Friday, July 4, 2008

Νέος Ρέιγκαν ή νέος Κλίντον;

Του Paul Krugman*

Another Reagan or another Clinton?
© International Herald Tribune

Μοιάζουν πολύ με το 1992 τούτες οι μέρες. Μοιάζουν επίσης πολύ με το 1980. Με ποια από τις δύο εκλογές όμως θα είναι πιο εύστοχο να παρομοιάσουμε εκείνες του 2008; Τελικά, ο Μπάρακ Ομπάμα (Barack Obama) θα αναδειχθεί σε ένα Ρόναλντ Ρέιγκαν (Ronald Reagan) της αριστεράς, σε ένα πρόεδρο δηλαδή που θα αλλάξει άρδην την πορεία της χώρας; Η θα είναι απλά ένας ακόμα Μπιλ Κλίντον (Bill Clinton);

Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις (όχι αυτές που μετράνε την «πρόθεση ψήφου», που δεν μας λένε τίποτα σε αυτή τη φάση της προεκλογικής περιόδου, αλλά εκείνες που εξετάζουν τις διαθέσεις της κοινωνίας) μοιάζουν εντυπωσιακά με εκείνες του 1980 και του 1992, οπότε η συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών εξέφραζε τη δυσαρέσκειά της για την πορεία της χώρας.

Όλα έτσι δηλούν πως θα έχουμε μία εκλογή «αλλαγής» -πράγμα που σημαίνει πως κατά πάσα πιθανότητα θα την κερδίσει ο Ομπάμα. Το ερώτημα όμως είναι: αν κερδίσει, πόση αλλαγή θα φέρει στην πραγματικότητα;

Είτε προς τη θετική είτε προς την αρνητική κατεύθυνση (εγώ θα έλεγα μάλλον προς την αρνητική, αλλά αυτό είναι θέμα άλλης συζήτησης) ο Ρέιγκαν έφερε πολλή αλλαγή. Κυβέρνησε σαν καθαρός συντηρητικός, εφαρμόζοντας ένα ξεκάθαρο, ιδεολογικό πρόγραμμα, που το εφάρμοσε με καταπληκτική επιτυχία. Ασφαλώς είχε και τις αποτυχίες του, ιδίως στην κοινωνική ασφάλιση, που προσπάθησε να την απογυμνώσει, αλλά εντέλει την ενίσχυσε.

Αλλά όταν ο Ρέιγκαν παρέδιδε την προεδρία, η Αμερική δεν ήταν η ίδια χώρα με εκείνη που είχε παραλάβει.

Ο Μπιλ Κλίντον εμφανίστηκε επίσης ως υποψήφιος της «αλλαγής», αλλά ήταν πολύ πιο δυσδιάκριτο για ποια αλλαγή μιλούσε. Αυτοπαρουσιαζόταν σαν ένας πολιτικός που υπερβαίνει τον παραδοσιακό διαχωρισμό προοδευτικών-συντηρητικών και πρότεινε ένα κράτος που θα πρόσφερε «περισσότερη ενδυνάμωση, λιγότερα εμπόδια».

Το προεκλογικό του πρόγραμμα ήταν ανομοιόμορφο: υποσχόταν αύξηση των φόρων για τους πλούσιους, φοροαπαλλαγές για τη μεσαία τάξη, δημόσιες επενδύσεις για δρόμους και μία ασαφή «μεταρρύθμιση της υγείας».

Η συνέχεια είναι γνωστή: η διακυβέρνηση Κλίντον πέτυχε πολλά, από την αναζωογόνηση της υγειονομικής φροντίδας των βετεράνων και της πολιτικής προστασίας, έως την επέκταση των φοροαπαλλαγών για εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες και τη βελτίωση της υγειονομικής φροντίδας των παιδιών.

Αλλά τελικά εντάχθηκε στην εποχή που τόσο εύστοχα προσδιορίζει ο τίτλος του νέου βιβλίου του ιστορικού Σον Ουίλεντς (Sean Wilentz): «η ιστορία της εποχής Ρέιγκαν: 1974-2008».

Λοιπόν, με ποιον μοιάζει περισσότερο ο Ομπάμα; Μέχρι σήμερα αναμφίβολα είναι κλιντονοειδής.

Σαν τον Κλίντον, ο Ομπάμα αυτοπαρουσιάζεται επίσης ως κάποιος που υπερβαίνει τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές. Καθώς τέλειωνε η «ενωτική» εκδήλωση στο... Γιούνιτι με τη Χίλαρι Κλίντον (Hillary Clinton) την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε απερίφραστα πως «σε αυτήν την εκλογή η επιλογή δεν είναι ανάμεσα στη δεξιά και στην αριστερά, ανάμεσα στους προοδευτικούς ή τους συντηρητικούς, αλλά μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος»... Καλά...

Ακόμα και το οικονομικό πρόγραμμα του Ομπάμα είναι παρόμοιο με εκείνο του Κλίντον το 1992: έχουμε το ίδιο μείγμα αύξησης της φορολογίας για τους πλούσιους, φορολογικών ελαφρύνσεων για τη μεσαία τάξη και δημοσίων επενδύσεων (τούτη τη φορά η έμφαση δίδεται στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας).

Υπάρχουν φορές που η ομοιότητα μεταξύ Κλίντον και Ομπάμα «βγάζει μάτι». Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του με την οποία αποδέχτηκε το χρίσμα του κόμματός του το 1992, ο Κλίντον συνεπήρε το ακροατήριό του με ένα σύνθημα: «το μπορούμε!». Σας θυμίζει τίποτα;

Για να μην παρεξηγηθώ, η επιστροφή στα χρόνια του Κλίντον δεν είναι δα και ό,τι χειρότερο θα μπορούσε να μας συμβεί. Αλλά οι οπαδοί του Ομπάμα προσδοκούν πολύ περισσότερα.

Ιδιαίτερα οι προοδευτικοί ακτιβιστές υποστήριξαν συντριπτικά τον Ομπάμα κατά τη διάρκεια της εσωκομματικής εκλογής του Δημοκρατικού κόμματος, έστω κι αν το πρόγραμμά του, ιδίως στη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, ήταν σε πολλά σημεία πιο δεξιό από εκείνο των αντιπάλων του.

Αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα είναι πως οι ακτιβιστές έπεισαν εαυτούς πως ο Ομπάμα είναι ένας μεταρρυθμιστής, που εμφανίζεται σαν κεντρώος.

Μπορεί όμως τελικά να είναι το ανάποδο.

Μετά την νίκη του στην εσωκομματική διαδικασία, ο Ομπάμα κλίνει όλο και περισσότερο προς το κέντρο. Πρόσφατα εξόργισε τους προοδευτικούς οπαδούς του υποστηρίζοντας ένα νόμο περί παρακολουθήσεων των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, που μεταξύ άλλων αμνηστεύει τις τηλεφωνικές εταιρείες για όλες τις παρανομίες που πιθανό να πραγματοποίησαν κατόπιν παροτρύνσεως της κυβέρνησης Μπους (Bush).

Οι υποστηρικτές του υποψηφίου αντιλέγουν πως ο Ομπάμα είναι απλά πραγματιστής, πως είναι αποφασισμένος να κάνει όσες αβαρίες χρειάζεται για να νικήσει, και μάλιστα με διαφορά, ώστε μετά να κάνει τις μεγάλες αλλαγές που ονειρεύεται.

Οι επικριτές του απαντούν πως ακολουθώντας την «γνωστή πολιτική της "τριγωνοποίησης" και της υπακοής στις δημοσκοπήσεις», που είχε απορρίψει με τόση δριμύτητα κατά τη διάρκεια της εσωκομματικής διαμάχης, το μόνο που πετυχαίνει είναι να υπονομεύει την υποψηφιότητά του, διότι οι ψηφοφόροι προτιμούν τους υποψηφίους που διατυπώνουν σαφείς θέσεις.

Τι να περιμένουμε λοιπόν για μετά τις εκλογές;

H σύγκριση Ρέιγκαν-Κλίντον μας διδάσκει πως ένας υποψήφιος με ξεκάθαρες προεκλογικά θέσεις είναι πιθανότερο να φέρει μεγάλες αλλαγές από κάποιον που διακηρύσσει προεκλογικά την «αλλαγή» αλλά είναι ασαφής ως προς το περιεχόμενό της.

Φυσικά υπάρχει πάντα η περίπτωση ο Ομπάμα να ασπάζεται τελικά κεντρώες πεποιθήσεις.

Το μόνο σίγουρο είναι πως για τους Δημοκρατικούς η επικράτηση σε αυτές τις εκλογές μοιάζει εύκολη. Όλα τους ευνοούν: οι τιμές του πετρελαίου έχουν εκτιναχτεί στα ύψη, η οικονομία τρεκλίζει, ο πρόεδρος είναι φοβερά αντιδημοφιλής.

Το μεγάλο όμως ερώτημα είναι αν θα αδράξουν αυτή τη μοναδική ευκαιρία για να αλλάξουν εκ βάθρων τη χώρα. Και την απάντηση στο ερώτημα αυτό, αρμόδιος να τη δώσει είναι κυρίως ο Ομπάμα.

Paul Krugman είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο του «Πρίνστον» και επιφυλλιδογράφος στους «Νιου Γιορκ τάιμς». Η μετάφραση έγινε από την ομάδα του PPOL.

12 comments:

  1. Δηλώνω Κρουγκμανικός.Οι πιό μεγάλες αλλαγές που επηρέασαν το κοσμο θετικά, άρα προοδευτικά, τη τελευταία τριακονταετία, έγιναν από τους "συντηρητικούς" Ρέιγκαν και Θάτσερ.
    Ο Ομπάμα ύποπτος μού φαίνεται.Καλός ρήτορας.Καλός περφόρμερ.Ωραίο χρώμα.Τα "βάζει με το κατεστημένο της Ουάσιγκτον".Οπως κατα καιρούς τα βάζουν διάφοροι δικοί μας με τα διευθυντήρια των Βρυξελλών,με τους νταβατζήδες, με τη διαφθορά και όταν έρχονται στην εξουσία γίνονται οι καλύτεροι υπηρέτες τους. Ορα: "Πατήρ διδύμων". Μια, αλήστου μνήμης, καθαρά τριτοκοσμική στάση ταλαντούχων λαικατζήδων.Οχι λαικιστών αλλά λαικατζήδων(αυτών που πουλάνε στις λαικές με επιτυχία τη πραμάτια τους).
    Οταν ακούω για κατάργηση των διαχωριστικών γραμμών,για κατάργηση της δεξιάς και αριστεράς,για Αλλαγή γενικώς και αορίστως και άλλα πολύ οικεία σε μας,κρατάω μικρό καλάθι για τον Ομπάμα που εκφωνεί τα Καραμανλικά σε άπταιστα Αμερικανικά.

    ReplyDelete
  2. Δεν δηλώνω τίποτα σε αντίθεση με τον από πάνω το μόνο που έχω να πώ είναι:
    ΚΑΤΩ ΟΙ ΝΤΑΒΑΤΖΙΔΕΣ !

    ReplyDelete
  3. «Πράσινη Πόλη» σχεδιάζει η κυβέρνηση με 100 εκατ

    http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_04/07/2008_276384

    Ελπίζω να μην είναι μια ακόμη μπαρούφα της κυβέρνησης.
    Χάσαμε μια φορά την ευκαιρία με το ολυμπιακό χωριό ελπίζω αυτή τη φόρα να γίνουν όλα σωστά.

    ReplyDelete
  4. ΚΑΙ η Ελλάδα χρειάζεται ένα Directoire (γιά όσους γνωρίζουν την ΙΣΤΟΡΙΚΗ, όχι απλά την εννοιλογική σημασία της λέξης) από το Manhattan ορμώμενο.

    ReplyDelete
  5. Φέτος η εφορία εδώ μας επιστρέφει το τρομακτικό ποσό των 600 δολαρίων (κάπου 400 ευρώ) για να τονώσουμε την αγορά.
    Απ' ότι φαίνεται, το αξιοποιήσαμε κατάλληλα:

    http://www.huffingtonpost.com/2008/07/02/nation-buys-porn-with-sti_n_110457.html

    ReplyDelete
  6. Μιλάει και η Αριάννα Στασινοπούλου-Huffington-Καραμπαμπάμ........

    ReplyDelete
  7. 4 Ιουλίου.

    Χρόνια πολλά Αμέρικα.Να τα χιλιάσεις.Και να είσαι πάντα το στήριγμα του Ελεύθερου Κόσμου.

    Σ'ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!!!

    ReplyDelete
  8. Διαβάζω στην ΤΟ ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ άρθρο του κ. Αλέκου Παπαδόπουλου and I quote

    Στην Ευρώπη π.χ. ο ορθολογισμός, η φιλοπονία, η φιλεργατικότητα, και η πειθαρχία σ' άτυπους κανόνες συμπεριφοράς, καθώς και ο σεβασμός στους θεσμούς, δεν προήλθαν από «κανονιστικούς» τυπικούς νόμους, αλλά είναι γεννήματα μακροχρόνιων αξιακών συστημάτων.

    You don't say Mr Papadopoulos. Σας χρειάσθηκαν 27 χρόνια γιά να το συνειδητοποιήσετε ΚΑΙ μάλιστα όταν σε όλα τα προηγούμενα 27 το ελεεινό σας κόμμα "χάϊδευε" τον Λαό λέγοντάς του πως είναι φίλεργος, πως είναι ορθολογικός, πως είναι φιλόπονος, και ότι δεν φταίει σε τίποτα, αλλά για όλα φταίει το "κεφάλαιο" και η "στυγνή" εργοδοσία κλπ κλπ κλπ.
    ΕΙΚΟΣΙΕΦΤΑ ΣΥΝΑΠΤΑ ΕΤΗ κ. Παπαδόπουλέ μου!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

    Η Ελλάδα δεν ολοκληρώθηκε θεσμικά ως χώρα γιατί δεν ολοκληρώθηκε ποτέ κοινωνικά

    Ιs that right Mr Papadopoulos!!?? KAI σας χρειάσθηκαν 27 χρόνια να συνειδητοποιήσετε το ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ, δλδ ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι κοινωνικό και όχι πολιτικό;;;
    ΑΥΤΟ, κύριε Παπαδόπουλε το "σφυράμε" εδω και δεκαετίες από τας Αμερικάς και μας λοιδορούσατε!!!!

    Δεν ορίζεται, όμως, ως μια κλασική μεσαία αστική τάξη που εγγυάται την τήρηση των θεσμών.

    Oh la la. Tell us like it is, Mr Papadopoulos. Aπό πότε θυμηθήκατε ότι η αστική τάξη είναι αυτή που τελικά εγγυάται τους θεσμούς.

    Ενα μεγάλο τμήμα του μεσαίου και πάνω χώρου είναι προϊόν του κρατισμού και της παραοικονομίας. Είναι «λούμπεν με λεφτά», με οικονομικό επαρχιωτισμό, που όταν χαθεί η δανειακή ή ύποπτη ευημερία τους δεν θα συμπεριφερθούν ως υπεύθυνη αστική τάξη, αλλά ως υπερασπιστές του ατομικού παραδείσου τους

    My my my word, Mr Papadopoulos. Βαρειά κουβέντα!!!! Ειρωνεύεσθε τα λαϊκά στρώματα ως κουτσοβλάχους ύστερα από 27 χρόνια ΑΓΑΣΤΗΣ και "ερωτικής" συμβίωσης μaζί τους και τώρα θυμηθήκατε πώς >>>50% του Ελληνικού Λαού είναι lumpen με λεφτά ή γιά να χρησιμοποιήσουμε Κομφουκιανό όρο, ΤΣΟΚΑΡΙΑ και καρικατούρα του εαυτού της;;;;;;;;

    I am awed Mr Papadopoulos!!!!!!

    Bέβαια, κάλιο αργά παρά ποτέ ΑΛΛΑ αυτό δεν αποτελεί συγχωροχάρτι κ. Παπαδόπουλε. Απεναντίας είναι η αποθέωση της ΥΠΟΚΡΙΣΙΑΣ.

    Προτιμώ τον κ. Ανθρωπάκην Παπανδρέου που είναι ΣΤΑΘΕΡΟΣ στις θέσεις του, διότι με τους ΡΟΥΦΙΑΝΟΥΣ ξεκίνησε και με τους ΡΟΥΦΙΑΝΟΥΣ αίνεται ότι θα ολοκληρώσει την καριέρα του.

    Α, ξέχασα.... ΚΑΙ με το εκπρόσωπο της Cote d' Ivoire.

    ReplyDelete
  9. Addendum
    Προς άρση παρεξηγήσεως, το άρθρο του κ. Παπαδόπουλου είναι άπό το φύλλο της ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ Κυριακής.

    ReplyDelete
  10. erratum
    Προτιμώ τον κ. Ανθρωπάκην Παπανδρέου που είναι ΣΤΑΘΕΡΟΣ στις θέσεις του
    ->
    Προτιμώ τον κ. Ανθρωπάκην Παπανδρέου που είναι ΣΤΑΘΕΡΟΣ στις ΑΣΤΑΘΕΙΣ θέσεις του

    ReplyDelete
  11. erratum
    ΤΣΟΚΑΡΙΑ και καρικατούρα του εαυτού της
    ->
    ΤΣΟΚΑΡΙΑ και καρικατούρα της ΚΑΤΩΤΕΡΗΣ τάξης, δλδ του εαυτού τους.

    ReplyDelete