστικούς ηγέτες που θα το εφαρμόσουν. Ένα πλάνο που παράλληλα με την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας θα αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η Ελλάδα έχει τη θέληση και την ισχυρή βούληση να συμμαζέψει τα του οίκου της. Ν’ αλλάξει τροπάρι.

Καλούμαστε για πολλοστή φορά στη νεοελληνική ιστορία να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε οι αναξιόπιστοι χαβαλέδες της νότιας Ευρώπης. Χρειάζεται γι’ αυτό να παίξουμε το λεγόμενο παιχνίδι της εμπιστοσύνης. Να ισορροπήσουμε πάνω σε μια λεπτή γραπτή. Από τη μία να πάρουμε μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης που θα βάζουν τέρμα στις υπερβολές. Από την άλλη να προωθήσουμε πολιτικές τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας με την υψηλότερη δυνατή πολλαπλασιαστική επίδραση στην αγορά, έτσι ώστε να αναχαιτιστεί το ενδεχόμενο της μηδενικής ανάπτυξης και της έκρηξης της ανεργίας η οποία ήδη έχει αρχίσει να τσιμπάει.

Ουσιαστικά απαιτείται ένα πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης με τέσσερις βασικές επιδιώξεις: δημοσιονομική σταθεροποίηση, ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά, διαρθρωτική προσαρμογή και ανάπτυξη της οικονομίας.

Απ’ τους τέσσερις αυτούς άξονες, κι έτσι όπως δυστυχώς τα κατάφερε η κυβέρνηση, η επείγουσα λήψη σταθεροποιητικών δημοσιονομικών μέτρων αποτελεί ζήτημα πρώτης προτεραιότητας, αν φυσικά θέλουμε να ανακτήσουμε έγκαιρα την αξιοπιστία μας στην ΟΝΕ και να δημιουργήσουμε κλίμα θετικών προσδοκιών για την ελληνική οικονομία.

Αυτό όμως απαιτεί θυσίες από όλους και πρώτα απ’ όσους βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας, τους «πάνω». Τους αξιωματούχους, τους προνομιούχους, τους βολεμένους, όλους όσους δικαιολογούν τα παχυλά τους εισοδήματα βάση θέσης ή σχέσης με την εξουσία και τα εντός των τειχών συστήματα και μόνο. Δεν μπορεί τη στιγμή που οι ξένοι εγκαταλείπουν τα ελληνικά ομόλογα γυρίζοντάς μας την πλάτη, εμείς να πορευόμαστε μακάριοι με τις ίδιες συνταγές σα να μην τρέχει τίποτα.

Το μήνυμα εδώ είναι απλό και σκληρό. Μάγκες, το φαγοπότι τελείωσε. Οι εύκολες λύσεις που επιτυγχάνονται με προσωρινά μέτρα μπαλώματος του προϋπολογισμού, όπως η δημιουργική λογιστική, η περαίωση εκκρεμών υποθέσεων, οι έκτακτες φοροεπιδρομές και η αναδρομική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, όχι μόνο δεν είναι διατηρήσιμες, απλώς δεν «παίζουν». Είναι εγκληματικές. Για επιδόρπιο λοιπόν, έχετε να διαλέξετε κάτι τις απ’ το μενού του πόνου. Διαφορετικά μας περιμένει όλους ένας αργός οικονομικός θάνατος.

Τι πρέπει να γίνει;

Οι «πάνω» οφείλουν να στείλουν το μήνυμα ότι η οικονομική κρίση μας αφορά όλους. ΚΑΙ αυτούς. Όλοι πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν, να απελευθερώσουμε πόρους και να δημιουργήσουμε απόθεμα αξιοπιστίας που τόσο το έχει ανάγκη η εθνική οικονομία σήμερα.

Υπό το πρίσμα αυτής της λογικής προτείνουμε να γίνουν ορισμένες κινήσεις ύψιστης Συμβολικής σημασίας:

1. να μειωθούν τα εισοδήματα των Βουλευτών, συμπεριλαμβανομένου και του Πρωθυπουργού, τόσο από μισθούς όσο και παραστάσεις στις κοινοβουλευτικές επιτροπές κατά 500 ευρώ μηνιαίως.

2. Να κοπούν τα οδοιπορικά επιδόματα σε συνεργάτες Βουλευτών και Υπουργών, μετακλητούς υπαλλήλους της Βουλής και ειδικούς συνεργάτες και να πληρώνονται μόνο τις υπερωρίες.

Στις ΗΠΑ, την πρώτη ουσιαστικά ημέρα της θητείας του ως Προέδρου, ο Μπαράκ Ομπάμα αποφάσισε να παγώσει τους μισθούς όσων υπαλλήλων του Λευκού Οίκου αμείβονται με περισσότερα από 100.000 δολάρια το χρόνο.

3. Οι αμοιβές των μελών των Δ.Σ., των Διευθυντών, Υποδιευθυντών και Διοικητών Οργανισμών των ΔΕΚΟ, ορισμένοι εκ των οποίων αμείβονται πλουσιοπάροχα για να είναι επικεφαλής ακόμα και σε εταιρείες οι οποίες έχουν τεράστια ελλείμματα, ΝΑ συνδεθούν με την επίτευξη των οικονομικών στόχων των εταιρειών αυτών.

Η ΔΕΗ έδειξε πρώτη το δρόμο. Ο μισθός του κ. Π. Αθανασόπουλου, αλλά και ανωτάτων στελεχών της - διευθύνων σύμβουλος, αντιπρόεδρος και αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος-μειώθηκε με βάση απόφαση που επικυρώθηκε από το Δ.Σ. της Επιχείρησης και αποφασίστηκε σύνδεση μισθού και παραγωγικότητας. Δηλαδή παρέμεινε σταθερό το 40% των αποδοχών, ενώ το υπόλοιπο 60% θα συναρτάται (στην περίπτωση του κ. Αθανασόπουλου) κατά: 20% από την επίτευξη του στόχου του προϋπολογισμού, κατά 20% από την επίτευξη στόχου δαπανών κατά 90 εκατ. ευρώ το 2009 και κατά 20% από την επίτευξη στόχου ανάθεσης έργων μονάδων 2.400 MW.

4. Να περικοπούν οι παροχές όλων των πρώην, νυν συνταξιούχων Προέδρων και Πρωθυπουργών. Έχει δημόσιο αυτοκίνητο με οδηγό ο Σαρτζετάκης; Πάρτον. Έχει αστυνομικούς ο Μητσοτάκης. Πάρτους. Να τελειώνει το πάρτι που γίνεται με τους πρώην.

Η κρίση επαναλαμβάνουμε μας αφορά ΟΛΟΥΣ.

Πέρα όμως από το συμβολισμό υπάρχει και η ουσία.

Η αντικειμενική πραγματικότητα λέει ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 42,2% μέσα σε τέσσερα χρόνια, το έλλειμμα ουδέποτε έπεσε κάτω του ορίου του 3%, ενώ, άκουσον άκουσον, ένα έλλειμμα ύψους 17 δις ευρώ, το οποίο αντανακλά την απόκλιση ανάμεσα σε σωρευτικό έλλειμμα και δημόσιο χρέος την τετραετία 2004-2008, και αναλογεί σε 7 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, κρύβεται κάτω από το χαλί.

Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση πρέπει για τη διετία που υπολογίζεται να διαρκέσει η οικονομική κρίση να γίνει μια σημαντική προσπάθεια περικοπής αυτών των υπερβολών και μακροπρόθεσμα να γίνουν δραστικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.

Μεσοπρόθεσμα πρέπει:

1. Να αναχαιτιστεί η πρόσφατη ρύθμιση για την περαίωση φορολογικών οφειλών προς το δημόσιο έτσι ώστε το ελληνικό κράτος να μπορέσει να συλλέξει το πλήρες ποσό των 7,1 δις ευρώ ληξιπρόθεσμων χρεών από σύνολο 35 δις βεβαιωμένων οφειλών, ποσό το οποίο σύμφωνα με την ίδια την κυβέρνηση είναι δυνατό να εισπραχτεί, αλλά φυσικά κανείς δεν έχει καταλάβει γιατί δε θέλει να τα εισπράξει υπολογίζοντας ότι θα μαζέψει μόνο 1,5 δις.

2. Ο ρυθμός αύξησης των καταναλωτικών δαπανών του κράτους να πέσει κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού για τα επόμενα τρία χρόνια, δηλαδή να μειωθεί σε σταθερές τιμές

3. Να καθιερωθούν υπηρεσιακοί γενικοί γραμματείς στις υπηρεσίες, αλλά και υπηρεσιακοί υφυπουργοί τους οποίους θα συνδράμουν αποκλειστικά υπάλληλοι του υπουργείου τους. Οι αποσπασμένοι να γυρίσουν στις υπηρεσίες τους.

4. Να περιοριστεί ο αριθμός των οργανισμών, επιτροπών και νομικών προσώπων συνολικού κόστους 151 εκ ευρώ μόνο για τη διετία 2004 με 2006. Δηλαδή μιάμιση φορά πάνω το κεφάλαιο του Ταμείου Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (ΤΕΜΠΜΕ), το οποίο έχει επιφορτιστεί με το δύσκολο ρόλο της ενίσχυσης της ρευστότητας προς τις μικρές επιχειρήσεις εν όψει της πιστωτικής στενότητας που υπάρχει στην αγορά.

5. Να παγώσουν οι προσλήψεις στο δημόσιο για τρία χρόνια. Μετά την τριετία και για τα επόμενα επτά χρόνια η κάλυψη του 80% των κενών οργανικών θέσεων να γίνεται από το πλεονάζον υπάρχον προσωπικό άλλων υπηρεσιών, μέσω μετατάξεων, αποσπάσεων ή μεταθέσεων και μόλις κατά 20% από προσλήψεις νέου προσωπικού.

6. Να αποκατασταθεί πλήρως η έκταση του ελέγχου του ΑΣΕΠ για το υπόλοιπο 20% των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού. Σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση του ίδιου του Συμβουλίου «είναι ανεπίτρεπτη η θέση σε ισχύ νομοθετικών ή άλλων κανονιστικής φύσεως διατάξεων και πράξεων με τις οποίες γίνονται προσλήψεις στο δημόσιο τομέα κατά παραμερισμό του ΑΣΕΠ».

7. Οι θέσεις των εξερχόμενων από το δημόσιο τομέα να πληρούνται αυστηρά με προσλήψεις που καλύπτουν ανάγκες σε τομείς υψηλής οικονομικής και κοινωνικής προτεραιότητας (πχ παιδεία, υγεία).

8. Να μπει τέλος στις εθελούσιες εξόδους που οδηγούν σε χρυσοπληρωμένες πρόωρες συντάξεις,

9. Να μπλοκαριστούν, αν όχι με νόμο, τουλάχιστον διοικητικά και a priori οι συμβάσεις ανάθεσης έργου, οι οποίες ως γνωστόν υποκρύπτουν εξαρτημένη σχέση εργασίας στο Δημόσιο και χρησιμοποιούνται στην πλειονότητά τους ως εργαλεία προνομιακής εξασφάλισης εμπειρίας των μελών της εκλογικής πελατείας των Δημάρχων, των Νομαρχών και των Υπουργών, παραβιάζοντας έτσι την αρχή της ισότητας.

10. Να επιτρέπεται μόνο η σύναψη έργου για υψηλής ειδίκευσης θέσεις που δεν είναι δυνατό να βρεθούν εντός των δημόσιων υπηρεσιών.

11. Να απαγορευτεί η δυνατότητα ανανέωσης των stage πέραν της μίας φοράς. Οι εκπαιδευόμενοι των stage να ασφαλίζονται.

12. Να αναιρεθούν εγκληματικές τροπολογίες χορήγησης επιδομάτων σε ειδικές ομάδες, όπως για παράδειγμα: α) η χορήγηση του 50% των εσόδων του Εθνικού Τυπογραφείου που δόθηκε ως επίδομα στους υπαλλήλους του ΥΠΕΣ, μέσα από άρθρο τσόντα στο νομοσχέδιο για τη Δημοτική Αστυνομία, τη στιγμή μάλιστα που οι υπάλληλοι πρώτης γραμμής των νομαρχιών αμείβονται με ψίχουλα.

Το κεφάλαιο αξιοπιστίας που θα δημιουργηθεί από αυτές τις κινήσεις σταθεροποίησης, καθώς και τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν, πρέπει σε συνδυασμό με τις τελικές πληρωμές του Γ’ ΚΠΣ, τα κεφάλαια του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων τα οποία μόνο για το 2009 υπολογίζονται σε 17,5 δις ευρώ περίπου, να αξιοποιηθούν για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας και την προστασία της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, εκεί όπου η γενιά των 700 ευρώ αναστενάζει, με την κατάσταση στην αγοράς εργασίας να γίνεται πλέον δραματική.

Τα παραπάνω μέτρα που προτείνουμε δεν είναι ούτε εξαντλητικά, ούτε φυσικά αποτελούν θέσφατα. Είναι όμως ενδεικτικά του τι πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνει στο μέτωπο της σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας, η οποία αυτή τη στιγμή βάλλεται τόσο από την έξωθεν κακή μαρτυρία όσο και από την ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζει τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας η κυβέρνηση.

Μακροπρόθεσμα η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει μια βιώσιμη και διατηρήσιμη δημοσιονομική θέση πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ρίχνει το δημόσιο χρέος στο 60% του ΑΕΠ σε ορίζοντα 10ετίας, συλλέγει φόρους δε τους χαρίζει για να κάνει μετά έκτακτες φοροεπιδρομές επί δικαίων και αδίκων, διατηρεί ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς σε περιόδους ισχυρής ανάπτυξης, αλλάζει ασφαλιστικό σύστημα, αποκτάει μια παραγωγική οικονομία υψηλής προστιθέμενης αξίας, την πράσινη οικονομία.

Αν η λήψη ορισμένων επείγουσας φύσης σταθεροποιητικών μέτρων για την αντιμετώπιση της εκρηκτικής διεύρυνσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, αποτελεί κομβικό μέλημα για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης της Ευρώπης στην Ελλάδα, κλείνοντας αυτό το μακροσκελές post, επαναλαμβάνουμε ότι η μονιμότερη σταθεροποίηση της οικονομίας προϋποθέτει την ταυτόχρονη πραγματοποίηση και των τριών άλλων επιδιώξεων που είπαμε στην αρχή: των διαρθρωτικών αλλαγών κυρίως στο ασφαλιστικό, της τόνωσης της αγοράς κυρίως μέσω της ενίσχυσης των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις, της ανάπτυξης που παράγει πολλές και καλές δουλειές επενδύοντας στην πράσινη οικονομία. Αυτά για την επόμενη φορά.

Sunday, February 1, 2009

Λύκειο στα πρότυπα του IB

"Η θέση μου είναι ότι η δευτεροβάθμια εκπαίδευση πρέπει να διακριθεί σε δύο φάσεις: την πρώτη θα την αποτελεί το τετραετούς φοίτησης γυμνάσιο και τη δεύτερη το διετούς φοίτησης, κολεγιακού χαρακτήρα, λύκειο που πρέπει να οργανωθεί κατά τα πρότυπα του διεθνούς απολυτηρίου (International Baccalaureate - IB)"

Απίστευτο κι όμως αληθινό. Η θέση αυτή ανήκει στο Βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, κύριο Βαγγέλη Βενιζέλο. Τον συνταγματολόγο, πανεπιστημιακό δάσκαλο και πολιτικό, που για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι, στη συντριπτική πλειοψηφία των θεμάτων της τριτοβάθμιας τουλάχιστον εκπαίδευσης είναι απόλυτα ταυτισμένος με το status quo.

Ας μην κολλάμε όμως στα πρόσωπα, αλλά στις απόψεις που εκφράζουν. Με χαρά λοιπόν διαβάσαμε το σχετικό άρθρο στην εφημερίδα Τα Νέα και ομολογουμένως εκπλαγήκαμε.

Λύκειο στα πρότυπα του IB. Ναι συμφωνούμε. Τα ίδια λέμε εδώ και χρόνια σε φίλους, γνωστούς και συναδέλφους στις μεταξύ μας συζητήσεις για την παιδεία. Αυτό προτείναμε τις προάλλες κι από τη στήλη των σχολίων αυτού του blog.

Μην προσπαθούμε να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα στο θέμα του Λυκείου. Μην ασχολούμαστε συνέχεια με το εξεταστικό. Μη φορτώσουμε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με ένα ακόμα προπαρασκευαστικό, αλλά επί της ουσίας καταστροφικό, έτος σπουδών.

Μην κάνουμε sui generis πειραματισμούς με το Λύκειο μόνο και μόνο για να ικανοποιήσουμε την ακαδημαϊκή μας ματαιοδοξία και διαστροφή.

Υπάρχουν πρότυπα μοντέλα οργάνωσης της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ένα εκ των οποίων είναι και το διεθνές απολυτήριο, το γνωστό ΙΒ. Μάλιστα δεν είναι καθόλου παράτολομο να πει κανείς ότι ίσως είναι και το καλύτερο στον πλανήτη αυτή τη στιγμή.

Πώς φανταζόμαστε να λειτουργήσει στην Ελληνική περίπτωση;

Μετά την τετραετή φοίτηση στο γυμνάσιο, ο μαθητής εισάγεται στο νέο διετές Λύκειο. Εκεί καλείται να διαλέξει ένα μάθημα από 6 υποχρεωτικά επιστημονικά πεδία. Καλείται ουσιαστικά να διαλέξει 1) μία μητρική γλώσσα, 2) ένα επίπεδο δυσκολίας μαθηματικών, 3) μία κοινωνική επιστήμη, 4) μία θετική επιστήμη, 5) μία ξένη γλώσσα, 6) μία ελεύθερη επιλογή απ' οποιοδήποτε επιστημονικό πεδίο ή τέχνη επιθυμεί, για παράδειγμα από κουζινική και καλλιτεχνικά μέχρι θρησκευτικά.

Ανάλογα με την κατεύθυνση που θέλει να ακολουθήσει αργότερα στο πανεπιστήμιο ή ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του, ο μαθητής θα επιλέγει τρία μαθήματα σε προχωρημένο επίπεδο δυσκολίας και 3 σε μεσαίο επίπεδο δυσκολίας.

Ταυτόχρονα μία ώρα τη βδομάδα θα υποχρεούται, άνευ εξετάσεων και με μόνη υποχρέωση την παράδοση μιας σύντομης γραπτής εργασίας στο τέλος της διετίας, να παρακολουθεί μάθημα θεωρίας της γνώσης κι επιστημολογίας. Ο βαθμός θα προσμετράται στον τελικό βαθμό του απολυτηρίου.

Παράλληλα με το ακαδημαϊκό πρόγραμμα σπουδών και μέσα στη διετία ο μαθητής θα είναι υποχρεωμένος να συμπληρώσει 150 ώρες κοινωνικής προσφοράς και εθελοντικής δραστηριότητας, η οποία θα πιστοποιείται από τον φορέα στον οποίο αυτή εκτελείται.

Η διδακτική φιλοσοφία αλλάζει και χρησιμοποιείται πλέον το πολλαπλό βιβλίο ύστερα από επιλογή του καθηγητή. Οι καθηγητές υποχρεούνται σε μία μετεκπαίδευση και ενημέρωση το χρόνο με αντικείμενο τις εξελίξεις της επιστήμης την οποία διδάσκουν προσαρμοσμένης στις ανάγκες και το ακαδημαϊκό πρόγραμμα του νέου Λυκείου. Τα έξοδα συμμετοχής καλύπονται από το κράτος και υπάρχει και μια μικρή αποζημίωση.

Στις αρχές του δεύτερου έτους σπουδών, οι μαθητές καταθέτουν μηχανογραφημένες αιτήσεις με βιογραφικό σε ειδική Ανεξάρτητη Αρχή Εισόδου στο Πανεπιστήμιο για τα πανεπιστήμια στα οποία επιθυμούν να φοιτήσουν, όπως αυτή που πρότεινε να δημιουργηθεί ο πρύτανης του ΕΚΠΑ κύριος Μπαμπινιώτης. Τα πανεπιστήμια βάσει βαθμολογίας κάνουν προσφορά σε αριθμό μαθητών που θα επιθυμούσαν να εντάξουν στο φοιτητικό τους δυναμικό.

Στο τέλος της διετίας ο μαθητής δίνει Πανελλήνιες Εξετάσεις στα μαθήματα που έχει επιλέξει.
Ο τελικός βαθμός του Εθνικού Απολυτηρίου διαμορφώνεται κατά 80% από το γραπτό διαγωνισμό και κατά 20% από τις εργασίες, οι οποίες σημειωτέον βαθμολογούνται και από δεύτερο εξωτερικό εξεταστή.

Εάν ο μαθητής ισοσκελίσει την προσφορά του πανεπιστημίου, πόσο μάλλον αν την υπερκαλύψει, είναι αυτοδίκαια μέλος του ΑΕΙ όπου έχει δηλώσει ότι θέλει να πάει.

Το νέο Λύκειο αξιολογείται. Οι μαθητές αξιολογούν τους καθηγητές και οι καθηγητές αξιoλογούνται από Ανεξάρτητη Αρχή Αξιολόγησης.

Το νέο λύκειο έχει αναβαθμισμένες ποιοτικά υλικές υποδομές πράγμα για το οποίο στην περίπτωση του δημόσιο σχολείου οφείλει να μεριμνήσει το κράτος.

Με την άποψη αυτή για Λύκειο στα πρότυπα του I.B. πιστεύουμε ότι θα συμφωνούσε και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, κύριος Παπανδρέου. Αυτός ήταν άλλωστε ο πρώτος που οραματίστηκε αυτό το είδος λυκείου στα μέσα της δεκαετίας του '90 κι αυτός ήταν που σαν υπουργός παιδείας αναγνώρισε το ΙΒ ως ισότιμο με τα ελληνικά λύκεια σχολείο, εν μέσω κραυγών κι αλαλαγμών από πλευράς κάφρων κλειδοκρατόρων της ελληνικής παιδείας.

Θα ήταν ευχής έργο το σύνολο του ΠΑΣΟΚ να υιοθετήσει την πρόταση για λύκειο στα πρότυπα του IB. Ακόμα καλύτερα θα ήταν να την υιοθετήσει ο νέος υπουργός παιδείας, κύριος Αρης Σπηλιωτόπουλος. Να αποδείξει ότι στον πολιτικό διάλογο δεν κυριαρχεί ο μονόλογος.